پشت دیوار کاخ گلستان چه خبر است؟

 به نظر می‌رسد جهانی شدن کاخ گلستان تازه مالکان زمین‌های اطراف این بنای تاریخی را به تکاپو انداخته تا کسی زیاد متوجه حریم این محوطه نشده، هر کاری از دست‌شان برمی‌آید برای ساخت‌وسازهای درآمدزای خود انجام دهند، تا حدی که حتی کبابسرای جوان در خیابان ناصر خسرو و درست در عرصه‌ی کاخ جهانی گلستان، نه تنها ناگهان به یادش افتاد تا مجوز دو سال قبل خود را برای ساخت وساز عملیاتی کند، بلکه به سرعت مغازه‌های ساخته نشده را از روی نقشه به مغازه‌داران اطراف کاخ فروخت تا دست‌اش پر باشد برای احتمالا دفاع از حق قانونی خود و دادگاه‌هایی که شاید میراثی‌ها با بیدار شدن از خوابِ همیشگی‌شان به این عملکرد معترض شوند.

و حالا بعد از رسانه‌ای کردن مجوزهای داده شده از سوی اعضای شورای فنی استان تهران بعد از دو سال و امضایی که اگر مدیر کل وقت میراث فرهنگی استان تهران پای آن مجوز کرده باشد، فقط گریبان آن را می‌گیرد؛ نه اعضای شورای فنی که هر از چندگاهی مجوزهایشان در نقاط مختلف تهران بنایی را سرازیر می‌کند!

 با رسانه‌ای شدن چند پروژه‌ که جهانی شدن کاخ گلستان را به خطر می‌انداخت، علی‌اصغر مونسان، رئیس سازمان میراث فرهنگی، در ۱۴ آبان در صفحه شخصی خود در توئیتر، نسبت به شکستن عرصه و حریم کاخ جهانی گلستان و پهنه بازار تهران اخطار داد.

اخطاری که فکر می‌کرد در ادامه‌اش اقدامات حقوقی برای متوقف کردن این پروژه‌ها در عرصه و حریم کاخ گلستان قطعا اجرایی می‌شوند، اما بعد از گذشت حدود سه ماه، او در حاشیه‌ی افتتاح هفته‌ی پژوهش در موزه ملی ایران، با طرح پرسشی از سوی خبرنگاران درباره‌ی «اقدامات در دست انجام برای جلوگیری از توقف پروژه در دست ساخت در عرصه‌ی کاخ گلستان» غافلگیر شد و با تعجب خطاب به محمدحسن طالبیان معاون میراث فرهنگی کشور پرسید «مگر پروژه متوقف نشده؟ من فکر می‌کردم اقدامات حقوقی انجام شده و کار متوقف شده است»!

او سپس دستور بازدید از مکان پروژه‌ی در دست انجام را داد و خواست تا ساعتی بعد از این منطقه دیدن کند، سه ساعت بعد مونسان - معاون رئیس جمهور  و رئیس سازمان میراث فرهنگی -، طالبیان - معاون میراث‌فرهنگی کشور - ، دلاور بزرگ‌نیا - مدیر کل میراث فرهنگی استان تهران - و ابراهیم شقاقی - معاون حقوقی سازمان میراث‌فرهنگی - و خبرنگاران این حوزه درست در کنار ساختمان در دست ساختی بودند که چند قدمی بیشتر با شمس‌العماره و عمارت بادگیر کاخ جهانی گلستان فاصله نداشت.

نگاه‌های متعجب رییس و اعتراض‌هایش به معاونان خود

مونسان که در میانه‌ی صحبت‌هایش همچنان در حال گرفتن اطلاعات از معاون میراث فرهنگی کشور و مدیر کل میراث فرهنگی استان تهران بود، نخست درباره‌ی ارتفاع مجاز و ارتفاع مجوز داده شده برای این ساخت و ساز می‌پرسد، که دلاور بزرگ‌نیا، مدیر کل میراث فرهنگی استان تهران آن را «۱۰ و نیم» متر عنوان کرد و افزود: اکنون براساس نظر شهرداری ارتفاع اسکلت‌بندی ایجاد شده، حدود ۱۰ متر و ۵۰ سانتی‌متر است.

