حکایت عمرِ از دست رفته ایرانیان

 حوادث؛ سالانه هزاران تن از ایرانیان را به کام مرگ فرستاده، مصدوم یا معلول می‌کند و بیشترین بار را نیز بر بهداشت و درمان کشور تحمیل می‌کند...

 طبق آمار سازمان پزشکی قانونی در سال ۱۳۹۶ حدود ۱۶ هزار و ۲۰۱ تن از ایرانیان به دلیل حوادث ترافیکی کشته و ۳۳۵ هزار تن نیز دچار مصدومیت شده‌اند. هرچند که این آمار نسبت به سال‌های ابتدایی دهه ۹۰ روندی کاهشی داشته است، اما همچنان اولین عامل مرگ‌ومیر ایرانیان محسوب می‌شود و یک میلیون و ۲۰۰ هزار سال از عمر ایرانیان را از بین برده است.

دکتر علیرضا مغیثی- رییس گروه پیشگیری از حوادث مرکز مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به سند ملی پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر که در سال ۱۳۹۵، تدوین شد و با تایید در شورای‌عالی سلامت، از سوی رییس جمهور، ۱۲ وزیر وقت کابینه و سه معاون ریاست‌جمهوری امضا شد، گفت: در این سند اهداف ۱۱ گانه‌ای را در حوزه بیماری‌های غیرواگیر دنبال می‌کنیم که شامل کاهش ۲۰ درصدی حوادث ترافیکی تا سال ۱۴۰۴، کاهش ۲۵ درصدی خطر مرگ زودرس که به مرگ‌هایی که به زیر ۷۰ سال اطلاق می‌شود، کاهش کم‌تحرکی، کاهش مصرف نمک، قند، استعمال دخانیات و الکل، کاهش میزان ابتلا به فشار خون بالا، ثابت نگه داشتن میزان چاقی و دیابت در کشور، دسترسی به حداقل داروهای مورد نیاز و مشاوره‌ها برای بیماری‌های غیرواگیر، اصلاح روغن‌های خوراکی و محصولات غذایی صنعتی از نظر اسیدهای چرب، کاهش مرگ ناشی از مصرف مواد و دسترسی بهتر به ضروریات سلامت روان بود.

وی با بیان اینکه سند ملی پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر نوعی سند ملی است که کل بدنه دولت و حاکمیت آن را امضا کرده و موظف به اجرای آن هستند، ادامه داد: به هر حال حوادث ترافیکی نیز در این سند مورد توجه قرار گرفته و در آن تکلیف شده است که باید در مرگ ناشی از این حوادث تا سال ۱۴۰۴، کاهشی ۲۰ درصدی داشته باشیم؛ هرچند که در سال‌های اخیر طبق اعلام سازمان پزشکی قانونی تعداد مرگ ناشی از حوادث ترافیکی کاهش یافته است.
مرگ و مصدومیت ایرانیان در حوادث ترافیکی به روایت آمار

مغیثی در ادامه به آمار مرگ‌ومیر ناشی از حوادث ترافیکی در سال‌های اخیر اشاره و اظهار کرد: طبق اعلام سازمان پزشکی قانونی در سال ۱۳۹۰ نزدیک به ۲۰ هزار و ۶۸ نفر به دلیل حوادث ترفیکی از بین رفته‌اند. این آمار در سال ۱۳۹۱ به ۱۹ هزار و ۸۹ نفر رسیده است، در سال ۱۳۹۲ حدود ۱۷ هزار و ۹۹۴ نفر بوده و در سال ۱۳۹۳ به ۱۶ هزار و ۸۷۲ نفر رسیده است. در سال ۱۳۹۴ حدود ۱۶ هزار ۵۸۴ نفر بوده و در سال ۱۳۹۵ به  ۱۵ هزار و ۹۳۲ نفر رسیده است. البته این آمار در سال ۱۳۹۶ مجددا مقداری افزایش داشته و به ۱۶ هزار و ۲۰۱ تن رسیده است.

وی ادامه داد: در عین حال روند مصدومیت‌های ناشی از حوادث ترافیکی در کشور نیز  حالت سینوسی دارد. به عنوان مثال در سال ۱۳۹۰ حدود ۲۹۷ هزار و ۲۵۷ نفر، در ۱۳۹۱ نزدیک به ۱۱۸ هزار نفر، در سال ۱۳۹۲ حدود  ۳۱۵ هزار نفر، در سال ۱۳۹۳ حدود ۳۰۴ هزار نفر، در سال ۱۳۹۴ نزدیک به  ۳۱۳ هزار نفر، در سال ۱۳۹۵ حدود ۳۳۳ هزار نفر و در سال ۱۳۹۶ هم ۳۳۵ هزار نفر به دلیل حوادث ترافیکی دچار مصدومیت شده‌اند.
متوسط سن فوت ناشی از تصادفات چقدر است؟

