شاخص های پیشرفت بخش کشاورزی در 40 سالگی انقلاب

طی ۴ دهه گذشته، ارﺗﻘﺎی اﻣﻨﻴﺖ ﻏﺬاﻳﻲ و ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺤﺼﻮﻻت و ﻛﺎﻻﻫﺎی اﺳﺎﺳﻲ ﺑﺮای ﺟﻤﻌﻴﺖ رو ﺑﻪ رﺷﺪ ﻛﺸﻮر و استقلال و کاهش وابستگی به واردات با اتکا به تولیدات داخلی از طریق اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻬﻴﻨﻪ از ﻗﺎﺑﻠﻴﺖﻫﺎ، ﻇﺮﻓﻴﺖﻫﺎ، استعدادها و ﻣﻨﺎﺑﻊ، از ﺟﻤﻠﻪ اولویت های نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران در ﺑﺨﺶ ﻛﺸﺎورزی ﺑﻮده اﺳﺖ.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی تدبیر و امید،به رغم ﻛﺎﺳﺘﻲﻫﺎیی که بخش کشاورزی تا قبل از انقلاب شکوهمند اسلامی به آن ها مبتلا بوده، نظیر ساختار سنتی، محرومیت و عدم توسعه مناطق روستایی، و همچنین بروز ﺧﺸﻜﺴﺎﻟﻲﻫﺎی متناوب و کاهش فزاینده منابع آب در ۴۰ سال گذشته، ﻛﻞ ﺗﻮﻟﻴﺪات ﺑﺨﺶ ﻛﺸﺎورزی در فاصله سال های ۱۳۵۶ تا ۱۳۹۷ از ۲۶ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺗﻦ ﺑﻪ ﺣﺪود ۱۲۲ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺗﻦ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ اﻣﺮ ﻧﻤﺎﻳﺎﻧﮕﺮ اﻫﺘﻤﺎم اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع اﻣﻨﻴﺖ ﻏﺬاﻳﻲ و برخورداری از حمایت و توسعه همه جانبه در بخش کشاورزی است.

در این مدت ﺳﻬﻢ ﺑﺨﺶ ﻛﺸﺎورزی در ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ داﺧﻠﻲ (GDP) ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ رﺷﺪ ﻣﻄﻠﻖ اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻠﻲ از ۵.۸ درﺻﺪ ﺑﻪ ۱۰ درﺻﺪ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺳﻬﻢ ارزش اﻓﺰوده ﻛﺴﺐ و ﻛﺎر ﻛﺸﺎورزی در ارزش اﻓﺰوده ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪه در اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻠﻲ ﺑﻴﺶ از ۳۲.۵ درﺻﺪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ حکایت از ﻧﻘﺶ و اﻫﻤﻴﺖ اﻳﻦ ﺑﺨﺶ در اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻠﻲ دارد.

به رغم نوسانات اقتصادی کشور، بخش کشاورزی به عنوان یک بخش با ثبات، از نرخ رشد مثبت برخوردار بوده و در برخی از سال ها رشد اقتصادی کشور به واسطه رشد بخش کشاورزی بوده است. نرخ رشد ارزش افزوده کشاورزی به قیمت جاری در سال ۱۳۵۶، ۴ درصد بوده و این نرخ در سال ۱۳۹۷ تداوم داشته و با اندکی افزایش به ۴.۱ درصد رسیده است.

شاخص های سرانه تولید

در این مدت اگرچه جمعیت کشور با ۱۳۲ درﺻﺪ رشد از ﺣﺪود ۳۵ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔﺮ ﺑﻪ ﺑﻴﺶ از ۸۱ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔﺮ بالغ گردیده است، لیکن تولیدات کشاورزی با رشد ۳۶۸ درصدی از رشد جمعیت پیشی گرفته است. به این ترتیب ﺳﺮاﻧﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ محصولات کشاورزی نیز ﺑﺎ رﺷﺪی ﻣﻌﺎدل ۱۰۳ درﺻﺪ از حدود ۷۴۰ ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم ﺑﻪ ۱۵۰۰ ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ.

اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﺮاﻧﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻛﺸﺎورزی ﻧﺎﺷﻲ از اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﺮاﻧﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺤﺼﻮﻻت زراﻋﻲ، ﺑﺎﻏﺒﺎﻧﻲ، دام و ﻃﻴﻮر و آﺑﺰﻳﺎن ﺑﻮده اﺳﺖ. ﺳﺮاﻧﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺑﺎﻏﺒﺎﻧﻲ با ۲۹۰ درﺻﺪ اﻓﺰاﻳﺶ از ۱۰۲ کیلوگرم به ۲۹۶ کیلوگرم، ﺳﺮاﻧﻪ ﻣﺤﺼﻮﻻت زراﻋﻲ با ۸۶ درﺻﺪ اﻓﺰاﻳﺶ از ۵۵۷ کیلوگرم به ۱۰۳۵ کیلوگرم، ﺳﺮاﻧﻪ ﻣﺤﺼﻮﻻت آﺑﺰی با ۱۳۰۰ درﺻﺪ اﻓﺰاﻳﺶ از یک کیلوگرم به ۱۴ کیلوگرم و ﺳﺮاﻧﻪ ﻣﺤﺼﻮﻻت دام و ﻃﻴﻮر با ۹۴ درﺻﺪ اﻓﺰاﻳﺶ از ۹۵ کیلوگرم به ۱۸۴ کیلوگرم ﻃﻲ ﭼﻬﺎر دﻫﻪ رسیده اﺳﺖ.

روند افزایش تولید موجب شده است تا ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻧﻴﺎزﻫـﺎی داﺧﻠـﻲ ﻛﺸـﻮر، و خودکفایی در محصولاتی چون گندم، شکر، مرغ، تخم مرغ لبنیات (به ویژه پنیر) و بهبود چشمگیر ضریب خوداتکایی در سایر محصولات، به واسطه ﺗﺤﻮﻻت دروﻧﻲ، رشد به کارگیری ﻓﻨﺎوری و اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻮﻟﻴﺪ در واﺣﺪ ﺳﻄﺢ، ارزش اﻓﺰوده ﺳﺮاﻧﻪ ﺑﺨﺶ ﻛﺸﺎورزی ﺑﺎ ۲۳۹ درﺻﺪ رﺷﺪ از ۳۳ ﻣﻴﻠﻴﻮن رﻳﺎل ﺑﻪ ۱۱۱ ﻣﻴﻠﻴﻮن رﻳﺎل اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﺻـﺎدرات ﺳﺮاﻧﻪ محصولات کشاورزی از ﺣﺪود ۱۳ دﻻر در ﺳﺎل ۱۳۵۶ ﺑﻪ ۷۱ دﻻر در اﺑﺘﺪای ﺳﺎل ۱۳۹۷برسد؛ به عبارتی دیگر ﺻﺎدرات ﻛﺸﺎورزی ﺑﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از ﻣﺰﻳﺖ ﻫﺎی ﻧﺴﺒﻲ و رﻗﺎﺑﺘﻲ بیش از ۱۰ برابر شده و از ۴۴۳ ﻣﻴﻠﻴﻮن دﻻر ﺑﻪ ۵۵۰۴ ﻣﻴﻠﻴﻮن دﻻر رسیده است.

تولید در زیر بخش های کشاورزی

از سال ۱۳۵۶ تا ۱۳۹۷ ﺗﻮﻟﻴﺪات ﺑﺎﻏﺒﺎﻧﻲ ﻛﺸﻮر ﺑﺎ رﺷﺪی حدود ۵۱۵ درﺻﺪ از ۳.۵ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺗﻦ ﺑﻪ ۲۲ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺗﻦ، تولیدات زراعی با رشد حدود ۳۲۰ درصدی از ۲۰ میلیون تن به ۸۴ میلیون تن، محصولات دام و طیور با رشد ۳۳۰ درصدی از ۳.۵ میلیون تن به ۱۵ میلیون تن و تولیدات شیلات و آبزیان با رشد ۲۱۰۰ درصدی از ۵۰ هزار تن به بیش از ۱.۱ میلیون تن اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ. در چند سال گذشته برای اولین بار طرح پرورش ماهی در قفس های تعبیه شده در آب دریاها اجرا شده و با این روش بیش از ۳۰ هزار تن ماهی تاکنون تولید شده است.

