وقتی خودروی تندروها نه آینه دارد و نه ترمز!

همه چیز مانند دهه هشتاد شده است. یک بازسازی تمام عیار از تمام وقایعی که در آن سال ها تجربه شده است. اصلاح‌طلبان تندرو به دوران ما قبل احمدی نژاد بازگشتند.

در مقام تحلیل می توان یک این‌همانی را بین وقایع این روزها با سال های ابتدایی دهه هشتاد مشاهده کرد. روزهایی که اصلاح طلبان تندرو ماحصل رفتارهای شان در شورای شهر اول، مجلس ششم و فضای سیاسی کشور آجر به آجر و بند به بند راه ورود احمدی نژاد را به پاستور هموار ساختند و ناخواسته او را نزد افکارعمومی قهرمان ملی به تصویر کشیدند.

احیای پروژه اپوزوسیون درون حاکمیت

حالا آنها هم در عمل و هم در سخن مانند آن روزها شده اند. اکنون مشارکت و مجاهدین جای خود را به پیشروهایی مانند اتحادملت داده اند و رخ به رخ دولت مستقر نشسته اند. اگرچه که روزی سعید حجاریان می گفت «باید مخالفت پنهان و حمایت آشکار از دولت روحانی داشت»، حالا اما امروز آنها گوش شان به این نسخه ها بدهکار نیست و در قامت اپوزوسیون دولت مستقر ظاهر شدند چنانکه در ابتدای دهه هشتاد تعبیر «اپوزسیون درون حاکمیت» را اختراع کردند.

صورت بندی سناریوهای رادیکال‌های جریان اصلاحات

بهتر اگر نگاه کنیم نسبت اصلاح طلبان تندرو به ائتلافی که با حسن روحانی ایجاد کرده اند، اکنون شبیه اسب تروایی است که در درون دولت و از میانه ائتلاف جدالی سخت را کلید زده اند. زمانه زمانه جنگ است به باور آنها؛ آنچه می خواهند پدید آید را  اینگونه می توان صورت بندی کرد:

    به تحلیل آنها دفاع از وضع موجود با همه سختی هایی که پدید آمده بیشترین هزینه را برای اصلاح طلبان خواهد داشت بنابراین می خواهند جاخالی بدهند تا فاکتور این هزینه ها را نپردازند.
    یک بزرگنمایی و البته سیاه نمایی توسط اصولگرایان تندرو از وضع موجود پدید آمده است، اصلاح طلبان تندرو قصد دارند یک تیر و دو نشان باشد. اول از همه با حمله به دولت بخشی از سرمایه اجتماعی سرگردان شده را جذب کنند که این از هم سخنی با آنها حاصل خواهد گشت. دگر اینکه اگر قرار است کسی منتقد وضع موجود باشد این جایگاه به اصولگرایان تندرو تعلق نگیرد بلکه در اختیار اصلاح طلبان باشد.
    هم زمان جنگ است، هم زمان سهم خواهی. این گزاره را این گونه می توان تفسیر کرد: به باور آنها باید نسخه ای با سرتیتر «دولت تنها» اجرایی شود. به یک معنا آنها می خواهند در این روزهای سخت و سرنوشت ساز، حسن روحانی مهمترین و اصلی ترین حس اش «تنهایی» باشد. این «تنهایی» نیاز «همراهی» خواهد آفرید. در چنین حالتی است که دولت تنها برای شراکت، سهم خواهد داد. این گمانه تصمیم سازان شان است. یک فاز از این عملیات به صورت «پیدا» در روز سئوال از رئیس جمهور اجرایی شد. وقتی روحانی وارد صحن شد پیغام آنها رسید. پاسخ روحانی غیرمنتظره بود: «حمایت نکنید مهم نیست». آن عملیات در آن روز عقیم ماند؛ اما اصلاح طلبان تندرو دست از پروژه تنها سازی دولت نکشیدند.
    اصلاح طلبان تندرو با سلبریتی ها نیز دست داده اند. پروژه «پشیمانیم» در ادامه همان نسخه دولت تنهاست. همه تلاش آنها این است که در دو سطح دولت و ملت عملیات انجام دهند، با این صورت سیاسی که «حسن روحانی از ما نیست، ما منتقد وضع موجودیم، مردم برای آینده باز به ما فکر کنید».
    «گذار از حسن روحانی» اما این یک عبور واقعی نیست. اصلاح طلبان تندرو از خاتمی هم عبور نکردند و حالا در نیمه دوم دهه ۹۰ از روحانی هم عبور نخواهند کرد. این گزاره صرفا یک رگبار طولانی و پیوسته با تیرهای مشقی است. تمام کارکردهای این عملیات نیز با پروژه «پشیمانیم» قرابت و شباهت دارد.
    اصلاح طلبان تندرو یک کار مهمتر هم دارند. کاری مهمتر از ایجاد عملیات روی دولت و ملت. آنها زیرکانه می خواهند بازی را به سطح حاکمیت بکشند. باید این نکته مهم را آنالیز کرد. این بازی در چند سطح انجام خواهد شد. یکم موج سواری روی افکار عمومی: اصلاح طلبان تندرو می گویند «مسئول وضع فعلی فقط حسن روحانی نیست، روحانی با دیگر نهادهای حاکمیت یکی شده و حالا باید دلیل مسئله را در یک نهاد واحد دید». به باور اصلاح طلبان تندرو نقد چنین حالتی می تواند آنها را به اپوزوسیون قانونی و مشروع تبدیل و در یک عملیات روانی مستمر طیف زیادی از سرمایه اجتماعی را به سوی آنها جلب کند. دوم صورت سازی جدید برای حاکمیت: اصلاح طلبان تندرو می خواهند این گزاره را از همیشه پررنگتر کنند که چنانچه دولت مستقر و حاکمیت از آنها عبور کنند، هیچ شانسی برای بقای نظام نخواهد بود. همین است که ادعا می کنند «ما سوپاپ اطمینان نظام هستیم». تهدید به قهر و حتی قهر بارها از آنها دیده شده است. رخ نمایی بارزش تحصن مجلس ششم بود. آنها رفتند، چندین سال اصلاحات را به کما بردند، نظام اما ماند.

معماری جاده باز تولید احمدی‌نژاد

اصلاح طلبان تندرو ناباورانه در حال تکرار اشتباه دهه هشتاد هستند. هر چه هست بهترین تعبیر برای شرایط این روزهای اصلاح طلبان بازگشت به موقعیت ۸۴ است، آنها دوباره وجب به وجب جاده‌ ورود یک احمدی نژاد جدید را می سازند. یک پوپولیست عوامگرا با جاه طلبی های خاص خودش. کسی که همه آنچه را که اعتدالگرایان عقلگرا ساخته اند ویران خواهد کرد. درست شبیه همه آن کارهایی که همان احمدی نژاد خودمان کرد. زمانه آبستن هزار ماجراست. تصمیم سازان اصلاح طلب بدون نگاه به آینه عقب خودرو با سرعت غیرمجاز از نیمه دوم دهه ۹۰ عبور می کنند.

حادثه در کمین آنهاست، همین.