رییس سازمان میراث فرهنگی با اعتراض این ارتفاع را تکرار کرد و گفت: این عرصه‌ی کاخ گلستان است، بالاترین حد آن می‌تواند شرایط قبل خود را داشته باشد، یعنی یک طبقه جلو و دو طبقه پشت؛ آن هم در شرایطی که شورای فنی سازمان میراث فرهنگی آن را تایید کند؛ اما حتی اگر شورای فنی و مدیر اداره کل استان تهران ارتفاع کنونی امضا کرده باشند، آن تخلف است.

بزرگ‌نیا حرف رییس‌ سازمان میراث فرهنگی را تأئید کرد و گفت: این مجوز به شورای فنی سازمان میراث فرهنگی فرستاده نشده است.

مونسان اما در اعتراضِ خبرنگاران مبنی بر احتمال جرم و تخلف‌هایی برای صدور مجوز ساخت این ساختمان، گفت: نباید زود قضاوت کرد. من دستور رسیدگی به این پروژه را صادر کردم، آقای طالبیان - معاون میراث فرهنگی -  در حال بررسی است، هر جایی تخلف شده باشد، قطعا برخورد می‌کنیم.

او با تاکید بر این‌که  پرونده‌ی این موضوع هم اکنون در دادگاه مطرح است، ادامه  داد: این پرونده اکنون در دادسرای ناحیه ۱۲ در دست بررسی است. این کار تخلف از قواعد سازمان میراث فرهنگی است، طبق قانون باید به حالت قبل خود برگردد، قطعا این پروژه به زودی متوقف می‌شود.

با دادستان تهران برای توقف کار صحبت می‌کنم

وی همچنین تأکید کرد: که یک‌شنبه ۲۵ آذر با آقای دولت‌آبادی دادستان تهران صحبت می‌کنم تا حکم توقف موقت صادر شود و این عملیات جلوتر نرود.

او بار دیگر گفت: به من گفته بودند این پروژه متوقف است اما امروز می‌بینم هنوز درحال کار هستند.

معاون رئیس جمهور همچنین از توقع‌اش از شهراری منطقه ۱۲ تهران گفت که این نهاد شهری باید این کار را متوقف می‌کرده است و ادامه داد: در این کار علاوه بر خسارت‌های دیگر که به میراث فرهنگی وارد شده، به جز این که به خود سازنده خسارت وارد می‌شود، چیزی دیگری ندارد، چون قطعا کار را متوقف می‌کنیم  و آن وقت مالکان پروژه می‌گویند  «هزینه کرده‌ایم، جوشکاری شده و کار سخت شده است».

جرم اصلی تخلف از قواعد میراثی است

مونسان ادامه‌دار بودن ساخت این پروژه را تخلف از قواعد میراث فرهنگی دانست و آن را جرم اصلی در این پروژه عنوان کرد و گفت: دادگاه در مورد جرم و کیفر آن باید نظر دهد.

رئیس سازمان میراث‌فرهنگی، این پروژه و مجوزهای امضا شده را متعلق به سال ۹۵ دانست و گفت: شورای فنی اداره کل میراث فرهنگی استان تهران و شهرداری منطقه این مجوز را داده‌اند، هر دو کار درستی نکرده‌اند، اکنون طالبیان در حال بررسی است تا اگر تخلفاتی در حوزه ما شده، قطعا افراد مجرم پاسخگو باشند، آن‌چه مهم است این  است که ساخت‌وساز در حال انجام نباید خارج از قاعده انجام شود.

هر چند مونسان چند باردر زمان مطلع شدن از این پروژه‌ی غیرقانونی دچار اشتباه شد و تاریخ‌های اشتباهی را مانند یک هفته تا ۱۰ روز بیان کرد، اما اگر به توئیتی که ۲۵ مهر، در صفحه‌ی شخصی خود منتشر کرده بود، برگردیم، دقیقا زمان مطلع شدن او یک ماه قبل است که انجام زهر کاری را در محدوده‌ی تنها اثر جهانی پایتخت غیرقانونی عنوان کرد.

ساختمان ارزشمند نبود، اما قوانین ساخت باید رعایت شود

او عصر ۲۴ آذر درست در مقابل ساختمان در حال ساخت در عرصه‌ی کاخ جهانی گلستان بار دیگر به خبرنگاران تاکید کرد: از زمان مطلع شدنم از این اتفاق، بلافاصله بخش حقوقی اقدامات حقوقی خود را آغاز کرد و به سرعت حکم توقف را می‌گیریم، چون اقدامات باید در ضوابط میراث فرهنگی باشد، اینبرای ما اصل موضوع است.