به دلیل محدودیت منابع، به ویژه محدودیت منابع آب که حکایت از کاهش بیش از ۷۰ درصدی سرانه آب تجدید پذیر در نیم قرن گذشته دارد، رشد بخش کشاورزی را در ۴۰ سال گذشته بایستی عمدتا مرهون تدابیر مدیریتی در ارتقای بهره وری، به ویژه بهره وری آب کشاورزی که اکنون به بیش از ۴۲ درصد رسیده و به ازای هر متر مکعب آب ۱۲۲۰ گرم محصول تولید می شود، توسعه امور زیر بنایی، استفاده از دانش و فنآوری نوین و سرمایه گذاری مناسب در این زمینه دانست؛ چنان که به رغم کاهش بارش و منابع آب، مجموعه تدابیر موجب رشد چشمگیر تولیدات کشاورزی شده است.

تولید گندم به عنوان راهبردی ترین محصول کشاورزی بیش از ۳ برابر شده و از ۴ میلیون تن در سال ۱۳۵۶ به حدود ۱۳.۵ میلیون تن در سال ۱۳۹۷ رسیده است در حالی که سطح زیر کشت این محصول در این مدت فقط یک میلیون هکتار افزایش یافته است.

در نتیجه افزایش تولید نیشکر از ۶۸۰ هزار تن به بیش از ۷.۵ میلیون تن و افزایش تولید چغندر قند از ۴ میلیون تن به بیش از ۸ میلیون تن، تولید قند و شکر نیز از ۶۳۰ هزار تن به بیش از ۲ میلیون تن رسیده و کشور در آستانه خوداتکایی قرار گرفته است.

با توسعه صنایع روغن کشی و فنآوری های کشت تولید دانه های روغن با رشد بیش از ۲۱۰۰ درصدی از ۲۶ تن به ۵۸۰ هزار تن رسیده است.

با فراهم کردن زیر ساخت های صنعتی مورد نیاز و فرصت سرمایه گذاری، اشتغال و کسب و کار، تولید گوشت مرغ نیز رشد ۱۳۳۰ درصدی را تجربه کرده و از ۱۶۳ هزار تن به بیش از ۲.۳ میلیون تن و تولید تخم مرغ با رشد ۳۲۰ درصدی از ۲۱۵ هزار تن ۹۰۳ هزار تن رسیده است.

منابع طبیعی و آبخیزداری

اجرای عملیات آبخیزداری از ۵۰۰ هزار هکتار به ۲۷ میلیون هکتار و جنگل کاری جنگل های شمال کشور از ۲۹ هزار هکتار به ۴۸۰ هزار هکتار رسیده است. در همین مدت ۳۹۰ هزار هکتار از جنگل های خارج از شمال نیز احیا شده است.

مرتع داری از ۱۷۰ هزار هکتار به بیش از ۶.۵ میلیون هکتار رسیده و در همین مدت و بیش از ۳ میلیون هکتار از مراتع اصلاح شده اند.

توسعه زراعت چوب از فعالیت هایی است که بعد از انقلاب آغاز شده و در سال ۱۳۹۷ زراعت این محصول به ۲۶۶ هزار هکتار بالغ گردیده است

امور زیر بنایی

سامانه های نوین آبیاری به عنوان یکی از زیرساخت های افزایش بهره وری آب در زراعت مورد حمایت بوده و از این رو از اراضی تحت سامانه ها از حدود ۳۷ هزار هکتار در سال ۱۳۵۶ به بیش از ۲ میلیون هکتار در سال ۱۳۹۷ افزایش یافته است. زهکشی زیر زمینی نیز برای اولین بار به مساحت ۳۹۰ هزار هکتار بعد از انقلاب اسلامی در کشور انجام گرفته است.

سطح کل اراضی تحت عملیات شبکه های فرعی زهکشی و آبیاری از ۱۴۰ هزار هکتار به بیش از ۱.۱ میلیون هکتار افزایش یافته است.

در سال های بعد از انقلاب بالغ بر ۲۸ هزار کیلومتر از قنوات نیز احیا یا مرمت شده است.

گلخانه ها به عنوان یکی از تاسیسات زیر بنایی تولید و بهره وری در کشاورزی، از ۵۰۰ هکتار به ۱۴.۵ هزار هکتار رسیده و تولید محصولات گلخانه ای نیز در گلخانه ها به بیش از ۲ میلیون تن شامل انواع محصولات سبزی و صیفی، گیاهان دارویی و میوه بالغ شده است.

