این نخستین باری بود که قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی در مورد اصول حل بحران سوریه توافق کردند. اما در عمل، عربستان با ادامه حمایت از تروریست‌ها کارشکنی کرد و نگذاشت به نتیجه برسد.
سید حسین موسویان پژوهشگر دانشگاه پرینستون آمریکا در نشست بنیاد 'فریدریش ابرت' آلمان گفت: جان بولتون و مایک پمپئو به دنبال براندازی حکومت در ایران هستند و اروپا حتی اگر اراده سیاسی داشته باشد، فاقد ظرفیت لازم برای مذاکرات جامع با تهران است.به گزارش شبکه اطلاع رسانی تدبیر و امید، موسویان که در یک نشست با حضور «کورنلیوس آدنبار» نویسنده کتاب 'ایران جدید: کشورکهن وقدرت نوظهور' و «ناتیلا امیری» نماینده شبکه تلویزیونی آ. آر. د. آلمان در تهران صحبت می‌کرد، ادامه داد: توافق هسته‌ای بنا نبود کل اختلافات ایران و غرب را حل کند؛ بلکه توافقی صرفاً در مورد موضوع هسته‌ای بود که جامعترین توافق تاریخ هسته‌ای هم هست.
وی افزود: در دوره آقای احمدی نژاد مذاکره کنندگان هسته‌ای پیشنهاد دادند علاوه بر موضوع هسته ای، راجع به سایر مسائل منطقه‌ای و مورد اختلاف نیز گفت: وگو شود؛ اما آمریکا و اروپا آن را رد کردند.
پژوهشگر مذکور تصریح کرد: در دوره آقای روحانی هم ایران در عالیترین سطوح اعلام کرد که اگر توافقی حاصل شود و آمریکا به آن متعهد باشد و درست عمل کند، می‌توان در مورد سایر موضوعات هم صحبت کرد. لکن این آمریکا بود که توافق را نقض کرد؛ در حالی که ایران به تمام تعهداتش کامل عمل کرد.
عضو سابق گروه مذاکره کننده هسته‌ای تصریح کرد: در اوایل برجام این امید در جامعه ایران به وجود آمده بود که ممکن است این توافق موجب بهبود روابط ایران و غرب شود، اما امروز اکثریت مردم در مورد چنین احتمالی ناامید شده اند. اما ایران مقصر نیست، زیرا به تمام تعهداتش عمل کرد؛ لذا اگر سرزنشی هست، این سرزنش متوجه غرب است.
وی خاطرنشان ساخت که مقام رهبری ایران از ابتدا مرتب هشدار داد که نباید به آمریکا اعتماد کرد و رفتار واشنگتن نشان داد که هشدار تهران مشروعیت داشت.
موسویان از سوی دیگر تأکید کرد که حدود نیمی از مشکلات اقتصادی ایران بخاطر تحریم‌ها و نیمی هم بخاطر ناکارآمدی داخلی خود ایران است.
**ظرفیت و اراده مذاکرات جامع
موسویان ادامه داد: پس از اجرایی شدن برجام، شرکت‌های اروپایی ۵۰ تا ۶۰ میلیارد دلار توافق اقتصادی با ایران امضا کردند، اما عموماً منتظر تضمین آمریکا بودند که بعداً مجازات نشوند.
پس از خروج ترامپ از برجام، تقریباً همه این توافقات منتفی شد. اروپا تاکنون از نظر سیاسی اراده قاطعی برای حفظ برجام نشان داده، اما در بعد اقتصادی به تعهداتش عمل نکرده است.
به عقیده موسویان، ایران هم ظرفیت و هم اراده یک مذاکرات جامع با اروپا را دارد، اما اروپا حتی اگر اراده سیاسی داشته باشد، ظرفیت آن را ندارد.
پژوهشگر مذکور تعریف کرد: در دوران مأموریتم در آلمان، صدراعظم «کهل» معتقد بود که برای دستیابی به روابط استراتژیک با ایران، باید بتوانیم گفت: وگوی جامع در مورد کلیه مسائل مورد اختلاف اعم از تروریسم و حقوق بشر و ... داشته باشیم. من با آقای هاشمی رئیس جمهوری وقت صحبت کردم. ایشان طی نامه‌ای به آقای کهل آمادگی ایران را اعلام کرد. صدراعظم کهل بسیار خشنود شد و به آمریکا رفت و با «بیل کلینتون» رئیس جمهوری آمریکا مطرح کرد و کلینتون هم محترمانه به ایشان گفت؛ این امور به شما ربطی ندارد و در این گونه امور دخالت نکنید.
مذاکره کننده سابق هسته‌ای گفت: امروز هم اگر اروپا بخواهد در مورد مسائل مهم منطقه مثل یمن و سوریه صحبت کند، ایران قدرت گفت: وگو دارد، اما اروپا باید از آمریکا اجازه بگیرد و آمریکا هم اجازه نمی‌دهد؛ لذا چرا اروپایی‌ها در مورد مسائل منطقه و نقش ایران حرف‌هایی می‌زنند که خارج از توان و اختیار آنهاست؟
وی اشاره کرد که اروپا در مورد بحران‌های منطقه دم از ضرورت گفت: وگو با ایران می‌زند درحالی که اساساً ظرفیت و اختیار آن را ندارد.
