اقتصاد ایران در شرایط پیچیده‌ای قرار گرفته است؛ شرایطی که نمی‌توان مشابه آن را در تاریخ جمهوری اسلامی یافت. تحریم‌های اقتصادی در حالی اعمال شده است که شرایط موجود در کشور با شرایط گذشته تفاوت دارد.
اقتصاد ایران در شرایط پیچیده‌ای قرار گرفته است؛ شرایطی که نمی‌توان مشابه آن را در تاریخ جمهوری اسلامی یافت. تحریم‌های اقتصادی در حالی اعمال شده است که شرایط موجود در کشور با شرایط گذشته تفاوت دارد.در سال 91 و 92 با شدت گرفتن تحریم‌ها ایران توانسته بود میزان بالایی از درآمدهای نفتی را کسب کند. درآمد‌هایی که حاصل از فروش نفت در بالاترین قیمت سال‌های اخیر بود. این درآمد‌ها توانسته بود بخش زیادی از فشار‌های تحریم را خنثی کند. در عین حال شرایط فعلی اقتصاد ایران با مشکلات ساختاری که از سال‌های گذشته تلنبار شده است، رنج می‌برد.
تجربه تحریم‌های گذشته اگر چه فرصت مناسبی را درجست‌وجوی راه‌های دور زدن تحریم‌ها ایجاد کرده اما تحریم‌کننده نیز از این تجربیات بهره برده است. به نقل بسیاری از دیپلمات‌های ایرانی، امریکایی‌ها به منظور فشار بیشتر از هیچ تلاشی برای بستن این مسیر‌ها فرو نمی‌کاهند. ایران نیز در مقابل توانسته است مسیر‌های مالی جدیدی را با متحدان و چندین کشور ایجاد کند. داده‌های اخیر مبنی بر افزایش صادرات نفت ایران به بیش از یک میلیون بشکه نفت نشان می‌دهد ایران توانسته است دلار را در معاملات مالی خود کنار بگذارد. با این حال ایران نیاز دارد برای همراهی کشورهای دنیا برای حذف دلار برخی از موانع را به کنار بگذارد. عضویت در FATF یکی از مسیر‌هایی است که ایران باید بتواند به واسطه آن همراهی این کشورها را به دست آورد. کانال مالی ایران و اروپا یکی از این مسیر‌ها است و تصویب این لوایح می‌تواند یکی از موانع کارکردی آن را برطرف کند. عضو کمیسیون توسعه صادرات اتاق ایران در گفت‌وگو با «اعتماد» می‌گوید: هنگامی که نگاه‌مان به FATF کوتاه‌مدت باشد به نظر می‌رسد برخی لوایح آن به ضرر کشور خواهد بود اما اگر نگاه دور و بلندمدتی نسبت به عضویت در این سازمان برای آینده داشته باشیم، به این نتیجه می‌رسیم که عضویت در آن به نفع‌مان است. نجات سنگی ضمن بیان این مطلب با تاکید بر اینکه عدم عضویت ایران در FATF بهانه را به دست اروپا و امریکا برای اعمال تحریم‌های بیشتر می‌دهد، اظهار کرد: کشورهای اروپایی اصرار دارند که ایران عضو این سازمان بین‌المللی شود بنابراین عدم عضویت در آن مشکلاتی برای کشور به همراه دارد. در صورت عدم عضویت ایران در این گروه ویژه اقدام مالی، اروپا هم دنباله‌رو امریکا خواهد شد و با ابزار تحریم به کشور فشار می‌آورد.
** فشار زیاد امریکا بر کشورهای همسایه
نجات سنگی با تاکید بر فشار‌های زیاد امریکایی‌ها بر کشورهای همسایه ایران و پیچیدگی‌های مراودات مالی با این کشورها می‌گوید: کشورهای همسایه، کشورهای قوی و توانمندی نیستند و نیازمند خرید برخی از محصولات از ایران هستند. اگر ایران صادرات محصول به این کشورها را قطع کند، باید کالاهای ایرانی را با قیمتی گران‌تر و با مبلغی بالاتر تهیه کنند. البته نکته اصلی این است که کشورهای مداخله‌گر مانند امریکا روی این کشورها تسلط دارند و روی رابطه آنها با ایران اثر می‌گذارند.
سنگی در ادامه با اشاره به وضعیت مراودات بانکی ایران با دیگر کشورها گفت: در حال حاضر مراودات بانکی ایران با بسیاری از کشورها از جمله کشورهای همسایه و منطقه ضعیف است به گونه‌ای که تمام نقل و انتقالات پول به صورت سنتی و از طریق صرافی‌ها انجام می‌شود. این رویه، خطرهای خاص خود را دارد زیرا در برخی از موارد ممکن است فردی پس از دریافت پول از کشور خود فرار کند بنابراین امنیت سرمایه برای صادرکننده وجود ندارد.
** تاثیر FATF بر حل مشکلات بانکی
باید بر این موضوع تاکید کرد که پیوستن به FATF تنها تسهیل مراودات مالی ایران و کشورهای اروپایی را تسهیل نمی‌کند. در واقع عضویت در این سازمان می‌تواند شرایط معاملات را با دیگر کشورها من جمله کشورهای همسایه تسهیل کند. یکی از مهم‌ترین این ابزار‌ها همکاری‌های بانکی میان کشورها است.
