افزایش طول عمر مبتلایان تومورهای لاعلاج مغزی

 رئیس مرکز تحقیقات جراحی مغز و اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و مجری طرح درمان تومورهای لاعلاج مغزی با اشاره به طول عمر پایین بیماران مبتلا به تومورهای مغزی، گفت: این روش ابداعی که برای نخستین بار در درمان این تومورها معرفی شده، علاوه بر افزایش طول عمر بیماران به ارتقای کیفیت زندگی مبتلایان نیز کمک می‌کند.

 دکتر علیرضا زالی، عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و رئیس مرکز تحقیقات جراحی مغز و اعصاب این دانشگاه با تشریح جزئیات این روش ابداعی دانشگاه در درمان تومورهای بدخیم مغزی، اظهار کرد: تومورهای بدخیم مغزی در دنیا جزو پرچالش‌ترین تومورها هستند و از نظر میزان شیوع معمولاً بین ۵ تا ۸ نفر در هر ۱۰۰ هزار نفر شانس ابتلاء به تومورهای مغزی را دارند.

وی با اشاره به تومور مغزی بدخیم نوع 4 (Glioblastoma multiform)، به عنوان بدخیم‌ترین سرطان مغزی، اظهار کرد: شیوع این بیماری بین ۲ تا ۳ نفر در هر ۱۰۰ هزار نفر است یا به عبارتی بیش از ۶۰ درصد تومورهای مغزی از این نوع هستند، بنابراین بیماران مبتلا به این نوع تومور مغزی جزو بیماران مورد مطالعه این طرح بوده‌اند.

وی با بیان اینکه متأسفانه در کشور ما سن ابتلاء به این بیماری یک دهه نسبت به سایر کشورها پایین‌تر است، گفت: از سال ۱۹۹۰ میلادی ژن درمانی در دنیا متداول شده، بنابراین روش درمانی این بیماری نسبت به قبل متفاوت شده است. بنابراین برخی از روش‌های نوین به سمت ژن درمانی پیش رفته است.

دکتر زالی با اشاره به روش‌های قبلی استفاده شده در ژن درمانی، اظهار کرد: یکی از ویروس‌های دارای خاصیت کشندگی سلول‌های سرطانی مغز در این روش‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

وی با اشاره به برخی از روش‌های مرسوم درمانی دنیا در این رابطه، گفت: در دنیا این ویروس‌های دارای خاصیت کشندگی سلول‌های سرطانی مغز در داخل تومور کاشته می‌شوند و برای درمان استفاده می‌شوند. در روش‌های بعدی برای انتقال این ویروس‌های کشنده و سمی از نانوذرات استفاده می‌شود. در روش سوم از ویروس دستکاری شده زیکا برای از بین بردن تومورهای بدخیم مغزی استفاده می‌شود.

وی در ادامه تصریح کرد: همچنین با خوشحالی اعلام می‌کنم که یک پزشک ایرانی با نام دکتر اشکان در اروپا طی یک پروژه موفق بزرگ، از روش واکسن مغز برای درمان تومور استفاده می‌کند.

دکتر زالی با اشاره به روش ابداعی ایران که برای نخستین بار در جهان توسط متخصصان جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی انجام شده، گفت: در این روش ابداعی کاری شده که اثربخشی این ویروس کشنده برای از بین بردن تومورهای مغزی افزایش پیدا کند.

وی با بیان اینکه این روش یک روش ترکیبی است، گفت: برای این کار علاوه بر اینکه از ویروس‌های کشنده استفاده شده است، از ترکیبی از سلول‌های مزانشیمال که از مغز استخوان خود بیمار گرفته شده، استفاده شده و قبل از تزریق آن به بیمار از حدود ۳ هفته قبل دارویی به بیمار تزریق می‌شود که فی نفسه برای سلول‌های طبیعی مغز آسیب‌رسان نیست، اما با نشاندار کردن سلول‌های سرطانی مغز، این پیش‌دارو به داروی به شدت سمی تبدیل شده و می‌تواند سلول‌ها را از بین ببرد.

