سهم ناچیز دانشگاه‌های ایران از فناوری‌های آموزشی

 رئیس دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی نسبت به سهم دانشگاه‌های ایران از فناوری‌های آموزشی و آموزش الکترونیکی در دنیا انتقاد کرد و گفت: امروزه دانشگاه‌های دنیا با ورود جدی به عرصه فناوری‌های الکترونیکی درآمدهای خوبی را کسب می‌کنند که متأسفانه سهم دانشگاه‌های ایران علیرغم تجربه‌های قابل قبول در عرصه آموزش عالی در این اقتصاد بسیار ناچیز است.

 دکتر خاکی صدیق در سیزدهمین کنفرانس بین‌المللی یادگیری و یاد دهی الکترونیکی که امروز در دانشگاه خواجه نصیر در حال برگزاری است، به اهمیت توجه به آموزش‌های الکترونیکی در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی اشاره کرد و گفت: ما در عرصه آموزش عالی موفقیت‌های زیادی داشته‌ایم و در این زمینه چندین دهه تجربه کسب کرده‌ایم، به طوری که از حدود ۲۵ سال قبل ورود به عرصه‌های آموزش الکترونیک در کشور آغاز شده است و تحولات چشمگیری را نیز در زمینه یادگیری و یاددهی این نوع آموزش‌ها می‌بینیم. در واقع از زمانی که ما ورود به این نوع آموزش‌ها را آغاز کردیم، فاصله چندانی با سایر دانشگاه‌های دنیا نداشته‌ایم. اما امروزه این تفاوت‌ها بسیار زیاد است.

وی در ادامه تصریح کرد: وقتی که ورود به عرصه آموزش الکترونیکی به طور جدی از دهه ۸۰ شروع شد، ورود خوبی پیدا کردیم، اما در حال حاضر جاماندگی حداقل یک دهه در عرصه آموزش‌های مجازی با دنیا داریم و آموزش عالی در حوزه فناوری‌های الکترونیکی آموزشی، آن طور که باید پیشرفت خوبی نکرده است. این در حالی است که رشد جهانی آموزش الکترونیکی یا اقتصاد آموزش روز به روز در سیاست‌گذاری‌های کلان کشورها بیشتر می‌شود و سهمی از این نوع آموزش‌ها به آموزش الکترونیکی اختصاص داده شده است.

رئیس دانشگاه خواجه نصیر همچنین با تاکید بر اینکه سیاست‌گذاری جدی در عرصه آموزش عالی یک ضرورت است، گفت: اگر ما بخواهیم سهم ایران در آموزش عالی جهانی و همچنین ضریب نفوذ افزایش یابد، نیازمند توجه جدی به این عرصه هستیم که البته ورود به این نوع آموزش‌ها نیازمند فراهم کردن زیرساخت‌های این آموزش‌ها در دانشگاه‌هاست، به گونه‌ای که در کشور ما در سال ۲۰۱۷ حدود ۵۶ میلیون نفر از اینترنت استفاده کردند و ضریب نفوذ آن در ایران حدود ۷۰ درصد بود که این آمار امروزه افزایش یافته است. البته در ارتباط با سایر کشورهای خاورمیانه بحرین بالاترین ضریب استفاده از اینترنت را به خود اختصاص داده است.

به گفته دکتر خاکی صدیق در عرصه بین‌الملل بر اساس اطلاعات ۲۰۱۹ ضریب نفوذ استفاده از اینترنت بسیار بالا رفته است، به گونه‌ای که بر اساس پیش‌بینی‌ها برای سال ۲۰۳۰ در حوزه استفاده از اینترنت، حدود ۱۰ تریلیون دلار آمریکا به مارکت آموزش در دنیا اختصاص داده خواهد شد که این وضعیت در حال حاضر حدود ۵.۹ تریلیون دلار است که سهم ایران از این روند بسیار ناچیز است؛ اگرچه در این زمینه آمار دقیقی وجود ندارد و سهم ما علیرغم تجربه خوب و بالا در عرصه آموزش عالی در حوزه فناوری‌های آموزشی بسیار ناچیز است.

رئیس دانشگاه خواجه نصیر همچنین خاطر نشان کرد: در خصوص فناوری آموزشی میزان هزینه‌کرد در دنیا حدود ۱۵۲ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۸ بود که برای سال ۲۰۲۵ رقم ۳۲۲ را پیش‌بینی می‌شود که این رقم حدود ۲.۶ درصد کل هزینه‌های آموزش عالی در دنیا است و پیش‌بینی می‌شود که این رقم به حدود ۴.۴ درصد افزایش یابد. البته وضعیت ایران در این زمینه نیز نامشخص است، چرا که ما سهم بسیار ناچیزی در عرصه فناوری‌های آموزشی در دنیا داریم.

دکتر خاکی صدیق در بخشی دیگر از صبحت‌های خود به مقایسه هزینه‌کرد آموزش‌های الکترونیکی در دو کشور چین و آمریکا پرداخت و گفت: این دو کشور در عرصه فناوری‌های آموزشی رقابت زیادی با یکدیگر دارند، به طوری که کشور چین با سرمایه‌گذاری بالا در این زمینه از آمریکا پیشی گرفته است، اما در بین کشورهای آسیایی بیشترین نرخ در عرصه آموزش الکترونیکی با ۷.۳ رشد سالانه در سال ۲۰۱۳ مواجه شده است و این آمار از ۷.۱ میلیارد دلار سال ۲۰۱۳ به ۱۱.۱ میلیارد دلار امروزه افزایش یافته است.

رئیس دانشگاه خواجه نصیر همچنین خاطر نشان کرد: در کشورهای منطقه غرب آسیا به ترتیب کشورهای عمان، لبنان، ترکیه، کویت و قطر رتبه‌های اول تا پنجم رشد و گسترش بازار آموزش‌های الکترونیکی را دارند و در این میان کشور عمان با رشد ۱۹.۶ در سال ۲۰۱۶ بالاترین نرخ رشد را داشته است.

دکتر خاکی صدیق به راهبردهای همکاری‌های بین‌المللی در عرصه آموزش‌های الکترونیکی اشاره کرد و گفت: جذب دانشجو از بین ایرانیان مقیم خارج از کشور به صورت الکترونیکی، استفاده از اساتید بین‌المللی برای دوره‌های ارائه شده، بهره‌گیری از اساتید ایرانی مقیم خارج، همکاری با دانشگاه‌های مجازی جهان اسلام، پذیرش متقاضی در دوره‌های مشترک از کشورهای اسلامی، همکاری با دانشگاه‌های بین‌المللی در تولید محتوا و برگزاری دوره‌های آزاد و غیره از مهمترین راهکارهای تقویت آموزش‌های مجازی است.

دکتر خاکی صدیق در پایان خاطر نشان کرد: برای ورود در عرصه آموزش‌های الکترونیکی لازم است از آموزش سنتی به آموزش‌های مبتنی بر فناوری‌های آموزشی در تمام مقاطع تحصیلی به‌ویژه آموزش عالی، برنامه‌ریزی برای ورود به عرصه‌های بین‌المللی آموزش الکترونیکی، بهره‌گیری از زیرساخت‌های آماده شبکه ارتباطات و فضای مجازی در کشور، زمینه‌سازی ورود جدی شرکت‌های تخصصی خصوصی به عرصه فناوری و غیره دست یابیم.