** کارشکنی‌های عربستان
موسویان در این ارتباط به دو نمونه از گفت: وگو‌های منطقه‌ای به شرح زیر اشاره کرد:
۱- آمریکا و عربستان پیش از برجام معتقد بودند که ایران نباید در گفت: وگو‌های جهانی سوریه شرکت کند. پس از برجام نظر اوباما تغییر و «جان کری» تلاش کرد که عربستان را قانع کند. ایران دعوت شد و روی اصول حل بحران سوریه توافق شد.
این نخستین باری بود که قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی در مورد اصول حل بحران سوریه توافق کردند. اما در عمل، عربستان با ادامه حمایت از تروریست‌ها کارشکنی کرد و نگذاشت به نتیجه برسد.
۲- در مورد یمن هم اروپایی‌ها خواستند با ایران گفت: وگو کنند. تهران هم با چهار کشور آلمان، انگلیس، فرانسه و ایتالیا گفت: وگو کرد و گفت: وگو‌های سازنده‌ای انجام شد. اروپایی‌ها نتایج مثبت گفت: وگو با ایران را با آمریکا و عربستان مطرح کردند، اما باز هم آمریکای ترامپ به اروپا گفت که این مسائل به شما ربطی ندارد.
** اروپا فاقد ظرفیت حل بحران
وی تصریح کرد: لذا من نمی‌دانم اروپا در مورد چه صحبت می‌کند؟ اروپا ظرفیت و توان گفت: وگو و حل بحران‌های منطقه را ندارد، اما ایران را سرزنش می‌کند. من متأسفم که ناچارم این گونه صریح صحبت کنم.
موسویان ابراز کرد: هرگاه اسرائیلی‌ها شعار‌های تند علیه ایران می‌دهند، آمریکا و اروپا سکوت می‌کنند. اما وقتی ایران جواب اسرائیل را می‌دهد، در غرب زلزله می‌شود. اکنون هم آمریکا، اسرائیل، عربستان و امارات، جبهه رسمی برای تقابل گسترده با ایران تشکیل داده اند.
اسرائیل و عربستان در دوره اوباما موفق نشدند چنین جبهه‌ای تشکیل دهند، اما با آمدن ترامپ و «جان بولتون»، موفق شدند.
** ترامپ به دنبال حمله نیست
وی گفت: من معتقدم ترامپ شخصاً به دنبال حمله به ایران نیست، اما بولتون و پمپئو به دنبال براندازی حکومت در ایران هستند. ترامپ می‌خواهد از موضوع ایران برای دوشیدن چند تریلیون دلار از کشور‌های نفتی ثروتمند عرب استفاده کند؛ ضمن آنکه برای معامله با ایران هم آماده است.
ترامپ علناً گفت که 'ما هفت تریلیون دلار در منطقه هزینه کرده ایم و حالا کشور‌های پولدار عرب باید به ما پس دهند، چون آن‌ها چیزی بجز پول ندارند و بدون حمایت ما هم دو هفته بیشتر دوام نمی‌آورند'.
موسویان با اشاره به اینکه سرویس‌های اطلاعاتی و امنیتی غربی بخوبی منبع و منشاء حمایت‌های مالی و ایدولوژیک تروریست‌های تکفیری را می‌دانند، ادامه داد: «جو بایدن» معاون اوباما صریحاً گفت که 'متحدان آمریکا منشاء پول و اسلحه برای تروریست‌ها هستند'.
نخست وزیر سابق قطر هم گفت که 'دو پایگاه در اردن و ترکیه بود که آمریکا، عربستان و اسرائیل و ترکیه از این دو پایگاه نیاز‌های تروریست‌ها در سوریه را تأمین می‌کردند'.
در برابر این، به نظر مقامات عراق توجه کنید که رسماً گفتند 'بدون کمک ایران، بغداد و اربیل به دست تروریست‌ها سقوط کرده بود'.
پژوهشگر دانشگاه پرینستون تصریح کرد: همه چیز روشن است. غرب در مورد اصول شایسته مثل دموکراسی و حقوق بشر خیلی حرف می‌زند. برای اجرای این اصول در کشور‌های خودشان هم واقعاً تلاش می‌کند، اما برای آن‌ها اجرای این اصول در خاورمیانه هیچ اهمیتی قائل نیست.
آمریکا و اروپا به دنبال فروش صد‌ها میلیارد دلار سلاح به کشور‌های منطقه هستند و برای آن‌ها هم مهم نیست که این سلاح‌ها بر سر مردم بیگناه یمن فرو می‌ریزد، هزاران نفر را به خاک و خون می‌کشد، بزرگترین فاجعه انسانی را ایجاد می‌کند یا عربستان جمال خاشقی را تکه تکه می‌کند.
** واقعیت‌های بحران سوریه
وی خاطرنشان ساخت: در مورد فاجعه سوریه ما هیچ گاه نمی‌توانیم ادعا کنیم که حکومت اسد بیگناه است و اشتباه نکرده؛ اما واقعیت بزرگتر این است که برای نخستین بار در تاریخ منطقه حدود ۸۰ هزار تروریست از حدود صد کشور دنیا سازماندهی و به سوریه اعزام شدند تا حکومتی را ساقط کنند. اگر این پدیده نبود، در سوریه فاجعه انسانی در این حد به وجود نمی‌آمد.
به عقیده موسویان، واقعیت این است که منهای دوران تجاوز صدام به خاک ایران، روسیه و چین در مقایسه با غرب رفتار بهتری با ایران داشته اند و سعی کرده اند به ایران کمک کنند؛ لذا با نحوه رفتاری که غرب با ایران داشته و دارد، طبیعی است که ایران روابط خود را با بلوک شرق توسعه دهد.
در همین زمینه بخوانید
ارسال نظر