وی اما در پاسخ به پرسش دیگری در این زمینه که  چرا در مراحلِ اولیه‌ی تخریب وگودبرداری که چند ماه قبل انجام شده و می‌شد از خیلی اتفاقات بعدی جلوگیری کرد، کاری انجام نشد؟ آیا میراث‌فرهنگی متوجه این داستان نشده بود؟ حرف تازه‌ای زد.

حرفی که هر چند تا کنون اشاره‌هایی به آن شده بود، اما ان در حدی نبود که بتواند حساسیت‌ها را به سمت خود برگرداند و آن تعرض به زمین‌های کاخ گلستان است!

مونسان گفت: «ساختمانِ تخریب‌شده ارزشمند و تاریخی  نبود، بلکه قرار بود بنا براساس ضوابط میراثی باشد و این قوانین را رعایت کند، آن چه که اکنون بیشتر رخ داده تعرض به زمین‌های کاخ گلستان و خارج بودن ارتفاع از قاعده‌های میراث فرهنگی است.»

تصرفِ کوچه و ساخت بدون اجازه در زمین کاخ گلستان

محمدحسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی، نیز با درخواست رئیس سازمان میراث فرهنگی، به خبرنگاران از اتفاق تازه‌ای خبر داد: «تصرف عدوانی در کوچه‌ای که به کاخ گلستان می‌رسید!»

او اظهار کرد: بخش جلویی ساختمان هم ارتفاعِ مطرح شده را داشته، اما ساختمانِ پشت دو طبقه بوده که اکنون باید حداکثر به همان ارتفاع دو طبقه برسد. بخشی از آن کوچه است، وقتی زیرزمین را انجام داده، از این موقعیت استفاده کرده و به بخشی از کوچه تصرف عدوانی کرده است.

وی از وجود فیش‌هایی در اسناد کاخ گلستان خبر داد که نشان می‌دهند به صورت مرتب بخش‌هایی از این مکان اجاره می‌رفته است و گفت: بنابراین می‌توانیم بگوئیم در بخشی از زمین کاخ گلستان این ساخت‌وساز در حال انجام است، هر چند مالک می‌گوید «من سند ششدانگ دارم.»

 او تاکید کرد: این موارد نیز تحویل بخش حقوقی شده، تا از ان‌ها هم در دادگاه استفاده شود.

طالبیان هم ارتفاع ایجاد شده در نقشه‌ی شهرداری را نیز  خلاف دانست و گفت: این ارتفاع حدود ۱۳ و نیم متر است، آن خلاف ارتفاعی دارد، مجوز آن باید توقیف و کار متوقف شود تا به قواعد میراث‌فرهنگی برگردد.

او با تاکید بر این‌که هم‌راستایی نما باید همگونی با ناصرخسرو داشته باشد، افزود: بخش کوچکی متعلق به کاخ است ‌دیگر بخش‌ها متعلق به مالک است، اما باید سند آن نیز راستی‌آزمایی شود.

مونسان در میان این صحبت‌ها سراغ نماینده شهرداری منطقه ۱۲ را گرفت.

خلاف پشت خلاف! / با مجوز میراث هیچ تخلفی نشده ...

نماینده شهرداری نیز ارتفاع به ثبت رسیده تا همان لحظه – بعدازظهر شنبه ۲۴ آذر- را ۱۱ مترو ۱۵ سانتی‌متر بیان کرد، اما گفت: ارتفاع در مجوز صادر شده براساس گزارش‌ها، ۱۰ متر بوده است.

که بار دیگر مونسان معترض شد؛ «همین هم خلاف است.»

اما نماینده شهرداری  در ادامه‌ی صحبت‌هایش تاکید کرد: همین الان قرار است به سرعت ارتفاع به وجود آمده را برش بزند و ۶۵ سانتی‌متر آن پایین‌تر آورده شود.

رییس سازمان میراث‌فرهنگی باردیگر این پرسش را مطرح کرد که «چرا ناظر شهرداری اجازه داده، ارتفاع تا این مقدار بالا برود؟!»

 اما نماینده‌ی شهرداری تاکید کرد: این میزان ارتفاع به نسبت به مجوزهای صادر شده از سوی میراث فرهنگی استان تهران یعنی هیچ تخلفی نشده است.

طالبیان، معاون میراث فرهنگی کشور اما اظهار کرد: در عرصه‌ی ملی و در بحث کلی، اعلام شده برای هر گونه ساخت‌وسازی باید از سازمان میراث‌فرهنگی مجوز گرفته شود، مشکلی که وجود دارد تخلف استان تهران است، باید به محض این‌که مجوز صادر شد ان را به شورای فنی سازمان میراث فرهنگی می‌فرستادند، ما معمولا در این موارد بازرش می‌فرستیم و چنین مواردی را چک می‌کنیم.

متهم ردیف اول: میراث فرهنگی استان تهران

او متخلف اول در این زمینه را میراث فرهنگی استان تهران در سال ۹۵ دانست و ادامه داد: آن اداره کل و مسئولانش موظف به چک این میزان ارتفاع با معاونت میراث فرهنگی استان تهران بودند، اکنون نیز این کار خلاف قانون است، زمانی‌که زیرزمینی در چنین فضای تاریخی دراورده می‌شود، باید تائیدهای کارشناسی روی صادر شود، از سوی دیگر گودبرداری نباید تا زیر کوچه ادامه پیدا می‌کرد.

معاون میراث فرهنگی با بیان این‌که بحث ماکلیتی با کاخ گلستان نیز در دست بررسی است، افزود: اخیرا این موارد بررسی شده‌اند، همه‌ی اسناد متعلق به آن دوره است، با این وجود فیش‌هایی در این زمینه وجود دارد، که باید آن‌ها را بررسی و ثابت کرد.

مونسان نیز تاکید کرد: ازسوی دیگر درهمین وضعیت موجود، سه متر تخلف انجام شده است.

دغدغه‌ای که مونسان جدی گرفت

رییس سازمان میراث فرهنگی، در مقابل اعتراض‌های مجدد خبرنگاران که این صحبت‌ها را دلیلی بر انجام چنین کار غیرقانونی نمی‌دانستند، بیان کرد: حضور ما یعنی رسیدگی به نگرانی‌های مردم. این خبر را حدود ۱۰ روز پیش شنیدم بلافاصله اقدامات حقوقی را آغاز کردیم، به شهرداری برای توقف نامه زدیم، اما امروز شنیدیم هنوز کار متوقف نشده است، بنابراین در ادامه بازدیدهای امروز به این مکان آمدیم.

مونسان ادامه داد: می‌گوئیم این موضوعات در این مدت دغدغه‌ی جدی ما بوده و حتما به آن رسیدگی می‌شود، قطعا هر تخلفی شده باشد، باید به ضابطه‌ی اصلی خود برگردانده شود.

باید به دادگاه برویم، چاره‌ای نداریم

طالبیان هم در پاسخ به اعتراض‌های خبرنگاران تاکید کرد: باید دادگاه برویم، چاره‌ای نداریم. تلاش می‌کنیم ارتفاع حدود به هشت متر برسد.

او ادامه داد: سه چهار سال است، در حال آماده کردن سامانه‌ی گسترده‌ای برای کل پروژه‌ها و تصمیماتی هستیم که شفاف هستند. از سوی دیگر شورای فنی یک شورای مشورتی است، مسئولیت با مدیر کل و معاون آن استان است، چون اگر جایی ضابطه‌ای نیست اصلا پرونده داخل شورای فنی نمی‌رود، شورای فنی فقط در مورد معماری و مرمت نظر می‌دهد.

وی تاکید کرد: هر جا تخلفی می‌شود مسئولیت با مدیر است نه با افرادی که مشورت می‌دهند.

شک نکنید، همه چیز به حالت عادی برمی‌گردد

مونسان، رییس سازمان میراث فرهنگی، نیز  به خبرنگاران قول داد: چه شورای فنی و چه مدیر کل استان، هر کسی تخلفی از مسئولیت خود کرده باشد، چه این‌جا و چه جای دیگر باید پاسخگو باشد در این شک نکنید، این ساختمان نیز قطعا به شرایطی برمی‌گردد، که ضابطه ثبت جهانی است.

او تاکید کرد: خوشبختانه قانون محکم و خوبی داریم، امیدوارم که فرایندهای اداری و قانونی زمان‌بر نباشد و ما بتوانیم سریع‌تر کار کنیم.

پرونده در بخش کیفری دادگاه است

طالبیان هم برای راحت کردن خیال خبرنگاران و مونسان، اظهار کرد: ما به دادگاه شکایت کرده‌ایم، بخش حقوقی کشور وارد شد، استان تهران نیز پرونده را به بخش کیفری فرستاده است، تا کارها برای توقف پروژه در زمین کبابسرای جوا ن و ابتدای بن‌بست تکیه‌دولت در پشت کاخ گلستان انجام شوند.