گزارش المانتیور از افزایش نفوذ قطر در یمن

تارنمای المانتیور در یادداشتی تلاش کرده تا ضمن اشاره به اقدامات قطر برای ایجاد موازنه در میان نیروهای سیاسی یمن، تلاش های دوحه برای نفوذ در ساختار سیاسی این کشور بحران زده را مورد بررسی قرار داده است.

به گزارش روز سه شنبه ایرنا، 'ساموئل رامانی' از خبرنگاران واشنگتن پست در یادداشتی با عنوان 'قطر چگونه در تلاش برای افزایش نفوذ خود در یمن است؟' افزود: قطر روز 1 نوامبر (10 آبان ماه) از حمایت 'دونالد ترامپ' رئیس جمهوری آمریکا، برای ایجاد آتش بس در یمن قدردانی کرد و خواستار مذاکرات صلح سازمان ملل متحد برای پایان دادن به جنگ یمن شد. در بیانیه رسمی وزارت امور خارجه قطر درخواست ایالات متحده برای برقراری صلح در یمن 'گامی موثر در جهت ایجاد راه حل سیاسی و پایان رنج مردم یمن' خوانده شده است.

در ادامه یادداشت درج شده در این تارنمای آمریکایی می خوانیم: اگر چه این بیانیه با سخنان رسمی قطر درباره جنگ یمن مطابقت دارد اما از زمانیکه دوحه از ائتلاف سعودی در ژوئن (خرداد ماه) 2017 کنار زده شد، متحدان حاضر در جنگ یمن و طرفداران 'عبد ربه منصور هادی' رئیس جمهوری فراری یمن از وزارت امورخارجه قطر به دلیل اظهاراتش انتقاد کرده اند.

'عدنان العودانی' رئیس دپارتمان اطلاعات و فرهنگ حزب اصلاح و از متحدان هادی، در بیانیه ای قطر را به دلیل حمایت از حوثی ها محکوم کرده است.

در حالیکه العودانی تنها در زمره آخرین مقامات رسمی و تحلیلگرانی است که قطر را متحد حوثی ها توصیف می کند، موضع دوحه در یمن بسیار منحصر به فردتر از این ادعاهاست. از زمانی که حوثی ها در سال 2014میلادی به عنوان یک نیروی سیاسی ظاهر شدند، قطر بر روی بی ثباتی سیاسی در یمن سرمایه گذاری کرد تا نفوذ خود را در امور داخلی این کشور تقویت کند. طرح قطر در یمن زمانی برملا شد که در ماه ژوئن سال 2008، این کشور از قطعنامه میان حوثی ها و نیروهای دولتی یمن و سرنگونی رئیس جمهوری 'علی عبدالله صالح' در فوریه 2012 حمایت کرد.

گزارش می نویسد: گرچه قطر پس از آنکه روابط با رقبایش در شورای همکاری خلیج فارس را در نوامبر 2014 معمولی کرد، به طور رسمی جاه طلبی مستقل خود را در یمن کنار گذاشت، اما تمایل دوحه برای افزایش نفوذ در یمن در ماه های اخیر باردیگر افزایش یافته است. لذا قطر به منظور سهولت گذر از درگیری در یمن و رفتن به سوی صلح و افزایش نفوذ دوحه، با ایجاد تعادل در روابط با حوثی ها و حزب اصلاح، فعالانه مانع فعالیت های نظامی ائتلاف به رهبری سعودی شده است.

از زمان آغاز تحریم ها علیه قطر در ماه ژوئن (خرداد) گذشته، دوحه متهم به حمایت مادی و معنوی حوثی ها شده است. نخستین حمایت مالی قطر از حوثی ها در اوت (مرداد) 2017 افشا شد؛ زمانی که رسانه های مصر اعلام کردند قطر برای کمک به بازسازی 'استان صعده' که در کنترل نیروهای حوثی بود، یک میلیون دلار پرداخت کرده است.

کمک بعدی 20 میلیون دلاری قطر برای کمک های بشردوستانه به منطقه تحت کنترل حوثی ها در آوریل 2018 موجب اختلافات بیشتری شد، زیرا حوثی ها متهم به استفاده غیرقانونی از این درآمدهای حاصل از اشغال 'حدیدیه' شده بودند تا عملیات نظامی خود را تداوم بخشند. در حالیکه ادعای کمک های مالی قطر از حوثی ها مبتنی بر شواهد عملی است، منتقدان دوحه در جهان عرب به شدت به پوشش رسانه های دولتی قطر از فعالیت های نظامی حوثی اعتراض دارند.

