رضا صادقی:کدام "جشنواره موسیقی فجر"؟!

 سی و چهارمین جشنواره موسیقی فجر که از 24 بهمن کار خود را در بخش‌های مختلف آغاز کرده، پیش از شروعش حاشیه‌ساز بود؛ از حذف جایزه باربد گرفته تا انصراف چند خواننده از این رویداد هنری. بخش پاپ هم جزو بخش‌های پرحاشیه این دوره از جشنواره فجر بود. با انتشار جدول اجراهای سی‌و‌دومین دوره جشنواره موسیقی فجر، این حواشی بالا گرفت. در حالی که نام گروه‌هایی چون ماکان‌بند، پازل‌بند، بهنام‌ بانی، شهاب مظفری و... که بیشترشان در همین چند سال اخیر مورد استقبال قرار گرفته‌اند، در این جدول دیده می‌شد اما نامی از گروه‌ها و افراد باسابقه‌تر و حرفه‌ای‌تر در میان اجراها به چشم نمی‌خورد! حال این سوال مهم مطرح می‌شود که چرا هیئت انتخاب در این بخش دخالتی نداشته و چرا افراد مهمی که به موسیقی پاپ کشور اعتبار می‌بخشند جایی در بزرگ‏ترین فستیوال موسیقی کشور ندارند؟

موسیقی پاپ در سال‌های اخیر با حضور پررنگ بخش خصوصی دچار دگرگونی‌های بسیاری شده است. گرچه حضور بخش خصوصی در این بخش به رونق آن کمک شایانی کرده است اما برخی نگاه‌های حاکم در میان فعالان این بخش باعث شده پول نسبت به هنر ارجحیت داشته باشد و کسانی مدام و پشت ‌سر هم کنسرت برگزار کنند که به ‌اصطلاح «بفروشند»! تا جایی که یکی از تهیه‌کنندگان خصوصی مطرح موسیقی در نشستی بگوید: «هر کسی که می‌خواهد صرفا کار فرهنگی کند، برود بیرون! من یک تهیه‌کننده موسیقی هستم که قبل از اینکه تهیه‌کننده موسیقی باشم، تاجرم!! با هر کسی که حرف بزنم به این نگاه می‌کنم که چطور می‌توانم با آن پول دربیاورم!!» حالا با این نگاه که اتفاقا با توجه به کیفیت آثاری که این روزها از هر اتومبیلی به گوش‌مان می‌خورد درمی‌یابیم که طرفداران کمی هم ندارد، خواننده‌های جوانی که هنوز باید سال‌ها برای دیده‌شدن و ماندگار شدن تلاش کنند، پشت سر هم کنسرت می‌گذارند و از قضا با ترفندهای تبلیغاتی بسیار، خوب هم می‌فروشند و بلیت کنسرت‌های‏شان هم در ثانیه‌ای تمام می‌شود! البته این موضوع به تنهایی چندان مسئله‌ساز نیست تا وقتی که افراد مطرح و صاحب سبک در زمینه موسیقی پاپ در کشور در کنار این افراد با قدرت به روی صحنه می‌روند اما زمانی که همین موضوع ـ استقبال مخاطبان ـ تبدیل می‌شود به یکی از معیارهای انتخاب خوانندگان موسیقی پاپ برای اجرا در جشنواره موسیقی فجر، ماجرا متفاوت می‌شود. در بزرگ‌ترین فستیوال موسیقایی کشور که نگاه مخاطبان بسیاری به سوی آن است چرا نامی از بزرگان و پیشکسوتان این بخش به‌چشم نمی‌خورد؟ با رضا صادقی، خواننده مطرح پاپ پیرامون این موضوع و جشنواره موسیقی فجر گفت‌وگو کرده‌ایم.

چه اتفاقی افتاده که در بزرگ‌ترین فستیوال موسیقی کشور یعنی جشنواره موسیقی فجر اثری از بزرگان و افراد برجسته موسیقی پاپ نیست؟