رییس گروه پیشگیری از حوادث دفتر بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت با بیان اینکه بیشترین جمعیتی که به دلیل حوادث ترافیکی آسیب می‌بیند، جمعیت جوان و در متوسط سن ۲۹ سالگی هستند، ‌افزود: در نتیجه بیشترین بار مالی را هم مرگ ناشی از حوادث ترافیکی به جامعه تحمیل می‌کند. زیرا افراد در سن جوانی کشته می‌شوند. اگر انتظار داشته باشیم که یک فرد تا ۷۲ سالگی زندگی کند، یک شخصی که در ۳۰ سالگی از بین می‌رود، یعنی ۴۲ سال از زندگی‌اش را از دست داده است. باید توجه کرد که در این سنین افراد مولد جامعه هستند.

مغیثی تاکید کرد: در عین حال طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی در گذشته بیشترین کشته‌های حوادث ترافیکی در سن ۲۹ سال به بالا بوده‌اند، اما بر اساس آخرین گزارش سازمان بهداشت جهانی، در حال حاضر بیشترین کشته‌ها در گروه سنی ۱۵ سال به بالا قرار دارند و به عبارتی در این گروه سنی اولین عامل مرگ و میر حوادث ترافیکی محسوب می‌شوند. یعنی سن مرگ در حوادث ترافیکی کاهش یافته است و این موضوع جای تامل دارد.
جامعه ایمن می‌شود

وی در ادامه صحبت‌هایش به برنامه‌های وزارت بهداشت برای کاهش مرگ‌ومیر ناشی از حوادث ترافیکی اشاره و اظهار کرد: در این زمینه برنامه ملی «جامعه ایمن» را در سطح شهرستان‌ها پیش می‌بریم. به این صورت که فرماندار با هماهنگی مسئولین سطح شهرستان و جلب مشارکت مردم در همان شهرستان، برنامه‌ها را اولویت‌بندی و مشکلات را در حوزه حوادث ترافیکی احصاء و اقدام کنند. در عین حال از آنجایی که بیشترین بار حوادث ترافیکی بر دوش حوزه سلامت است، دانشگاه‌های علوم پزشکی و مراکز بهداشت شهرستان مسئولیت و محوریت برنامه را بر عهده دارند.

مغیثی ادامه داد: این برنامه با همین الگو در دو شهر سنقر کرمانشاه و زرند کرمان به صورت موفق در حال اجراست و امیدواریم به تدریج آن را توسعه دهیم. باید توجه کرد که برنامه جامعه ایمن هم جنبه آموزشی دارد و از طریق آن آموزش‌هایی به مردم ارائه می‌شود و هم جنبه عملیاتی دارد و در قالب این برنامه مشکلات به صورت محلی حل می‌شوند. در این زمینه وزارت بهداشت فقط یک پای کار است و سایر بخش‌های مرتبط هم برای پیشگیری، اعمال قانون، ایجاد خودروی ایمن، مدیریت حوادث و... باید کمک کنند. این موارد محورهایی هستند که سازمان بهداشت جهانی برای پیشگیری از این حوادث اعلام کرده است. بنابراین وزارت بهداشت فقط یک پای کار است و بخش درمان و امدادرسانی بعد از حادثه را برعهده دارد. البته باید توجه کرد که وقتی حادثه ایجاد می‌شود، بار آن بر دوش حوزه سلامت بوده و بر همین اساس حوزه سلامت محوریت این برنامه را در سطح شهرستان‌ها بر عهده گرفته است.
الگوی قربانی‌های حوادث ترافیکی در شهرها تغییر کرد

وی با بیان اینکه همچنان بیشترین فوت‌های ناشی از حوادث ترافیکی در جاده‌ها و بیشترین مصدومیت‌های ناشی از آن‌ها در شهر اتفاق می‌افتد، گفت: از طرفی در حال حاضر شاهدیم که عابرین پیاده و راکبین موتورسیکلت‌ها بیشترین قربانی حوادث ترافیکی در شهرها هستند. در این زمینه شاهد تغییر الگویی در شهرها هستیم که بر اساس آن در حوزه حوادث ترافیکی عابرین پیاده و عمدتا هم افراد سالمند آسیب می‌بینند.  

رییس گروه پیشگیری از حوادث دفتر بیماری‌های غیرواگیر در پایان اعلام کرد که طبق آخرین آمار در ایران، یک میلیون و ۲۰۰ هزار سال عمر از دست رفته به دلیل حوادث ترافیکی داریم.