نگاهی به نشان‌ها و نشانه‌های نظامیان در ایران

 شب گذشته سرلشکر پاسدار قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران شب گذشته مفتخر به دریافت نشان «ذوالفقار» از سوی فرماندهی کل قوا شد؛ نشانی که به عنوان عالی‌ترین نشان نظامی کشور محسوب می‌شود و برای نخستین بار بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به یکی از فرماندهان نظامی اعطا شد.

 کارکنان نیروهای مسلح با توجه به سوابق و عملکردشان در دوران خدمت مفتخر به دریافت نشان‌های تشویقی و نشانه‌هایی می‌شوند که بیانگر میزان تلاش و کوشش آنها در انجام وظایف و مسئولیت‌های محوله به آنهاست.
نشان‌ها

بر اساس تعاریفی که در آئین نامه‌های نیروهای مسلح آمده است، «نشان»، نمادی است که با تصویب فرماندهی کل قوا، بر اساس مقررات و به منظور قدردانی، تشویق و تقویت روحیه به خاطر «رشادت در جنگ» و «لیاقت و مهارت» به پیشنهاد ستاد کل نیروهای مسلح یا بنا به صلاحدید فرماندهی کل قوا به کارکنان نیروهای مسلح اعطا می‌شود. نشان‌های ذوالفقار، فتح، نصر، شفا، ایثار، جانبازی و شجاعت از نشان‌های تشویقی اعطا شده به سبب رشادت در جنگ و نشان‌های جهاد، سربلندی، لیاقت، هنر، دانش، رازی، ورزش از دیگر نشان‌های تشویقی است که به دلیل دارا بودن لیاقت و مهارت به کارکنان نیروهای مسلح اعطا می‌شود.

بر اساس آنچه که در آئین نامه‌ی مربوط به اعطای نشان در نیروهای مسلح آمده، پنج نشان ذوالفقار، فتح، نصر، شفا و هنر به کسانی تعلق می‌گیرد که ویژگی‌های زیر را دارا باشند:

ذوالفقار: این نشان، عالی‌ترین نشانی است که به عنوان تشویق به اشخاصی که در میدان جنگ با دشمنان خارجی از خود رشادت بروز می‌دهند، اعطا می‌شود. نشان ذوالفقار در دوران قاجار به تعدادی از فرماندهان نظامی اعطا شد. از بعد از استقرار جمهوری اسلامی در ایران تنها سرلشکر سلیمانی این نشان را دریافت کرده است.

فتح: این نشان به عنوان سپاسگزاری و قدردانی به کسانی اعطا می‌شود که خدمات بزرگ و ارزنده‌ای در طول جنگ از خود نشان داده‌اند. آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، صیاد شیرازی قاسم سلیمانی، محسن رضایی، محمدحسین باقری، سید یحیی رحیم‌صفوی، محمد پاکپور، علی شمخانی، علی فدوی و حبیب‌الله سیاری از جمله افرادی هستند که مفتخر به دریافت این نشان شده‌اند.

نصر: نشان نصر به پاس خدمات و پشتیبانی به نیروهای مؤثر در خدمات رزمی، فعالیت‌های پشتیبانی، ایثارگران، جانبازان تعلق می‌گیرد. حسن روحانی به دلیل مسئولیت ستاد پشتیبانی جنگ از رهبر معظم انقلاب شایسته دریافت نشان درجه یک نصر شناخته شد.

شفا: شفا نشان افتخار ویژه نیروهای مسلح است که برای امدادگرانی که به منظور حفظ جان نیروهای رزمنده خود را به خطر انداخته‌اند تعلق می‌گیرد.

هنر: نشان هنر یکی از نشان‌های افتخار در جمهوری اسلامی ایران است که برای تشویق فعالیت‌های کارکنان نیروهای مسلح در این زمینه تعلق می‌گیرد. سورنا ستاری فرزند منصور ستاری فرمانده سابق نیروی هوایی ارتش به دلیل طراحی هواپیمای آذرخش مفتخر به دریافت این نشان نظامی شده است.
نشانه‌ها

کارکنان نیروهای مسلح همچنین به دلیل گذراندن دوره‌های عملی و علمی، مفتخر به دریافت نشانه‌هایی تخصصی می‌شوند که عبارتند از:

نشانه‌های تحصیلات عالی نظامی: دوره فرماندهی و ستاد و دوره علوم استراتژیک.

نشانه‌های دوره‌های ویژه: دوره مقدماتی، دوره تخصصی، دوره عالی و دوره سرپرستی.

دوره‌های دانشگاه افسری: دوره آموزشگاه نظامی، دوره اول دانشگاه افسری، دوره دوم دانشگاه افسری و دوره سوم دانشگاه افسری.

نشانه‌های تحصیلات عالی غیرنظامی: کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری.