ورود دعواهای سیاسی به سیاست خارجی ممنوع

"سیاست خارجی در جایگاهی فراتر و بالاتر از همه جریان‌های سیاسی و حزبی ایستاده است و امری ملی است و باید با آن از منظر منافع و امنیت ملی نگریسته شود بنابراین این پیشخوان، تحت هیچ شرایطی نباید به عرصه‌ای برای جولان منافع شخصی و دعواهای داخلی تبدل شود."

 مهدی هادیلو، کارشناس مسائل سیاسی در یادداشتی با این مقدمه که در اختیار خبرگزاری ایسنا گذاشت، می‌نویسد: بر همگان واضح و مبرهن است که دستگاه دیپلماسی در هر کشوری پیشخوان و ویترین حاکمیت در نظام بین الملل محسوب می‌شود. در کشور ما نیز این نهاد حاکمیتی فراجناحی، از ابتدای انقلاب اسلامی حوزه منافع ملی تعریف شده است و قلمروی ممنوعه برای جریان‌های سیاسی و حزبی داخلی در دعواهای سیاسی بوده است. مع الاسف نابلدی و فهم نادرست ظرافت‌ها و زیر و بم‌های سیاست خارجی و دیپلماسی موجب شده که این حوزه گاه و بیگاه عرصه ورود جریان‌های سیاسی و حزبی از بعد منفی آن قرار گیرد. سیاست خارجی در جایگاهی فراتر و بالاتر از همه جریان‌های سیاسی و حزبی ایستاده است و امری ملی است و باید با آن از منظر منافع و امنیت ملی نگریسته شود.

در تازه‌ترین رویداد، شاهد اظهارات آقای اسدالله عسگراولادی رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین، در واکنش به اختلافاتش با بانک مرکزی بودیم. آقای عسگراولادی در یک نشست خبری اظهار کرده است که «من عبدالناصر همتی را به عنوان سفیر تام الاختیار چین «جور» کرده‌ام». این عبارت نقل به مضمون عبارات رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین است که در رسانه‌ها منتشر شده است. آقای عسگراولادی به خاندانی متعلق است که سوابق و پیشینه معتبر و ارزشمندی در تاریخ معاصر ایران برای خویش دست و پا کرده است. ایشان باید ضمن حفظ این سرمایه خانوادگی، بر این نکته واقف باشد که کاربرد چنین کلمات و واژه‌هایی از این دست استقلال دستگاه سیاست خارجی را به چالش می‌کشد و ضمن زیر سوال بردن دیپلمات‌ها و کلیه سفرای مجرب و ورزیده ایرانی، این طور القا می‌کند که فرایند انتخاب سفرا نه یک فرایند قانونی بر اساس مقررات و ضوابط و طی مراحل اداری و سازمانی در کشور، بلکه سفارش پذیر است. باید به ایشان یادآور شد، انتخاب سفرای جمهوری اسلامی از سوی وزیر امور خارجه و پیشنهاد آن به ریاست جمهوری اسلامی ایران از دو مجرا صورت می‌گیرد، اولین مجرا اساسنامه وزارت امور خارجه است که مستند بر آن سفرا از میان رایزنان درجه یک و پرسنل رسته سیاسی وزارت امور خارجه بر حسب سوابق، تجربه و عملکرد انتخاب و به رئیس جمهور پیشنهاد می‌شود. دومین مجرا انتخاب سفرا از میان شخصیت‌های برجسته سیاسی و یا اداری جمهوری اسلامی ایران بر حسب سوابق عملکرد و ضرورت‌ها است. بر این اساس با دقت نظر فراوان سفرای کشور انتخاب و به رئیس جمهور جهت اعلام نظر معرفی می‌شود. بدیهی است که در هر دو مرحله ارگان‌های نظارتی نسبت به بررسی سوابق و عملکرد خدمات گذشته فرد بررسی‌های لازم را به انجام رسانده و نظریه خود را به مراجع ذی صلاح ابلاغ می‌کنند.

بر همین اساس آقای همتی از سوی وزارت امور خارجه بر حسب عملکرد اداری و سیاسی مطلوب به عنوان گزینه مناسب برای هدایت سکان دو سفارت جمهوری اسلامی ایران در توکیو و پکن مناسب تشخیص و با بررسی‌های انجام یافته نهایتاً برای مدیریت سفارت ایران در پکن انتخاب شد. لیکن با استناد به دلایل انتخاب برای آن سفارت، ایشان همزمان گزینه مناسب برای هدایت بانک مرکزی کشور مناسب تشخیص داده شد و بدین ترتیب به سمت رئیس کل بانک مرکزی انتخاب و از سوی رئیس جمهور محترم به این سمت منصوب شد.

بر این اساس نمی‌توان چنین ادعا داشت که یک سفیر از سوی شخص یا مرجع خاصی به وزارت امور خارجه معرفی و یا سفارش شود. از این رو، باید گفت، انتخاب سفرا امری شخصی و سلیقه‌ای در جمهوری اسلامی ایران نیست، بلکه به عقبه‌ای عقلانی، اداری و سازمانی متکی است و خوب است دعواها، منازعات شخصی و جناحی را به حوزه‌های ملی نکشانیم.