آیا "روحانی" در نیویورک "سکان" را دست می‌گیرد؟

اما و اگرها و گمانه زنی ها به پایان رسید. با اعلام رسمی سخنگوی دولت، حسن روحانی رییس جمهوری ایران به طور قطع به نیوبورک سفر خواهد کرد؛ سفری که به طور قطع می تواند همچون سال گذشته با دستاوردهای قابل توجه ای همراه شود.

به گزارش فرارو، محمدباقر نوبخت سخنگوی دولت در نشست خبری رسما اعلام کرده بود که رییس جمهوری برای شرکت شصت و نهم مجمع عمومی سازمان ملل متحد راهی نیویورک خواهد شد.

حضور در مجمع عمومی سازمان ملل متحد اگر چه متن سفر رییس جمهوری ایران محسوب می شود اما همواره در طول سفرهای مشابه این حاشیه بوده است که بر متن غلبه کرده است.

این بار نیز انتظار می رود که حاشیه های سفر به خصوص به دلیل همزمانی برگزاری دور تازه مذاکرات هسته ای در نیویورک بتواند متن یعنی مجمع عمومی سازمان ملل متحد را تحت الشعاع قرار دهد.

در ماه های گذشته و در آستانه برگزاری مجمع عمومی سازمان ملل متحد، حسن روحانی در چند سخنرانی خود به خصوص در سفرهای استانی اعلام کرده بود که «اگر لازم باشد خودم سکان هدایت مذاکرات را برعهده خواهم گرفت».

پس از سخنان رییس جمهوری این گمانه زنی ها مطرح شد که با توجه به زمان اندک باقی مانده تا نوامبر 2014 و عزم دولت آقای روحانی برای دست یابی به توافق نهایی با 1+5، این احتمال جدی است که رییس جمهور خود ریاست تیم مذاکره کننده هسته ای را در نیویورک بر عهده بگیرد.

بنابراین این احتمال مطرح شد که نشست نیویورک در سطح روسای جمهوری برگزار شود.

برگزاری مذاکرات ایران و گروه 1+5 در سطح روسای جمهوری می تواند سرعت بیشتری به مذاکرات با توجه به افزایش امکان تصمیم گیری های سیاسی ببخشد.

مذاکرات در سطح کارشناسان و معاونان وزرای خارجه طبیعتا سرعت کمتری دارد چرا که هیات های مذاکره کننده در چنین سطحی امکان تصمیم گیری سیاسی ندارند و تصمیم گیری های سیاسی در سطوح بالا در حیطه اختیار روسای جمهور است.

این تحلیل و گمانه زنی ها مربوط به پیش از قطعی شدن سفر رییس جمهور به نیویورک بود و از آن زمان تاکنون فضای حاکم میان ایران و کشورهای عضو گروه 1+5 تا حدود زیادی تغییر پیدا کرده است و احتمال اینکه مذاکرات در چنین سطحی برگزار شود به شدت کاهش پیدا کرده است.

هر چند در سیاست هیچ امر قطعی وجود ندارد و ممکن است حضور حسن روحانی و احتمالا نطق او در مجمع عمومی سازمان ملل متحد بتواند به بهبود فضای حاکم بر مذاکرات که باز هم مملو از بی اعتمادی شده است را تغییر دهد و امکان برگزاری نشست در سطح روسای جمهور را فراهم کند.

سال گذشته که حسن روحانی در نخستین حضور خود در مقام رییس جمهور در حالی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد بهایران نطق پرداخت که پیش از آن بسیاری از مقامات کشورهای جهان اعلام کرده بودند که در انتظار شنیدن سخنان رییس جمهوری جدید ایران هستند تا او صدای تازه و متفاوتی را از ایران منتقل کند.

حسن روحانی در نطق خود توانست انتظارات را برآورده کند. او به جای تقابل، مژده تعامل از جانب ایران داد و از اعتدال، صلح، مدارا و جهان عاری از خشونت گفت.

روحانی سخنانی را بیان کرد که نزدیک به 8 سال پیش از آن جهان از نماینده ایران در مجمع عمومی سازمان ملل متحد نشنیده بود.

البته در متن سخنان حسن روحانی تفاوت چندانی با دوره‌های قبلی نداشت زیرا او از سوریه و فلسطین دفاع کرد و انرژی هسته‌ای حق ایران خواند و از غیرعادلانه بودن تحریم‌ها و عدم فشار بر رژیم صهیونیستی بخاطر سلاح‌های کشتار جمعی نیز انتقاد کرد.

با این حال سخنان روحانی سبب نشد که صندلی های محل برگزاری مجمع عمومی سازمان متحد همچون گذشته خالی شود و رییس دولت ایران عملا برای صندلی های خالی سخنرانی کند.

محمود احمدی نژاد رییس جمهوری پیشین ایران در طول 8 سال دوران ریاست جمهوری خود 9 بار به نیویورک سفر کرد. او هر ساله خود را به مجمع عمومی سازمان ملل متحد می رساند و با ادبیات غیر معمول و غیر دیپلماتیک سخنانی را بیان می کرد که به جای آنکه تامین کننده منافع ملی کشور باشد هزینه های سنگینی را بر کشور و مردم تحمیل کرد.

در دوران ریاست جمهوری احمدی نژاد خالی شدن سالن برگزاری مجمع عمومی سازمان ملل متحد به امری معمول تبدیل شده بود.

احمدی نژاد توانست اجماعی در جهان برای حمایت از اسرائیل ایجاد کند و هرگاه او اسرائیل را خطاب قرار می داد با خروج نماینده این رژیم، نماینده سایر کشورهای حاضر در مجمع عمومی سازمان ملل نیز سالن را ترک می کردند.

اما سال گذشته حسن روحانی این اجماع را شکست و با رویکرد و ادبیات دیپلماتیک خود سبب شد تنها یک صندلی در مجمع عمومی سازمان ملل خالی بماند و آن صندلی اسرائیل بود که به این ترتیب او توانست این رژیم را پس از 8 سال به انزوا بکشاند.

پس از این سخنرانی بود که سیل درخواست های برای ملاقات با رییس جمهور و هیات ایران سرازیر شد.

محمود احمدی‌نژاد رئیس جمهور وقت ایران در آخرین سفر خود به نیویورک برای حضور در نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در مهر 1391، در مدت 5 روز اقامت در نیویورک تنها با سران 3 کشور خارجی دیدار کرد.

این سه مقام عبارت بودند از رئیس جمهور بولیوی (واقع در آمریکای جنوبی) و سران دو کشور دیگر در آفریقا (کومور و سوایزلند).

این در حالی است که حسن روحانی در نخستین سفر خود به نیویورک برای حضور در نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در مهر 1392، توانست با سران 11 کشور دیدار و ملاقات کرد که بیشتر این ملاقات‌ها به درخواست طرف مقابل انجام شد.

از همه مهمتر برای نخستین بار پس از انقلاب اسلامی، به درخواست باراک اوباما، نخستین تماس تلفنی روسای جمهور ایران و آمریکا برقرار شد.

بر این اساس نطق حسن روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد می تواند قفل تدبیر را برای دومین بار در نیویورک بچرخاند و علاوه بر تغییر فضای مذاکرات هسته ای و افزایش احتمالی سطح مذاکرات، امکان دستیابی به توافق جامع و نهایی را بیش از هر زمان دیگری افزایش دهد.