بال‌های بن سلمان قیچی شد

 شش هفته بعد از به قتل رسیدن جمال خاشقجی به دست ماموران عربستان فرآیند تصمیم‌گیری در ریاض به آهستگی شروع به تغییر کرده و تبعات این ترور تضعیف محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان و قدرت پیدا کردن نسل قدیمی‌تر شده است.

به گزارش ایسنا روزنامه گاردین در تحلیلی درباره تحولات مربوط به قتل خاشقجی نوشت: "رهبران عربستان به دنبال قتل خاشقجی به شکلی آشکار پشیمان و توبه کار به نظر می‌رسند. در محافل خصوصی اعضای ارشد دربار آل سعود از جمله ولیعهد عربستان بخشی از تقصیر را به دلیل موج نفرت جهانی از بابت این اتفاق به گردن ترکیه می‌اندازند و می‌گویند اگر آنکارا به قوانین منطقه‌ای پایبند بود این اتفاق می‌توانست مهار شود.

به گفته برخی منابع نزدیک به دربار سلطنتی عربستان از جمله دلایل این انزجار، این دیدگاه است که رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه با افشای جزئیات تحقیقات و نپذیرفتن فرستادگان عربستان و رد پیشنهاد غرامت چشمگیر، به عربستان خیانت کرد.

یک منبع منطقه‌ای می‌گوید: آنها می‌گویند که ترک‌ها به آنها خیانت کردند. این چیزی است که در خصوصی‌ترین افکار آنها مطرح است. تبعات قتل خاشقجی همچنان در ریاض طنین انداز است و برخی تصمیم‌ها در آنجا اکنون به دور از محمد بن سلمان اتخاذ می‌شوند و آنکارا نیز ظاهرا به دنبال منزوی کردن محمد بن سلمان از طریق لفاظی‌های هدفمند چند هفته‌ای بوده و در آنها از پادشاه عربستان خواسته پسرش را مهار کرده و به راه‌های متعارف‌تر اداره امور رو بیاورد.

بازگشت احمد بن عبدالعزیز در اوایل ماه جاری به ریاض که تنها برادر تنی زنده پادشاه است به عنوان اولین گام برای بازیابی نظم قدیمی که در آن تصمیم گیری با رایزنی گسترده در میان قدیمی‌ها گرفته می‌شد، تلقی شده است.

یک چهره بلندپایه دیگر یعنی خالد الفیصل، رهبری هیات عربستان برای دیدار با اردوغان در اکتبر را به عهده داشت و خود پادشاه نیز در نشست‌ها مشهودتر و صریح‌تر بوده است.

یک منبع دیگر می‌گوید: محمد بن سلمان بال‌هایش قیچی شده است، تردیدی در این مورد وجود ندارد. او دیگر تکبر سابق را ندارد و از گام‌های اشتباه بیم دارد. محمد بن سلمان، آمریکایی‌ها را در درجه اول متهم به خیانت به خود می‌کند. او شاهد ابوغریب، برنامه شکنجه‌های پنهانی سیا، مجازات‌های اعدام بوده و از بابت ترامپ خیالش راحت بود. اما نمی‌تواند بفهمد چرا این اتفاق برای او افتاده است.

از آن زمان به بعد رهبران غربی که زمانی با اشتیاق محمد بن سلمان را در آغوش می‌کشیدند ابراز نگرانی می‌کنند و می‌گویند برخی از خصومت‌های منطقه‌ای که به نام او به راه افتاده لازم است پایان یابد. یک دیپلمات انگلیسی به گاردین گفت: ما شاهد هستیم که مایک پامپئو، وزیر خارجه آمریکا با لحن قدرتمند درباره یمن حرف می‌زند. دیگر او صحبت از همکاری نمی‌کند و این بار مسئله بسیار متفاوت است.

با این حال تمایل چندانی در لندن یا واشنگتن برای کنار گذاشتن محمد بن سلمان در عربستان وجود نداشته و آنکارا که مخالفت شدیدی با او داشته در حالیکه با ملک سلمان مشکلی ندارد هدف لابی‌گری‌های سنگین هم پیمانان ریاض قرار گرفته تا این حقیقت را بپذیرد محمد بن سلمان قرار نیست سرنگون شود.

بر اساس ارزیابی دولت انگلیس این ریسک وجود دارد که عربستان به سمت عقب نشینی به تشکیلات بنیادگرای مذهبی، برچیدن تغییرات اجتماعی و سقوط اقتصادی در صورت تجربه یک کودتای سلطنتی برود. یک مقام مسئول برای سیاست گذاری‌های امنیتی عربستان گفت: این به نفع همه است که راهی یافته شود تا رهبران جهان بتوانند بر سر آن اتفاق نظر پیدا کنند.

به نظر می‌رسد اردوغان هنوز نسبت به باقی ماندن محمد بن سلمان در قدرت متقاعد نشده است. روز شنبه رئیس جمهور ترکیه مدعی شد عربستان، امارات، بریتانیا، فرانسه و آلمان فایل‌های مربوط به قتل خاشقجی را که به دست یک تیم ۱۵ نفره امنیتی عازم شده به استانبول به قتل رسید تحویل گرفته‌اند. جاستین ترودو، نخست وزیر کانادا تایید کرد که ماموران اطلاعاتی کانادا به این فایل‌های صوتی گوش دادند و آلمان نیز بعد از آن این موضوع را تایید کرد تا در ظاهر تلاشی هماهنگی برای حفظ فشار بر عربستان انجام شود.

چیزی که روی این نوارها ضبط شده همچنان محور این پرونده علیه عربستان بوده و می‌تواند به این سوال پاسخ دهد که آیا در مکالمات حرفی از ولیعهد عربستان زده شده است یا خیر؟ دو هفته بعد از این ترور القحطانی، دستیار ارشد محمد بن سلمان اخراج شد. محمد بن سلمان تاکید داشته که در این اتفاق نقشی نداشته و حامیان او تاکید دارند که ماموران خودسر به منظور خدمت به اربابانشان این کار را انجام داده‌اند. مقام‌های اطلاعاتی در منطقه و در اروپا به سختی این ادعا را باور دارند."