موسیقی در سرزمین من موضوع بسیار مشروعی نیست. موسیقی در انتخابات، در افتتاحیه‌ها و جاهای دیگر استفاده می‌شود ولی خودش دیده و ارائه نمی‌شود. خانم‌ها جایی در این موسیقی ندارند. پس متوجه می‌شویم که به طور کل موسیقی علی‌السویه است. از سوی دیگر ما «جشنواره موسیقی فجر» نداریم! ما «جشنواره فیلم فجر» داریم و برای اینکه خالی از عریضه نماند، یک چیزی هم هست به اسم «جشنواره موسیقی فجر». جشنواره فیلم فجر و جشنواره موسیقی فجر اصلا قابل قیاس نیستند. دوستان من در بخش سینما، فارغ از اسم‌ها، مرده‌باد‌ها و زنده‌بادها، دور هم بودن‌شان را غنیمت شمردند و هنر و افکار هنری‌شان را در قالب فستیوالی به عنوان جشنواره فیلم فجر ارائه دادند ولی در جهان‌بینی موسیقی به‌طور کل یک برنامه‌ریزی عام وجود ندارد. در جشنواره فیلم فجر، خانم‌ها جایزه‌ می‌گیرند و آقایان هم جایزه می‌گیرند؛ خانم‌ها در کارگردانی، بازیگری و سایر رشته‌ها حضور دارند و آقایان هم همین‌طور. جشنواره موسیقی، چه‌جور «جشنواره موسیقی فجر»ی است که فقط آقایان در آن هستند؟ یعنی خانم‌ها هیچ هنری در این بخش ندارند و نمی‌توانند در این بخش هیچ رقابتی کنند؟ اگر این را هم کنار بگذاریم به همان حرف اولم باز می‌گردم. ما چیزی به اسم جشنواره موسیقی فجر نداریم! یک اتفاق علی‌السویه خیلی باری به هر جهت است که می‌تواند هم نباشد، یعنی الزامی به بودنش نیست.
نظرتان درباره معیارهای انتخاب خوانندگان بخش موسیقی پاپ چیست؟

وقتی اسم آن را می‌گذارید «جشنواره موسیقی» یعنی بار موسیقایی به آن می‌دهید. کاری به شاخه‌هایش ندارم، من در مورد موسیقی پاپ صحبت می‌کنم. در این شرایط قصه به این سمت می‌رود که آقایان می‌گویند، کسی که بیشترین کنسرت را برگزار کرده، انتخاب می‌شود. مگر شما قرار است سر این قصه تجارت کنید که دنبال بیشترین یا کمترین حد نصاب می‌گردید؟ ضمن اینکه چرا خودتان، خودتان را گول می‌زنید؟ ما دچار یک خودباوری دروغ شده‌ایم که این ماجرا را پذیرفته‌ایم! آقایان! دیگر با ما هم بله؟! هیچ سالنی در این مملکت یک روز تایم ندارد، چه طور است که رضا صادقی امروز کنسرتش پر می‌شود، بعد می‌گویید «عه، پر شد؟» روز بعد تمدید می‌کنید، روز بعد تمدید می‌کنید و... عزیزم! مردم نمی‌دانند، ما که می‌دانیم شما 10 روز سالن را گرفته‌اید! ما که می‌دانیم در کل این ماجرا کارخانه‌ها و بعضی بانک‌ها هستند که نصف قیمت در سالن می‌نشینند، که دم‌شان هم گرم! من اصلا مخالفتی با این موضوع ندارم و می‌گویم خیلی هم خوب است. این یک قصه بیزینسی است که خودشان راه انداختند و دم‌شان گرم، حالا یا سود می‌برند یا نمی‌برند اما مسئله من اینجا است که «آقای مدیریت جشنواره موسیقی فجر» شما چرا مثل آنها فکر می‌کنی؟ از تو بعید است! من اگر امروز به فکم زاویه بدهم و روی استیج بروم می‌گویم در جهت خصوصی‌سازی است ولی وقتی قرار است که مقابل بزرگی مثل آقای چکناواریان اجرا کنم، آقای چکنواریان زاویه فکم را نگاه می‌کند یا موسیقی را که بلدم؟ کلیت عرض من همین است! کدام «جشنواره موسیقی فجر» که قرار است در آن بزرگی نباشد؟ دیگر اداره ارشاد ما حتی روی صدای استیج نظارت ندارد، فقط برایش مهم است که صدای فلان خانم پخش بشود یا نه! آقای ارشاد، شما برای‏تان مهم هست که کل کنسرت از یک لپ‌تاپ پخش می‌شود؟ اصلا این را می‌شنوی؟ تو که متولی موسیقی این مملکت هستی، اصلا صدای کلاهبرداری روی استیج را می‌شنوی؟ صدای گول زدن مردم را می‌شنوی؟ یا برایت اولویت است که چه کسی بیشترین کنسرت را گذاشته است؟ بله! بیشترین کنسرت را می‌شود در بسیاری جاهای دیگر با روش‌های مختلف هم گذاشت! همین الان جشنواره فیلم را ببینید، بسیاری از فیلم‌ها را در جشنواره قبول نکردند، البته به درست و غلطش کاری ندارم ولی دوستانِ نظارت در آن بخش، می‌گویند این فیلم‌ها در حد جشنواره نبوده است! آقای موسیقی فجر، واقعا این چیزهایی که قرار است در جشنواره باشند، در حد جشنواره موسیقی فجر هستند؟ شما دارید به یک نوعی خودزنی می‌کنید، بدون آنکه بدانید! من همیشه گفته‌ام، یکی مثل من و چند همکارم که می‌شناسم، ساعت زنگ‌زده هستیم، من زنگ‌هایم را زده‌ام و در گوش همه هم هست، حالا حالاها هم فراموش نمی‌شود چون صدای ساعت‌مان الکترونیک نبود، ما آنالوگ بودیم، چهارتا چرخ‌دنده به هم وصل بودند که زنگی به صدا درآمد، یک اسپیس لپ‌تاپ نبود! من نگران نیستم که آنجا باشم یا نباشم و چه بسا با این روند خیلی خوشحالم که نیستم و واقعا هم هیچ تمایلی ندارم که باشم.
وزارت ارشاد، نهادی است که برای اجرای کنسرت‌های موسیقی مجوز صادر می‌کند. با توجه به این نکته؛ دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد چه نقشی در ایجاد و شکل‌گیری و جهت‌دهی برخی از این بدسلیقگی‌ها و ترویج موسیقی‌های نه‌چندان قابل اعتنا دارد؟