تعاونی های روستایی

تشکل ها و اتحادیه های کشاورزی و تعاونی تولید روستایی نقش بی بدیلی در تکمیل زنجیره تولید و همچنین ارتقا، پایداری و مدیریت تولید و عرضه ایفا می نمایند. در حال حاضر ۴۱۴ تشکل فعال مرتبط با بخش کشاورزی، ۴۴۳ نظام صنفی کارهای کشاورزی، ۶۶ اتحادیه شرکت تعاونی تولید روستایی فعال هستند؛ در حالی که اساسا در سال ۱۳۵۶ به جز معدودی شرکت های تعاونی تولید روستایی، هیچ یک از این تشکل ها وجود خارجی نداشته اند.

خدمات دامپزشکی

از جمله خدمات زیر بنایی دولت ها بعد از انقلاب اسلامی ایران ارایه خدمات پیشگیری و درمانی دام و طیور به ویژه از طریق بخش خصوصی بوده است. از سال ۵۶ تا ۹۷ تعداد داروخانه های داروهای دامی از ۸۲ واحد به ۱۸۰۰ واحد، تعداد آزمایشگاه ها از یک واحد به ۲۸۰ واحد، واحد های درمانی از ۱۱۰ به ۲۵۰۰ واحد افزایش یافته است. در ۴ دهه گذشته بیش از ۱۱۰۰ مرکز مایه کوبی توسط بخش خصوصی دایر شده است.

در همین مدت با توسعه کارخانه های تولید دارو و مواد بیولوژیک دامپزشکی از ۱۲ واحد تولیدی به ۱۷۸ واحد تولیدی، خوداتکایی در داروهای دامپزشکی از ۵ درصد به ۹۵ درصد ارتقا یافته است.

خدمات گیاهپزشکی و حفظ نباتات

با استفاده از فنآوری های نوین در ۴ دهه اخیر عملیات مبارزه با آفات عمومی و همگانی ۲۶۵ درصد رشد کرده و از حدود ۵۵۰ هزار هکتار به حدود ۲ میلیون هکتار رسیده است.

مبارزه با بیمارهای گیاهی از ۴۶۰ هزار هکتار به نزدیک ۲ میلیون هکتار و مبارزه با علف های هرز نیز در بیش از ۵ میلیون هکتار انجام شده در صورتی که در سال ۱۳۵۶ فقط در سطح ۲۶۰ هزار هکتار به اجرا درآمده بود.

کنترل بیولوژیک و غیر شیمیایی آفات به عنوان یک روش سازگار با محیط زیست در سال های بعد انقلاب توسعه یافته است. در سال ۱۳۹۷ مدیریت آفات حدود ۸۹۰ هزار هکتار اراضی کشاورزی به این شیوه انجام شده است.

توسعه و نوسازی مکانیزاسیون کشاورزی

ﻧﻘﺶ ﻣﺎﺷﻴﻦ آﻻت در ﻛﺎﻫﺶ ﻫﺰﻳﻨﻪ ها و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻛﺎﻫﺶ ﺿﺎﻳﻌﺎت در ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻛﺸﺎورزی ﺑﺴﻴﺎر ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﻴﺖ اﺳﺖ. ﻃﻲ ﭼﻬﺎر دﻫـﻪ اﺧﻴـﺮ ﺣـﺪود ۵۰۰ ﻫﺰار دﺳﺘﮕﺎه اﻧﻮاع ﺗﺮاﻛﺘﻮر، ﺑﻴﺶ از ۱۵۰۰ دﺳﺘﮕﺎه اﻧﻮاع ﻛﻤﺒﺎﻳﻦ، ﺑﻴﺶ از ۴۵ ﻫﺰار دﺳﺘﮕﺎه اﻧﻮاع ﻛﺎرﻧﺪه ﻫﺎی ﻏﻼت و ﺑﻴﺶ از ۴۴ ﻫﺰار دﺳـﺘﮕﺎه اﻧـﻮاع ﺳـﻤﭙﺎش در ﺑﺨـﺶ ﻛﺸﺎورزی ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺗﻌﺪاد ﻛﻤﺒﺎﻳﻦ نیز از ۶۴ دﺳﺘﮕﺎه در ﺳﺎل ۱۳۵۶ ﺑﻪ ۱۷۳۳۴ دﺳﺘﮕﺎه در ﺳﺎل ۱۳۹۷ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ.