به گفته دکتر زالی، برای اولین بار در این روش ابداعی از دو ناقل برای انتقال این ویروس کشنده سلول‌های سرطانی و پیش داروی سمی استفاده شده است.

وی با اشاره به مراحل مختلف این روش درمانی، گفت: در این روش بیمار اول جراحی شده و بعد از اینکه تشخیص گلوبلاستوما در بیمار محرز شد، بیمار درمان استاندارد خود یعنی شیمی‌درمانی و پرتو درمانی را آغاز می‌کند، بعد از اینکه درمان استاندارد به پایان رسید، بیمار به ما تحویل داده می‌شود و سپس با محاسبات ریاضی و اقدام استروتاکسی در بستر تومور ترکیب ابداعی سلولی را خواهیم کاشت و در واقع این بستر به عنوان عاملی کمکی و کشنده نوین برای تخریب و از بین بردن سلول‌های سرطانی عمل می‌کند.

وی با اشاره به موفقیت آمیزبودن مراحل حیوانی این طرح، گفت: بعد از کسب مجوزهای لازم از مراکز ذی‌صلاح اخلاق پزشکی این کار بر روی نمونه‌های انسانی آغاز شد. در تومورهای گلوبلاستوما بیش از ۸۰ درصد بیماران علی رغم تمام روش‌های درمانی در سال اول تشخیص فوت می‌کنند. با این حال در روش درمانی ما دو نفر از بیماران ما که این روش برای اولین بار روی آنها انجام شد، ۴ سال از شروع درمان برای آنها گذشته و الان زنده هستند و از کیفیت زندگی مناسبی برخوردارند.

دکتر زالی با بیان اینکه این روش به عنوان روش ابداعی دانشگاه به عنوان یک روش ترکیبی از ناقلین ویروس‌های کشنده سلول‌های سرطانی و سلول‌های بنیادی مزانشیمال بیمار است، ادامه داد: در کارآزمایی‌های بالینی جهانی که عمدتاً در امریکا و اروپا استفاده می‌شود، بکارگیری ویروس‌های کشنده در درمان تومورهای مغزی مجاز بوده و مشکل اخلاقی وجود ندارد.

وی با بیان اینکه ایمنی این روش درمانی نیز ثابت شده است، گفت: استفاده از سلول‌های مزانشیمال مغز استخوان نیز روشی کاملاً ایمن بوده و هیچ‌گونه آسیب سویی مانند تومور جدید و یا سایر آسیب‌ها را برای بیمار به دنبال ندارد، علاوه بر این سایر روش‌های درمانی استاندارد نیز در کنار این روش برای بیمار انجام می‌شود.

دکتر زالی با بیان اینکه این روش به صورت استمراری در حال انجام است، تصریح کرد: البته معیارهایی برای انتخاب بیمار وجود دارد، در کنار آن اگر شرایط جسمی بیمار برای اجرای این روش مساعد بوده، اجازه پزشک معالج وجود داشته باشد، پس از پر کردن فرم رضایت آگاهانه بیمار و خانواده، این روش بر روی بیمار انجام خواهد شد.

این جراح مغز و اعصاب با اشاره به هزینه ارائه این خدمات، تصریح کرد: از آنجا که بیماران در طی یک فرایند پژوهشی قرار دارند، تمامی خدمات به صورت رایگان برای آنها ارائه می‌شود. همچنین با حمایت دانشگاه و هیأت رئیسه هزینه بخش آزمایش‌های گران‌قیمت طرح به صورت سوبسید تأمین شده است.

مجری طرح درمان تومورهای لاعلاج مغزی همچنین با اشاره به اثربخشی بالای این روش در افزایش طول عمر بیمار، گفت: روش‌های نوین تا کنون تنها می‌توانست بین ۶ تا ۸ هفته طول عمر بیمار را افزایش دهد، این در حالیست که اولین بیمار ما بیش از ۴ سال از طول عمرش می‌گذرد و خوشبحتانه از کیفیت مطلوب زندگی نیز برخوردار است، بنابراین می‌توان از این روش در کنار سایر روش‌های درمانی به عنوان یک روش اثربخش یاد کرد.

ادامه دارد