کدام کشورها از تحریم‌های ایران ضربه خوردند؟

ازسرگیری تحریم‌های آمریکا علیه تهران، ابهامات اقتصادی را برای آذربایجان، گرجستان و ارمنستان که همسایگان ایران در قفقاز هستند به همراه آورده است.

 هدف واشنگتن برای کاهش صادرات نفت ایران به صفر روی این سه کشور تاثیر مستقیمی نداشته است، زیرا هیچ یک از آنها نفت ایران را وارد نمی‌کنند. با این حال هر سه کشور تا حدودی به گاز طبیعی ایران وابسته هستند و اگر وضعیت تحریم‌ها روشن نشود، از این بابت لطمه خواهند دید.

جان بولتون، مشاور امنیت ملی آمریکا اخیرا به این سه کشور سفر کرد تا حمایت آنها را از اقدامات واشنگتن برای منزوی کردن تهران جلب کند با این حال این سفر نتیجه ای نداشت. زمانی که واشنگتن دور جدید تحریم‌ها علیه بخش انرژی ایران را در پنجم نوامبر به اجرا گذاشت، هشت خریدار نفت ایران از جمله ترکیه را از تحریم‌های نفتی معاف کرد اما هیچ یک از این دولتهای قفقاز از تحریم‌ها مصون نماندند.

جمهوری آذربایجان

آذربایجان به عنوان صادرکننده بزرگ نفت و گاز طبیعی که گاهی گاز ایران را وارد می‌کند وضعیت پیچیده‌تری نسبت به دو کشور دیگر دارد.

این کشور مرزهای زمینی و دریایی طولانی با ایران دارد و همچنین در برخی از میادین نفت و گاز توسعه نیافته خزر که توافق توسعه مشترک آنها در مارس امسال امضا شد، با ایران مشترکا سهیم است.

توسعه این میادین اکنون بعید است انجام شود اما سایر سرمایه گذاریهای مشترک به نقطه‌ای از پیشرفت رسیده اند که واشنگتن قادر به توقف آنها نخواهد بود. میدان گازی شاه دنیز جمهوری آذربایجان از سوی کنسرسیومی به رهبری شرکت BP توسعه یافته که شرکت ملی نفت ایران در آن ۱۰ درصد سهم دارد.

شاه دنیز در حال حاضر تنها منبع گاز برای کریدور گاز جنوبی است که هدف آن کاهش وابستگی اروپا به انرژی روسیه است.

واشنگتن در اوت وضعیت شاه دنیز و پروژه کریدور گاز جنوبی را روشن کرد و وزارت خزانه داری یک معافیت دائمی از تحریم‌های مربوط به ایران برای توسعه گاز طبیعی و ساخت و فعالیت این خط لوله برای حمل گاز از آذربایجان به ترکیه و اروپا صادر کرد.

امتیاز فوق به این معناست که شرکت نفت دولتی آذربایجان، BP یا سه سهامدار دیگر با تحریم‌های مربوط به این پروژه مواجه نخواهند شد.

جمهوری آذربایجان همچنین از هر گونه افزایش قیمت نفت جهانی که ناشی از توقف صادرات نفت ایران خواهد بود، سود می برد. ابهام پیرامون صادرات نفت ایران به افزایش قیمتهای گاز منجر خواهد شد که تحت تاثیر قیمت نفت است.

به گفته جان رابرتس، تحلیلگر انرژی حوزه خزر، جمهوری آذربایجان از تحریم‌های آمریکا علیه ایران متنفع خواهد شد زیرا از افزایش قیمت نفت در نتیجه تشدید تنش‌ها در خلیج فارس سود خواهد برد. با این حال وضعیت این کشور به دلیل موقعیتش به عنوان یک واردکننده گاز طبیعی از ایران پیچیده است.

بر اساس گزارش اویل پرایس، جمهوری آذربایجان حجم اندکی از  گاز ایران را وارد می‌کند و در سالهای اخیر نیز گاز ترکمنستان از طریق ایران به آذربایجان ترانزیت شده است  تا تولید این کشور را کامل کرده و تعهدات صادراتی خود به گرجستان را برآورده کند. انتظار می‌رود گرجستان امسال حدود ۲.۷ میلیارد متر مکعب گاز از آذربایجان وارد کند.