زمانی یکی از گله‌های من این بود که چرا آنقدر در دادن مجوز سخت‌گیری می‌شود، اما امروز آنقدر قصه وا داده شده که دوست دارم برگردم به همان روزهای سخت‌گیری. من پرسش دیگری هم دارم. برای من سوال است، چرا موسیقی رپ جایی در جشنواره موسیقی فجر ندارد؟ زمانی می‌گفتند «اینها کلام‌شان سخیف است»، واقعا سخیف‌تر از چیزی که الان می‌شنویم؟ بی‌خیال دیگر! کار به «موچین» رسیده! یعنی از این سخیف‌تر داریم؟ آیا بچه‌هایی که رپ می‌خوانند به جز بعضی که جملات‌شان، جملات مناسبی برای جمع خانوادگی نیست، همه همین‌طور بودند؟ آیا اینها نباید جایی در جشنواره داشته باشند؟ پس شما دارید اولویت می‌دهید! اولویت شما چیست؟ اولویت شما تهیه‌کنندگانی هستند که مجیز شما را می‌گویند. البته این مشکل از سمت جوانان ما نیست. من آدم خودزنی نیستم که بگویم فلانی این‌طوری کرد یا فلانی آن‌طوری کرد! جوانند، دوست دارند دیده شوند؛ شما که پیر این قصه هستید کجای ماجرا قرار گرفته‌اید؟ من تا به حال درباره هیچ جشنواره‌‌ای حرف نزده‌ام ولی این کلیت قصه است. برای فردی مثل من اصلا اهمیتی ندارد که در جشنواره باشم یا نه، چون آنجا چیز مهمی نیست. زمانی تمام تلاشت را می‌کنی تا به گرمی برسی که اگر گرمی را نگرفتی، آنقدر آدمِ گرمی‌گرفته می‌بینی که خودش تبدیل به یک افتخار می‌شود. اما الان یکی مثل من که عمرم را برای این ماجرا گذاشته‌ام و به حسب لطف خدا عزتی پیش مردم دارم چرا باید اصرار داشته باشم جایی باشم که فقط صدای من و نوازندگی من شنیده می‌شود؟ قرار نیست صدای رقیبی شنیده شود. اینها را بگذارم کنار، من دوباره روی سوالم تاکید می‌کنم. «آقای جشنواره موسیقی فجر» واقعا کمی گوشت را باز کن، این صدای تق اسپیس لپ‌تاپ نیست؟ موسیقی افکترال در کنار همه موسیقی جهان هست ولی «افکترال»، نه «کلهم ترال»! شما نمی‌آیی بالا که ببینی نوازنده می‌نوازد یا نه؟ پس تو مقصری اگر مردمی که تو به اسم جشنواره موسیقی فجر جمع می‌کنی، فریب می‌خورند و موسیقی بد گوش می‌دهند. تو هم در این ماجرا گناهکاری.