قیمت نفت دست این سه مرد است

اوپک کنترل بازار نفت را که زمانی در اختیار داشت، از دست داده و اقدامات یا پیام‌های دونالد ترامپ، ولادیمیر پوتین و محمد بن سلمان روند افزایش قیمت نفت در سال ۲۰۱۹ و فراتر از آن را تعیین می‌کند.

 در حالی که اوپک به دنبال یافتن یک هدف مشترک است، آمریکا، روسیه و عربستان سعودی بر عرضه جهانی سلطه پیدا کرده‌اند. این سه کشور به اتفاق همدیگر، بیش از اوپک نفت تولید می‌کنند. تولید آنها اکنون به حداکثر ظرفیت خود رسیده و اگر بخواهند ممکن است سال آینده از این هم بیشتر افزایش پیدا کند.

این عربستان سعودی و روسیه بودند که در ژوئن گروه اوپک پلاس را برای تسهیل محدودیت عرضه که از ابتدای سال ۲۰۱۷ به اجرا گذاشته شده بود، هدایت کردند. متعاقب توافق مذکور، این دو کشور تولیدشان را افزایش دادند. تولید آمریکا نیز با موفقیت تولیدکنندگان شیل منطقه پرمیان باسین برای چیره شدن بر محدودیت‌های خط لوله و ارسال نفت بیشتر به منطقه گلف کاست، همزمان افزایش پیدا کرد.

این افزایش تولیدها به همراه بازنگری منفی پیش‌بینی‌ها درباره میزان رشد تقاضا برای نفت و تصمیم دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا برای اعطای معافیت از تحریم‌ها به خریداران نفت ایران، در عرض مدت سه ماه نگرانی بازار را از کمبود عرضه به اشباع عرضه تغییر داد. طبق گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، ذخایر نفت در کشورهای توسعه یافته OECD که از اوایل سال ۲۰۱۷ رو به کاهش گذاشته بودند، دوباره روند رو به رشدی پیدا کرده و زمانی که آمار مربوط به اکتبر نهایی شود، احتمالا نشان خواهد داد سطح ذخایر آنها از میانگین پنج ساله فراتر رفته است.

با نزولی شدن قیمت نفت، عربستان سعودی اعلام کرده صادراتش را در دسامبر ۵۰۰ هزار بشکه در روز نسبت به نوامبر کاهش خواهد داد و به تولیدکنندگان دیگر هشدار داده که لازم است میزان تولیدشان حدود یک میلیون بشکه در روز نسبت به سطح تولید اکتبر کاهش پیدا کردند. این پیشنهاد واکنش سرد پوتین و انتقاد فوری ترامپ را بدنبال داشت.

محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان برای پیشبرد برنامه اصلاحات اقتصادی خود به درآمد نفتی نیاز دارد. صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی کرده که این کشور در سال ۲۰۱۹ به قیمت نفت ۷۳.۲ دلار در هر بشکه نیاز دارد تا بودجه مالی خود را متوازن کند. نفت برنت اکنون حدود ۵ دلار پایین این رقم معامله می‌شود و نفت عربستان سعودی ارزان‌تر از نفت برنت به فروش می‌رسد. کاهش تولید برای سومین سال، تنها راهی است که سلمان می‌تواند قیمت مورد نیازش را حفظ کند.

اما وی با چالشهای بیشتری از سوی پوتین و ترامپ روبروست. رئیس جمهور روسیه اشتیاق چندانی به محدود کردن دوباره تولید کشورش نشان نداده است. بودجه مسکو نسبت به زمانی که روسیه در سال ۲۰۱۶ موافقت کرد برای متعادل کردن بازار به اوپک ملحق شود، اتکای کمتری به قمیت نفت دارد و شرکت‌های نفتی روسیه می‌خواهند نفت بیشتری از میادینی که در آنها سرمایه‌گذاری کرده‌اند تولید کنند.

پوتین ممکن است تصمیم بگیرد روابط سیاسی بهبود یافته با محمد بن سلمان را حفظ کند، اما به معنای آن نیست که روسیه موافقت خواهد کرد کاهش تولید خود را تمدید کند. پوتین گفته است قیمت نفت حدود ۷۰ دلار در هر بشکه برای روسیه کاملا مناسب است.

مخالفت ترامپ طبیعتا شدیدتر خواهد بود آن هم در زمانی که ترامپ و محمد بن سلمان تلاش می‌کنند همزمان با اقدام سناتورهای آمریکایی برای اعمال تحریم‌های شدید علیه عربستان سعودی به تلافی جنگ در یمن و قتل جمال خاشقجی، خبرنگار منتقد ریاض، روابط سیاسی خود را حفظ کنند.

تهدید بزرگتر از توییتهای ترامپ برای برنامه‌های عربستان سعودی، نفت شیل تگزاس است. تولیدکنندگان این منطقه در ۱۲ ماه گذشته، معادل تولید نیجریه به تولید خود اضافه کرده‌اند و طبق اعلام وزارت انرژی آمریکا، تولید آنها تا آوریل ممکن است به مرز ۱۲ میلیون بشکه در روز صعود کند که شش ماه زودتر از زمانی است که پیش از این پیش‌بینی شده بود.

بر اساس گزارش بلومبرگ، عربستان سعودی اگر بخواهد بازار نفت را در سال ۲۰۱۹ متعادل کند، باید خشم ترامپ، بی‌تفاوتی پوتین و رونق صنعت شیل آمریکا را به جان بخرد.