واکنش بانک مرکزی به نطق دیروز مصباحی مقدم

بعد از آنکه شب گذشته نوبخت -معاون برنامه ریزی رییس جمهور- به استناد آمار و ارقام رشد اقتصادی در برخی از بخش ها به اظهارات مصباحی مقدم-رییس کمسیون برنامه و بودجه- پاسخ داد و بیان کرد که آمار بانک مرکزی اشتباه نیست بلکه برداشت اشتباه در مورد آن انجام شده است به فاصله کمی امروز بانک مرکزی هم که در یک هفته گذشته مورد انتقادات بسیاری برای اعلام رشد اقتصادی مثبت 4.6 درصدی برای سه ماهه ابتدایی سال جاری قرار گرفته به این موضع جواب داد و بعد از توجیهاتی که برای این مورد آورده از کارشناسان خواسته تا در مورد آمار و ارقام رسمی منتشره رویکرد کارشناسی داشته باشند.

توضیحات بانک مرکزی در رابطه با شبهات ایجاد شده در مورد آمار رشد اقتصادی در ادامه آمده است.

حجت‌الاسلام والمسلمین جناب آقای مصباحی مقدم نماینده محترم مردم تهران در نطق میان دستور خود در صحن علنی مجلس در روز چهارشنبه مورخ 1393.7.9مطالبی را در خصوص رقم اعلام شده برای رشد اقتصادی کشور در فصل اول سال جاری بیان و چنین نرخ رشدی برای فصل اول سال جاری را "به شدت غلط و غلط‌ انداز" عنوان کرده و با تشکیک در مورد چنین رشدی آن را "به افسانه شبیه‌تر" دانسته‌اند.ایشان در ادامه و با مقایسه برخی ارقام و انجام محاسبات ساده، چنین‌ نتیجه‌گیری کرده‌اند که "هنوز رشد اقتصادی زیر صفر است".

بانک مرکزی در ادامه و در پاسخ به اظهارات بیان شده به بیان نکاتی پرداخته است.

رشد اقتصادی 4.6 درصدی اقتصاد کشور در فصل اول سال جاری بر اساس مقایسه (محاسبه درصد تغییرات) رقم تولید ناخالص داخلی به قیمتهای ثابت سال 1383 در فصول اول سالهای 1393 و 1392 به دست می‌آید. این بانک مطابق روال معمول در انتشار ارقام حسابهای ملی،‌ در روز پنج‌شنبه مورخ 1393.7.3 گزارش مفصلی را در خصوص دلایل این رشد و سهم هر یک از بخش‌های اقتصادی در آن، ارایه کرد. علاوه بر این، طی یک گزارش مکمل دیگر که در همان روز و از طریق درگاه اطلاع‌رسانی بانک مرکزی منتشر شد، به صراحت بیان کرد که رقم رشد اعلام شده بر اساس استانداردهای آماری موجود و منابع آماری رسمی محاسبه شده و طرح هرگونه شبهه‌ای در این زمینه بی‌مورد است.

در بخش دیگری از صحبت‌های ایشان اعلام شده که "مگر می‌شود رشد منفی5.8 درصدی سال گذشته در سه ماهه اول سال 1393به 4.6 درصد رسیده باشد؟". در این خصوص نیز لازم به ذکر است که رشد اقتصادی در فصل اول سال 1392 معادل منفی 4.1 درصد بوده و ماخذ و دوره رشد منفی 5.8 درصدی اعلام شده از سوی ایشان معلوم نیست، ضمن این که اساساً مقایسه ارقام رشد اقتصادی سالانه و فصلی صحیح نیست و لازم است در مقایسه ارقام اقتصادی به ویژه حسابهای ملی، تشابه دوره‌ زمانی مقایسه رعایت شود. شاید در بیان رشد منفی 5.8 درصدی توسط ایشان، رقم رشد مقدماتی سال 1391 (که متعاقبا" طبق روال معمول در زمینه تجدید نظر ارقام حسابهای ملی به 6.8- درصد تعدیل یافت ) مد نظر بوده است که باز هم مقایسه رشد اقتصادی در یک فصل با رقم رشد سالانه در دو سال قبل، صحیح نیست.

ایشان در ادامه صحبت های خود ذکر کرده اند:" احتمال دارد در مقایسه سال 93 با 92 این نرخ رشد به دست آمده باشد که با کم کردن 4.6 از نرخ منفی 5.8 نتیجه منفی 1.2 می‌شود. یعنی هنوز نرخ رشد زیر صفر است." در این مورد نیز باید توجه داشت که اساس" جمع و تفریق کردن نرخهای رشد اقتصادی (آنهم رشد اقتصادی یک فصل و نرخ اقتصادی یک سال در گذشته) از نظر علمی و کارشناسی به هیچ وجه قابل پذیرش نیست.

ایشان در بخشی دیگر از صحبت های خود، رشد اقتصادی 4.6 درصدی فصل اول سال جاری را به « افسانه» تشبیه کرده اند. قاعدتاً اگر ایشان گزارشهای تکمیلی بانک مرکزی در این مورد را ملاحظه می‌فرمودند، به این نکته واقف می‌شدند که با وجود رشد 4.6 درصدی اقتصاد در فصل اول سال 1393، کماکان سطح تولید ناخالص داخلی به قیمتهای ثابت سال 1383 در سطحی کمتر از رقم فصل اول سال 1390 قرار دارد. این امر بدان معنی است که اقتصاد ایران در مرحله بازیابی توان از دست رفته و به عبارت دیگر، بازیابی استفاده از ظرفیتهای خالی خود قرار دارد و هنوز به سطح تولید سال 1390 نرسیده است. لذا، با وجود رشد 4.6 درصدی اقتصاد در فصل اول سال جاری، اتفاق خارق‌العاده و غیرقابل باوری در اقتصاد کشور صورت نپذیرفته است و چنین نرخ رشدی پس از 8 فصل رشد منفی، کاملاً طبیعی است.

در پایان توصیه می‌شود، صاحب‌نظران و کارشناسان محترم در برخورد با آمار رسمی منتشره رویکرد علمی و کارشناسی خود را حفظ کنند و از ایجاد ابهام و خدشه در آمارهای رسمی کشور و وارد نمودن ملاحظات و انگیزه های غیر اقتصادی پرهیز نمایند. واقعیت آن است که اقتصاد ایران پس از 8 فصل نزول مستمر، در نقطه عطفی قرار گرفته است که امید می‌رود با استمرار سیاستهای اقتصادی دولت یازدهم و بهبود شرایط و فضای اقتصاد کلان، ظرفیتهای خالی در بخشهای مختلف اقتصاد به سرعت بازیابی و استفاده شده و با بازیابی توان از دست رفته، نهایتاً در مسیر بسط و گسترش و بالندگی قرار گیرد.

ضمن آن که رشد 4.6 درصدی اقتصاد در فصل اول سال جاری مسرت بخش و حاکی از حرکت اقتصاد در مسیر صحیح می‌باشد، انتظار می‌رود با همت و تلاش مسئولین و فعالان اقتصادی کشور، انشاءالله این مسیر در آینده نیز تداوم داشته باشد و شاهد حرکت هر چه بیشتر اقتصاد در مسیر رشد و شکوفایی باشیم.