تهران، پنجمین کلانشهر پر ریسک دنیا در برابر زلزله

رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران با اشاره به اینکه مدیریت بحران تبدیل به مدیریت مقابله شده است گفت: مدیریت ریسک حوادث باید در ادبیات جایگزین بحث مدیریت بحران شود، به عبارت دیگر پیشگیری باید مقدم بر مقابله باشد.

 احمد صادقی در نشست تخصصی ایمنی در برابر زلزله وکاهش اثرات بلایای طبیعی اظهار کرد:  تهران پایتخت ایران، ۷۳۰ کیلومتر مربع مساحت، هشت میلیون نفر جمعیت ثابت، چهارمیلیون نفر جمعیت شناور، سه هزار و۲۸۶ هکتار بافت فرسوده، ۲۲منطقه،۱۲۳ ناحیه و ۳۵۴محله دارد و شانزدهمین کلانشهر است.

وی ادامه داد: در تهران  به کوچکترین تقسیم بندی‌ها که  محله‌های شهر است  توجه کرده‌ایم و برای ۳۵۴ محله سند کاهش خطرپذیری داریم به عبارت دیگر ارزیابی کاهش خطر پذیری محلات را در دستور کار قرار داده‌ایم. همچنین مدل ارزیابی و شاخص های آسیب پذیری نیز مشخص شده و نقشه ریسک محلات شهر تهران نیز آماده شده است تا مداخلات را برای محلات پایه ریزی کنیم.


رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران با اشاره به قدمت شهر تهران گفت: روستای اولیه تهران  و هسته اولیه تهران در جای خوبی پایه‌گذاری شده بود و مردمی که در آنجا مستقر شدن حواسشان جمع بوده تا روستاها را بر روی گسل نسازند اما با توسعه شهر و در سال ۱۳۷۰ که وضعیت شهر تهران تثبیت می شود به حریم گسل‌ها تجاوز کردیم و بدون ضابطه روی گسل‌ها، شهر  را گسترش دادیم و شهر تهران را به شهر پر ریسک تبدیل کردیم. به طوری که شهر تهران پنجمین کلانشهر پر ریسک دنیا در برابر حوادثی چون زلزله است.


وی تصریح کرد: اگر می‌خواهیم تاب‌آوری شهر یا روستا را در دستور کار  قرار دهیم اولین کار این است که باید به درک درستی از مخاطره برسیم، البته ما فرض را بر این می‌گذاریم که مدیران درک درستی از مخاطره دارند امادر حقیقت این شرایط لحاظ نمی‌شود و وقتی می‌بینیم که در حریم رودخانه‌ها یا به روی گسل‌ها ساخت و ساز می‌شود این نشان دهنده این است که درک درستی از مخاطره وجود ندارد.

به گفته وی، اینکه شهرهایمان پرریسک می‌شود و برای آن برنامه‌ریزی نداریم و افتخار می‌کنیم که شهر یا روستاهایمان در حال گسترش هستند به دلیل عدم درک درست از این موضوع است.


صادقی در ادامه اظهار کرد: در شهر تهران بر اساس مطالعات در ۵ سال گذشته ۵۳ حادثه را شروع تکرار داشتیم که مهمترین آن زلزله، زمین لغزش، فرونشست زمین، سیل، مخاطرات ناشی از قنوات و ... بوده است. همچنین غیر از گسل‌ها، رود دره‌ها قنوات و زمین لغزش نیز جزو مخاطرات چندگانه شهر تهران هستند. از طرفی در تهران حوادث زیادی داریم که شاید در۲۰۰ سال گذشته شاهد آن نبودیم و علتش نیز به خاطر تغییرات اقلیمی بوده که نمونه آن طوفان سال ۹۳  تهران است.


رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران نیز در ادامه صحبت‌هایش به ستاد مدیریت شهر تهران اشاره کرد و گفت: ستاد مدیریت بحران شهر تهران، مرکز هدایت عملیات و مرکز فرماندهی بحران شهر تهران مخاطرات تهران را لحظه به لحظه بررسی می‌کند و ۱۴ کارگروه تخصصی شورای هماهنگی مدیریت بحران وجود دارد. همچنین ۱۰۲ پایگاه در سطح شهر تهران داریم. در ۲۲  پایگاه اقلام امدادی دپو شده است و تعدادی از این پایگاه ها متاسفانه به دلیل برداشت غلط و خالی بودن آن تبدیل به فضاهایی با کاربری‌های دیگر شده است و شاید بتوان گفت که این موضوع هم به دلیل عدم درک صحیح از مخاطره است.

وی با اشاره به اینکه مدیریت بحران تبدیل به مدیریت مقابله شده است گفت: به حوزه آمادگی و پیشگیری توجه نکردیم و دنبال این هستیم که بعد از حادثه چه اقدامی باید انجام دهیم. مدیریت ریسک حوادث باید در ادبیات جایگزین بحث مدیریت بحران شود یعنی به عبارت دیگر پیشگیری باید مقدم بر مقابله شود.


صادقی در بخش دیگر صحبت‌هایش به جهت گیریهای راهبردی مدیریت بحران اشاره کرد و گفت: پیشگیری که شامل ارتقای ایمنی و امنیت فردی و اجتماعی و کالبدی بوده، هشدار سوانح شهری و حوادث طبیعی، مدیریت ریسک حوادث و سوانح شهری، مدیریت ریسک اجتماع محور و مشارکت پذیری مبتنی بر یکپارچگی نهادی از جهت‌گیری‌های راهبردی این مدیریت بحران است.


وی در پایان صحبت‌هایش با بیان اینکه در حوزه بازسازی کاری انجام نداده‌ایم و فکر کردیم بازسازی فقط ساخت ساختمان های تخریب شده است و در حقیقت مدل بازسازی نداریم گفت: هنوز نقش مردم در بحث مدیریت بحران تعریف نشده است و با وجود اینکه در مباحث علمی به این موضوع پرداخته می‌شود اما هنوز نقشی برای سازمان‌های مردم نهاد در این حوزه و همچنین نقش دانشگاه ها در حوزه مدیریت بحران نیز  دیده نشده است. ما نیازمند لایحه یکپارچه مدیریت شهری هستیم و تا این لایحه تحقق نیابد و به صورت جزیره‌ای کار انجام دهیم، علیرغم همه اقدامات انجام شده، شاهد اثربخشی خوبی در بخش نخواهیم بود.