همچنین اﻧﻮاع ﺗﺮاﻛﺘﻮر از ۶۸۴۵۱ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﻪ ۵۵۵۱۳۳ دﺳﺘﮕﺎه در ﻫﻤﻴﻦ دوره رﺳﻴﺪه اﺳﺖ. ﺷﺎﻳﺎن ذﻛﺮ اﺳﺖ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻧﺸﺎء ﻛﺎر ﺑﺮﻧﺞ و ﻛﻤﺒـﺎﻳﻦ ﺑـﺮﻧﺞ در ﺳـﺎل ۱۳۵۶ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ اﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ۷۲۲۰ دﺳﺘﮕﺎه و ۷۸۷۸ دﺳﺘﮕﺎه وارد ﭼﺮﺧﻪ ﻣﻜﺎﻧﻴﺰاﺳﻴﻮن ﻛﺸﺎورزی ﺷﺪه اﻧﺪ. علاوه بر این ﺣﺪود ۱۸ ﻫﺰار اﻧـﻮاع ﺧـﺎک ورز و ۴۴۸۹۵ دﺳﺘﮕﺎه ﺳﻤﭙﺎش ﺗﺮاﻛﺘﻮری ﻃﻲ ﺳﺎلﻫﺎی اﺧﻴﺮ وارد ﭼﺮﺧﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎی ﻛﺸﺎورزی ﺷﺪه اﺳﺖ.

صنایع تبدیلی و غذایی

ﺑﻬﺮه ﺑﺮداری از ﻓﻨﺎروی ﻫﺎی ﻧﻮﻳﻦ در ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺗﺒﺪﻳﻠﻲ و ﺗﻜﻤﻴﻠﻲ و اﻓﺰاﻳﺶ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺟﺬب ﻣﻮاد ﺧﺎم ﻛﺸﺎورزی در ﭼﻬﺎر دﻫﻪ اﺧﻴﺮ ﺑﺎ ﺗﺤﻮل اﺳﺎﺳﻲ ﻣﻮاﺟـﻪ ﺷـﺪه اﺳـﺖ ﺑـﻪ ﮔﻮﻧﻪ ای ﻛﻪ ﻇﺮﻓﻴﺖ اﻳﻦ ﺻﻨﺎﻳﻊ از ۳.۳ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺗﻦ ﺟﺬب ﻣﻮاد ﺧـﺎم در ﺳـﺎل ۱۳۵۶ ﺑـﻪ ﺑﻴﺶ از ۴۷ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺗﻦ ﺟﺬب ﻣﻮاد ﺧﺎم ﻛﺸﺎورزی در ﻛﺸﻮر اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ.

ﻋﻼوه ﺑﺮ این، ﺗﻌﺪاد واﺣﺪﻫﺎی ﻓﺮآوری ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻛﺸﺎورزی در ﺳﺎل ۱۳۹۷ ﺑﻪ ﺑـﺎﻟﻎ ﺑـﺮ ۲۰ ﻫﺰار واﺣﺪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ.

ﺗﻌﺪاد اﻧﺒﺎرﻫﺎی ﺳﺮد و ﺳـﺮدﺧﺎﻧﻪ ﻫـﺎی ﻛﺸـﻮر ﺑـﻪ ۱۸۳۰ واﺣﺪ و ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺳﺮدﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎی ﻛﺸﻮر ﺑﻪ ۴۵۰۰ ﻫﺰارﺗﻦ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳـﺖ. ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﺗﻌﺪاد ﻛﺸﺘﺎرﮔﺎه ﻫﺎی ﺻﻨﻌﺘﻲ دام و ﻃﻴﻮر اﻓـﺰاﻳﺶ ﻗﺎﺑـﻞ ﺗـﻮﺟﻬﻲ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ای ﻛﻪ ﻛﺸﺘﺎرﮔﺎه ﻫﺎی دام از ۴ واﺣﺪ در ﺳﺎل ۱۳۵۶ ﺑﻪ ۷۵ واﺣﺪ و ﻛﺸﺘﺎرﮔﺎه ﻫﺎی ﺻﻨﻌﺘﻲ ﻃﻴﻮر از ۳ واﺣﺪ ﺑﻪ ۲۷۳ واﺣﺪ اﻓﺰاﻳﺶ یافته است.

بیمه کشاورزی

به منظور مدیریت مخاطرات ناشی از عوامل خارج از اراده بهره برداران و اطمینان از درآمد آنان، ﭘﺲ از ﭘﻴﺮوزی اﻧﻘﻼب اﺳـﻼﻣﻲ اﺑﺘـﺪا در ﺳـﺎل ۱۳۵۸ ﺻـﻨﺪوق ﻛﻤﻚ ﺑﻪ ﺧﺴﺎرت دﻳﺪﮔﺎن و ﺑﺎ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻗﺎﻧﻮن ﺑﻴﻤﻪ در ﺳﺎل ۱۳۶۳ و ﺻـﻨﺪوق ﺑﻴﻤﻪ ﻛﺸﺎورزی اﻣﻜﺎن تاسیس شده و اراﻳﻪ اﻳﻦ ﺧﺪﻣﺖ ﺑﺴﻴﺎر ارزﺷﻤﻨﺪ ﺗﻮﺳﻂ دوﻟﺖ ﻓﺮاﻫﻢ آﻣﺪ.

در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺎﻟﻎ ﺑﺮ ۵.۳ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻫﻜﺘﺎر از اراﺿﻲ زراﻋﻲ و ۴۱۹ ﻫﺰار از اراﺿﻲ ﺑﺎﻏﻲ ﺗﺤﺖ ﭘﻮﺷﺶ ﺑﻴﻤﻪ ﻛﺸﺎورزی ﻗﺮار داشته و ﺑﺎﻟﻎ ﺑـﺮ ۳۶۱۹ ﻫـﺰار رأس دام، ﺑﻴﺶ از ۶۹۳ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻗﻄﻌﻪ طیور، ﺑـﻴﺶ از ۳۱۴۳ ﻫﻜﺘﺎر از ﻣﺰارع ﭘﺮورش آﺑﺰﻳﺎن ﻧﻴﺰ در اﺑﺘﺪای ﺳﺎل ۱۳۹۷ بیمه شده اند

در ﺳـﺎل ۱۳۹۶ ﺑـﺎﻟﻎ ﺑـﺮ ۱۲۵۷ ﻣﻴﻠﻴـﺎرد ﺗﻮﻣـﺎن ﺑـﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨـﺪﮔﺎن زﻳﺮﺑﺨﺶ مختلف کشاورزی در ﻗﺎﻟﺐ ﺑﻴﺶ از ۸۷۵ ﻫﺰار ﭘﺮوﻧﺪه ﺧﺴﺎرت ﭘﺮداﺧﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ.

توسعه و عمران روستایی

ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ و ﺑﺮرﺳﻲ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎی ﻋﻤﺮاﻧﻲ در ﻣﻨﺎﻃﻖ روﺳﺘﺎﻳﻲ در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺳﺎل ﻫﺎی ۱۳۵۶ ﺗﺎ ۱۳۷۹ و از ﺳﺎل۱۳۸۰ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﻛﻪ وزارت ﺟﻬﺎدﺳـﺎزﻧﺪﮔﻲ ﺑـﺎ وزارت ﻛﺸـﺎورزی ادﻏـﺎم و وﻇﺎﻳﻒ ﻋﻤﺮان و ﺗﻮﺳﻌﻪ روﺳﺘﺎه ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎی ﺑﺨﺸﻲ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﮔﺮدﻳﺪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ اﻗﺪاﻣﺎت ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻮﺛﺮ و ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ در ﺗﻮﺳﻌﻪ زﻳﺮﺳﺎﺧﺖ ﻫﺎی ﻋﻤﺮاﻧﻲ و رﻓـﻊ ﻓﻘـﺮوﻣﺤﺮوﻣﻴﺖ از ﻣﻨﺎﻃﻖ روﺳﺘﺎﻳﻲ که از آرمان های انقلاب اسلامی بوده، ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﻣﺪه اﺳﺖ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ای ﻛﻪ در ﺳﺎل ۱۳۵۶ روﺳﺘﺎﻫﺎی دارای آب آﺷﺎﻣﻴﺪﻧﻲ ﺳﺎﻟﻢ ۶.۸ درﺻﺪ در ﺳﺎل ۱۳۸۰ اﻳﻦ ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ ۶۸ درﺻـﺪ ارﺗﻘﺎء ﻳﺎﻓﺖ.

ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ روﺳﺘﺎﻫﺎی دارای ﺑﺮق ﻛﻪ در ﺳﺎل ۱۳۵۶ ﺑﺎﻟﻎ ﺑﺮ ۱.۶ درﺻﺪ ﺑﻮده اﺳﺖ ﺑﺎ اﻧﺠﺎم ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎی ﺟﻬﺎدﺳﺎزﻧﺪﮔﻲ ﺑﻪ حدود ۳ درﺻﺪ و روﺳﺘﺎﻫﺎی دارای راه ﺷﻮﺳﻪ و آﺳﻔﺎﻟﺖ از ۱۶ درﺻﺪ ﺑﻪ ۷۶ درﺻﺪ ارﺗﻘﺎء ﻳﺎﻓﺖ. همچنین با اﺟﺮای ﻃﺮح ﻫﺎی ﺑﻬﺴﺎزی ﺳـﻪ درﺻـﺪ از روﺳـﺘﺎﻫﺎ تا ﺳـﺎل ۱۳۸۰ از مزایای این ﻃﺮحﻫا ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪ ﮔﺮدﻳﺪﻧﺪ. طرح های بهسازی اساسا در ﺳﺎل های قبل از انقلاب اسلامی اجرا نشده بود.

ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﭘﺲ از اﻧﺘﻘﺎل وﻇﺎﻳﻒ ﺟﻬﺎد ﺳﺎزﻧﺪﮔﻲ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎ، اراﻳﻪ ﺧﺪﻣﺎت زﻳﺮﺑﻨﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻃﻖ روﺳﺘﺎﻳﻲ ﺗﺪاوم ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻃﻮری ﻛﻪ روﺳﺘﺎﻫﺎی دارای ﺑـﺮق ﺑـﻪ ۹۹ درﺻﺪ و روﺳﺘﺎﻫﺎی دارای آب آﺷﺎﻣﻴﺪﻧﻲ ﺳﺎﻟﻢ به ۷۶ درﺻﺪ و روﺳﺘﺎﻫﺎی دارای راه ﺷﻮﺳﻪ و آﺳﻔﺎﻟﺖ ﺑﻪ ۹۱ درﺻﺪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ.

امور عشایری

ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺗﻮزﻳﻊ ﻧﻬﺎده ﻫﺎی ﺗﻮﻟﻴﺪ به جامعه عشایری، اﺣﺪاث راه از ۴۷۰ ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ در ﺳﺎل ۱۳۵۶ ﺑﻪ ﺑﻴﺶ از ۵۰۰۰ ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ در ﺳﺎل ۱۳۹۷ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ. در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻛﻞ راه ﻫﺎی اﺣﺪاث ﺷﺪه ﻋﺸﺎﻳﺮی در ﭘﻮﺷﺶ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎی ﺧﺪﻣﺎت ﻧﮕﻬﺪاری دوﻟﺖ ﻗﺮار دارد.

در ﭼﻬﺎر دﻫﻪ اﺧﻴﺮ برای اولین بار در کشور ﺑﻴﺶ از ۹۷۰ ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ ﺷﺒﻜﻪ ﺑﺮق رﺳﺎﻧﻲ، ۱۳۴۰۰ ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ ﺷﺒﻜﻪ ﻟﻮﻟﻪﻛﺸﻲ آب آﺷﺎﻣﻴﺪﻧﻲ در اﻳﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ احداث شده است.

توسعه زیرساخت ها برای رشد تولید

در نگاهی آینده نگر و به منظور تداوم رشد تولید در بخش کشاورزی، به ویژه با اتکا به شیوه های بهره ور، ۳ پروژه عظیم زیربنایی کشاورزی در زمینه توسعه شبکه‏های آبیاری و زهکشی و تجهیز نوسازی اراضی کشور در وسعتی بالغ بر ۸۲۳ هزار هکتار از اراضی در حال اجرا است که در تاریخ کشاورزی بی سابقه بوده و تدریجاً با اتمام آن ها ظرفیت تولید از طریق بهره وری و اشتغال در بخش کشاورزی به طور قابل توجهی افزوده خواهد شد.