عضو کمیسیون توسعه صادرات اتاق ایران با اشاره به این موضوع که برای حل این مشکلات باید چاره‌ای اندیشیده شود، می‌گوید: ایران باید بانک‌های خود را در این کشورها تاسیس کند تا پول‌های حاصل از صادرات به راحتی به کشور برگردانده شود. با عضویت ایران در FATF، گشایش‌های مالی و بانکی ایجاد می‌شود. عضویت در این سازمان بین‌المللی مانند یک لقمه در گلوی ما گیر کرده است که باید آن را قورت دهیم تا مشکلات مالی در مراودات بین‌المللی حل شود.
وی با بیان اینکه اگر چه در بخش مراودات بانکی مشکل داریم اما اوضاع صادرات غیرنفتی کشور خوب است، اظهار کرد: در حال حاضر ایران در بخش صادرات غیرنفتی به کشورهای همسایه، عملکردی مثبت و در یک سال گذشته رشد چشمگیری داشته است که این کالاها مخصوصا شامل مواد غذایی و مصالح ساختمانی می‌شود که البته دلیل رشد صادرات غیرنفتی به افزایش نرخ ارز برمی‌گردد، برای مثال بنده که در حوزه صادرات محصولات غذایی و لوازم خانگی به عراق حدود 27 سال فعالیت دارم، در یک سال گذشته شاهد افزایش قابل توجه حجم صادرات این محصولات به عراق بوده‌ام.
** جای خالی کارگزاری‌های قدرتمند
«در گذشته هر بانک ایرانی بیش از 200 کارگزار در سراسر دنیا داشت اما امروز با کارگزاری‌های درجه سه کار می‌کنیم بنابراین در این شرایط باید به FATF بپیوندیم». این گزاره را عبدالحمید منصوری، کارشناس پیشکسوت بانکداری الکترونیک نقل می‌کند. این کارشناس درباره پیامدهای عدم عضویت ایران در FATF به «اعتماد» می‌گوید: صنعت ایران با کشورهای مختلف ارتباط دارد و دراین ارتباط‌ها، مبادلات مالی اتفاق می‌افتد. در حال حاضر اروپا راه‌حل‌هایی برای انجام مبادلات بانکی با ایران ارایه داده است که اگر به نتیجه نرسد، صنعتگران و تولیدکنندگان کشور با مشکلات زیادی مواجه خواهند شد.
او می‌افزاید: اگر اندک ارتباطی هم که اکنون وجود دارد قطع شود، انتقال مالی که نیاز صنعت است دشوار خواهد شد و از طرف دیگر روی فروش نفت نیز تاثیر می‌گذارد.
این کارشناس بانکداری الکترونیک با اشاره به وضعیت مراودات بانکی ایران پیش از شدت گرفتن تحریم‌ها می‌گوید: در دوره‌ای ایران عضو سوییفت بود و به راحتی می‌توانستیم با بانک‌های بزرگ خارجی تعامل داشته باشیم. برای مثال هر بانک کشور بالای 200 کارگزار در سراسر دنیا داشت و از طریق کارگزاری‌ها تمام انتقال‌های پولی انجام می‌شد اما اکنون ارتباط‌های بانکی‌مان با دیگر کشورها کم و محدود شده، به گونه‌ای که امروز کارگزاری‌های درجه سه با ما ارتباط دارند. هر اندازه کارگزاری‌ها کوچک‌تر شوند، هزینه‌ها بالاتر رفته و مبادلات با تاخیر بیشتری انجام خواهد شد.
منصوری اضافه کرد: برای مثال به هر زحمتی که بود پول به حساب شرکتی بین‌المللی واریز کردیم اما به دلیل تحریم‌ها، طرف خارجی پول را برگرداند زیرا حاضر نبود پولی از طرف فرد یا شرکت ایرانی به حسابش واریز شود.
به باور این کارشناس پیشکسوت بانکداری الکترونیک، ایران باید تعامل بین‌المللی با دیگر کشورها داشته باشد. هنگامی که یک کشور به عضویت سازمان ملل متحد درمی‌آید، نمی‌تواند از تفاهمنامه‌های این سازمان به راحتی بگذرد. در ارتباط با FATF نیز از آنجا که سازمانی مالی است باید عضو آن شویم و به قوانین آن پایبند باشیم.
** بهانه دست تحریم‌کنندگان ندهیم
در ارتباط با ضرورت‌های عضویت ایران در FATF یکی دیگر از کارشناسان بانکداری الکترونیک معتقد است کشورهای تحریم کننده ایران به دنبال بهانه برای اعمال تحریم‌های بیشتر هستند و عدم عضویت ایران در این سازمان بین‌المللی، بهانه را دست این کشورها می‌دهد.
مرتضی مقدسیان در این باره توضیح می‌دهد: عضویت ایران در FATF یکی از بهانه‌های تحریم را خنثی می‌کند. او می‌افزاید: در ارتباط با FATF ما باید به این سازمان بین‌المللی بپیوندیم، درحال حاضر به دلیل تحریم‌ها بسیاری از کشورها از اینکه با ایران وارد همکاری شوند، ترس دارند. عضویت ایران در FATF باعث می‌شود با خیالی راحت وارد فاز همکاری با تولیدکنندگان و صنعتگران ایرانی شوند.
منبع: روزنامه اعتماد
ارسال نظر
