همایش صلح پاریس که نزدیک به یکصد تن از مقامات جهان در آن شرکت داشتند اما یک غایب بزرگ داشت و آن کسی نبود جز ترامپ. آمریکایی که تا پیش از روی کار آمدن دولت جمهوریخواه کنونی، محور سیاستگذاری ها و تصمیم سازی های جهانی اروپا به شمار می رفت، اینک در بسیاری مسائل، مقابل بروکسل قرار دارد که در روزهای گذشته موضوع «ارتش واحد اروپایی» محور اختلافات دو طرف بود.
مدتی است که سیاست های یکجانبه گرایانه آمریکا و رویکرد چندجانبه گرایانه اروپا در تقابل با یکدیگر قرار گرفته اند؛ شکافی که طی روزهای گذشته در همایش «صلح» پاریس خود را نشان داد و مقامات حاضر در همایش، سیاست های کاخ سفید را برای صلح جهانی خطرناک ارزیابی کردند.عصر یکشنبه گذشته (یازدهم نوامبر) به مناسبت یکصدمین سالگرد پایان جنگ جهانی اول، 84 تن از مقامات ارشد و رهبران جهان در پاریس گرد هم آمدند تا ضمن مرور تبعات ناخوشایند آن جنگ چهار ساله و خانمانسوز، کشورهای جهان را نسبت به چالش هایی که کره خاکی را تهدید می کند، آگاه و هوشیار سازند.
محکوم سازی سیاست های تهاجمی و یکه تازانه «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا دال مرکزی سخنان مقامات حاضر در همایش بود به طوری که افراد برجسته ای همچون «آنتونیو گوترش» دبیر کل سازمان ملل متحد، «امانوئل مکرون» رییس جمهوری فرانسه و «آنگلا مرکل» صدراعظم آلمان به این موضوع پرداخته و بخشی از سخنان خود را موضوع لزوم اتخاذ سیاست های چندجانبه گرایانه در عرصه بین المللی اختصاص دادند.
دبیر کل سازمان ملل در این همایش به تشریح چالش‌های جهانی و اهمیت چند جانبه گرایی پرداخت و گفت که در بحبوحه تهدیدهای مربوط به تغییرات آب و هوایی، افزایش درگیری ها، گسترش تسلیحات اتمی و نابرابری، ضرورت وجود چندجانبه گرایی بیش از هر زمانی احساس می شود.
برخلاف ترامپ که از دوره رقابت های انتخاباتی تاکنون همواره شعار «نخست آمریکا» را سرلوحه اقدامات خود قرار داده اما مقامات آلمان به عنوان یکی از پایه های اصلی اتحادیه، نگاهی عکس به این مساله دارند. مرکل در همایش صلح به لزوم همکاری جهانی و اقدام مشترک برای دستیابی به صلح تاکید کرد. از نگاه صدراعظم آلمان گسترش ملی گرایی یکی از عوامل تهدیدساز برای امنیت و صلح جهانی تلقی می شود؛ موضوعی که مکرون نیز در آن با مرکل هم نظر است.
همایش صلح پاریس که نزدیک به یکصد تن از مقامات جهان در آن شرکت داشتند اما یک غایب بزرگ داشت و آن کسی نبود جز ترامپ. آمریکایی که تا پیش از روی کار آمدن دولت جمهوریخواه کنونی، محور سیاستگذاری ها و تصمیم سازی های جهانی اروپا به شمار می رفت، اینک در بسیاری مسائل، مقابل بروکسل قرار دارد که در روزهای گذشته موضوع «ارتش واحد اروپایی» محور اختلافات دو طرف بود.
از نگاه مکرون، «دومینیک دو ویلپن» نخست وزیر پیشین فرانسه و دیگر مقامات اروپایی، اتحادیه دیگر نمی تواند برای حفاظت از خود به ایالات متحده تکیه کند. رئیس جمهوری فرانسه چند روز پیش در گفت وگو با روزنامه «وال استریت ژورنال» و همچنین «رادیو اروپا یک» تاکید کرده بود که ما نمی توانیم از اروپایی ها حفاظت کنیم مگر این که یک ارتش اروپایی واقعی داشته باشیم؛ موضوعی که به شدت مورد انتقاد و سرزنش ترامپ قرار گرفت و وی سخنان مکرون را بسیار توهین آمیز خواند.
البته یک سرِ رشته اختلافات امنیتی- دفاعی آمریکا و اروپا به سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) می رسد؛ پیمانی نظامی که ترامپ معتقد است کشورهای عضو از زیر بار تامین هزینه های آن شانه خالی می کنند. از این رو در همان سال نخست ریاست جمهوری ترامپ، زمزمه هایی در مورد جدایی آمریکا از ناتو به گوش می رسید چرا که آمریکا تنها طی چند ماه از مهمترین پیمان ها و سازمان های بین المللی که خود پایه گذار آنها بود، خارج شد.
مسئولیت گریزی و پشت پا زدن به تعهدات و پیمان های بین المللی سیاستی است که آشکارا از سوی ترامپ پیگیری شده و در این مدت بارها اتفاق افتاده و بی دلیل نیست که رهبران اروپا در همایش صلح پاریس نگرانی خود را از تداوم آن اعلام کردند. دولت ترامپ چندی پیش بی اعتنا به افکار عمومی و جامعه جهانی از سازمان علمی، فرهنگی و آموزشی ملل متحد (یونسکو) و همچنین شورای حقوق بشر این سازمان خارج شد. افزون بر آن، خروج آمریکا از پیمان تجاری شراکت فراآتلانتیک (تی.پی.پی)، توافقنامه اقلیمی پاریس، پیمان مهاجرتی سازمان ملل، قرارداد تجارت آزاد آمریکای شمالی (نفتا) و برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) از دیگر موارد یکجانبه گرایی آمریکایی به شمار می رود.
ایرنا نوشت:اینک نیز آمریکا به بهانه تقابل با روسیه در صدد تقویت قدرت اتمی و غنی سازی زرادخانه های هسته ای خود است. ترامپ ماه ژانویه دستور داد تا زرادخانه اتمی کشورش مورد ارزیابی قرار بگیرد و بمب های هسته ای کوچک با هدف اعمال بازدارندگی تولید شوند؛ بمب هایی که به باور کارشناسان می تواند آغازگر فصلی از تنش، تشدید رقابت تسلیحاتی و حتی جنگ هسته ای باشد.
در هفته های اخیر نیز شاهد سخنان تهدیدآمیز دیگری از سوی رئیس جمهوری آمریکا بودیم که وی تهدید کرد از پیمان منع موشک های هسته ای میان برد (آی ان اف) که حدود سه دهه پیش بین آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی امضا شده بود، خارج خواهد شد.
با توجه به عملکرد ترامپ در حوزه سیاست خارجی و صدور دستور خروج از پیمان های مهمی که پیشتر به آن اشاره شد، امکان عملی شدن این تهدید نیز دور از ذهن نیست. به باور ناظران، رهبران اروپا خود را قربانی رویکرد یکجانبه گرایانه و تهاجمی کاخ سفید می بینند و از این رو در همایش صلح پاریس بیش هر موضوعی بر ضرورت چندجانبه گرایی و در مقابل یکجانبه گرایی اصرار ورزیدند.
ارسال نظر