'عبدالسلام محمد' رئیس 'مرکز تحقیقات مطالعات عباد' در این باره به المانیتور گفت: رسانه های قطر عقب نشینی حوثی ها از غرب حدیدیه را نادیده گرفته و سعی دارند به جای توجه به تضعیف نیروهای حوثی، نگاه ها را به بحران انسانی یمن معطوف کنند. وی افزود: هدف از اینکار تحت فشار قرار دادن ائتلاف سعودی برای برقراری آتش بس است، چرا که اینکار به حوثی ها اجازه می دهد موقعیت خود را در حدیدیه ارتقاء دهند و جنگ را باردیگر از موضع قدرت از سر گیرند.

بنابراین ادعای کمک های مالی قطر به حوثی ها و پوشش رسانه های دوحه از ابراز همدردی با نیروهای حوثی در حدیدیه منجر به گسترش توطئه ضد قطری در سراسر جهان عرب شده است.
'نجیب قلاب' تحلیلگر سیاسی یمنی، در مورد یک اتحاد قطر- حوثی ها هشدار داده است.دوحه اما در دفاع از خود در برابر اتهامات مربوط به همکاری میان قطر و حوثی ها، در بیانیه های رسمی در موضع انکار ظاهر شد.

'خالد بن محمد العطیه' وزیر دفاع قطر، در ژوئیه (تیرماه) 2017 اظهار داشت: دوحه برای دفاع از مرزهای عربستان سعودی به ائتلاف عربی پیوسته است و هیچ کمک مالی به هیچ کدام از جناح های یمنی فراهم نکرده است.

انکار شدید قطر در حمایت از حوثی ها به گوش بسیاری از کشورهای جهان عرب فرو نرفت هرچند برخی جناح های اصلاح در این چارچوب از قطر حمایت کردند. قطر متحد قوی جنبش اصلاح در جریان اعتراضات یمن 2011-2012 بود، چرا که دوحه به دنبال جایگزینی رژیم استبدادی صالح با یک دولت اسلام گرا بود.اتحاد قطر با جنبش اصلاح به صورت نیمه رسمی تا دسامبر 2017 ادامه یافت، زمانی که 'محمد ال ییدومی' رئیس این جنبش روابط با امارات متحده عربی را افزایش داد و تلاش کرد اصلاح را از چنگال قطر جدا کند.

به رغم تلاش های ییدومی، برخی از اعضای اصلاح در جنوب یمن به قطر وفادار ماندند و همچنان تلاش می کنند جاه طلبی های امارات متحده عربی در منطقه را تضعیف کنند. 'سامر احمد' تحلیلگر سیاسی که با جنبش جنوبی یمن باقیمانده از جنبش اصلاح همکاری می کند، به المانیتور گفت: قطر همچنان به تامین مالی روحانیون مذهبی اصلاح ادامه می دهد.

به گفته احمد، این روحانیون مایل به ابراز دریافت کمک های مالی از قطر هستند و به رغم موضع حزب اصلاح که از طرفداران سعودی هستند، در کارزارهای نظامی جنوب یمن در کنار شبکه های بنیادگرایی همچون القاعده شرکت می کنند.

شورای انتقال موقت جنوب هم به جناح های اصلاح تحت حمایت قطر پیوسته اند و فعالیت های خشونت آمیزی همچون بمبگذاری های کنار جاده ای مرتکب می شوند؛ خشونت هایی که در تیرماه گذشته انفجارهای شدیدی در عدن در پی داشت.

اگر چه قطر توسط رقبایی هموچون کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس به ایجاد بی ثباتی در یمن متهم شده است، دوحه با هماهنگی حوثی ها و جنبش اصلاح را با دقت بررسی می کند، چرا که قطر می خواهد مانع ائتلاف سعودی بدون تحت تاثیر قرار دادن چشم انداز صلح یمن شود. بنابراین تصمیم ائتلاف شورای همکاری خلیج برای اجرای یک آتش بس موقت در حدیدیه می تواند به قطر کمک کند از راهبرد موازنه سازی خود بهره مند شود و خود را در ماه های آینده به عنوان یک شریک عمده در یمن نشان دهد.

'تارنمای المانیتور از فوریه 2012 توسط 'جمال دنیل' یکی از عرب‌های آمریکایی تبار در واشینگتن، دی.سی. پایه گذاری شد. المانیتور به جمع‌آوری گزارش و تجزیه و تحلیل در مورد خاورمیانه از جمله خلیج فارس، مصر، ایران، اسرائیل، دولت فلسطین و دیگر کشورها می‌پردازد. این تارنما با رسانه‌های بزرگ خبری در خاورمیانه نیز همکاری می‌کند'.