اولین گام برای حفظ قدرت باروری

 با وجود پیشرفت‌های اخیر، حفظ باروری زنان در مقایسه با مردان دشوارتر بوده و از توجه و اهمیت بیشتری برخوردار است. حفظ باروری، انجماد گامت، جنین یا بافت‌های تولید مثلی انسان است تا از این طریق در آینده، هر زمان که فرد تصمیم به فرزنددار شدن گرفت، با استفاده از نمونه‌های منجمد شده اقدامات لازم برای فرزنددار شدن وی انجام شود.

دکتر سمیه کاظم نژاد، جنین شناس و عضو هیات علمی و تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری و سقط مکرر ابن سینا در تشریح روش‌های حفظ باروری گفت: این روش‌ها در دو سطح قابل بررسی هستند یکی سطح عام است که به اقداماتی که عموم مردم جهت حفظ باروری باید انجام دهند بر می‌گردد، همچون توجه به سبک زندگی.

زیرا امروزه به اثبات رسیده، مواردی چون تغذیه نامناسب، چاقی، مصرف دخانیات، افزایش سطح استرس و ... سبب تاثیر بر روی قدرت باروری می‌شوند، بنابراین در نخستین گام باید در جهت تغییر و بهبود سبک زندگی پیش برویم تا قدرت باروری حفظ شود.

وی در ادامه افزود: گام بعدی حفظ باروری در افرادی است که در اثر بیماری یا افزایش سن ممکن است قدرت باروری آن‌ها کاهش یابد که دربرگیرنده برخی تکنیک‌های انجمادی است که از تکنیک انجماد گامت تا انجماد بافت تولید مثلی بسته به اینکه زن یا مرد، متاهل یا مجرد، بالغ یا نابالغ باشند، متفاوت است.

عضو هیات علمی پژوهشگاه ابن سینا در خصوص استفاده از تکنیک‌های انجمادی برای زنان، گفت: نخستین گام جهت استفاده از تکنیک‌های انجمادی برای حفظ باروری، انجماد تخمک در سنین جوانی است که سبب می‌شود تا زنان در آینده بتوانند از تخمک‌های جوانتر جهت باورری استفاده کنند. یکی دیگر از تکنیک‌ها نیز انجماد جنین است یعنی با استفاده از روش‌های تحریک تخمک گذاری، تخمک‌ها گرفته می‌شود و لقاح اسپرم به داخل تخمک انجام شده و جنین‌هایی که در آزمایشگاه تشکیل می‌شوند، منجمد شده و برای زوجین مورد استفاده قرار می‌گیرد تا حفظ باروری انجام شود که البته در صورتی که خانم متاهل باشد، ترجیح ما به جای انجماد تخمک، انجماد جنین است تا در آینده بتوانند پاسخ بهتری دریافت کنند.

دکتر کاظم نژاد، در تشریح چگونگی انجماد تخمک، جنین و بافت تخمدان به منظور حفظ باروری، عنوان کرد: پس از انجام سونوگرافی، آزمایشات هورمونی لازم و دیگر فاکتورهای مورد نیاز، در صورتی که با نظر متخصصین زنان این افراد شرایط لازم را برای انجماد تخمک داشتند، بر اساس پروتکل موجود مدتی از داروهای تحریک تخمک‌گذاری استفاده کرده، پس از آن در اتاق عمل و با عمل پانکچر از آن‌ها فولیکول گرفته می‌شود و در آزمایشگاه جنین شناسی تخمک‌ها از نظر بلوغ و کیفیت مورد بررسی قرار می‌گیرند.

وی در ادامه تصریح کرد: اگر تخمک‌ها بالغ باشند و از نظر کیفی شرایط لازم را داشته باشند، انجماد تخمک در نیتروژن مایع که دمای ۱۹۶- درجه سانتیگراد دارد، انجام می‌شود. روش انجماد شیشه‌ای در حال حاضر متداول‌ترین روش انجماد تخمک است که باعث می‌شود تخمک‌ها سال‌ها با همان کیفیت اولیه حفظ شوند. انجماد جنین نیز سه تا پنج روز پس از آن که لقاح انجام گرفت صورت می‌پذیرد و باید گفت که حساسیت جنین برای انجماد نسبت به تخمک بسیار کمتر است.

وی در تشریح انجماد بافت تخمدان برای حفظ باروری، گفت: یکی از تکنیک‌های انجمادی که برای حفظ باروری انجام می‌شود، انجماد بافت تخمدان است. گاهی پیش می‌آید که نمی‌توان برای فردی انجماد تخمک یا انجماد جنین را انجام داد همانند بیماران سرطانی که سریعا جهت درمان آنها باید اقدام کرد و فرصت استفاده از داروهای تحریک کننده تخمک گذاری ندارند یا ممکن است استفاده از این داروها با توجه به شرایط بیمار مناسب نباشد همانند دختران نابالغ که هنوز به سن بلوغ نرسیده اند.

کاظم نژاد، افزود: از آنجا که انجماد بافت تخمدان کامل بسیار سخت است و از سویی ممکن است انجماد به صورت کامل انجام نشود، لذا قطعاتی از بخش قشری تخمدان که محتوی مقادیر زیادی فولیکول است برداشت می‌شود و انجماد بر روی آن‌ها صورت می‌گیرد.

وقتی پزشک تشخیص به انجماد بافت تخمدان می‌دهد و بافت را به آزمایشگاه جنین شناسی ارسال می‌کند قطعا بررسی‌های پاتولوژی صورت می‌گیرد تا سلامت قطعات بافت تخمدان مشخص شود و اگر شرایط مناسب بود، انجماد این بافت‌ها انجام می‌شود و بیمار پس از انجام مراحل درمان بیماری می‌تواند از این بافت منجمد تخمدان برای باروری استفاده کند.

این جنین شناس خاطر نشان کرد: به طور متوسط حدود ۱۰ سال برای نگهداری جنین و تخمک در حالت انجماد پیشنهاد می‌شود که ممکن است بسته به قوانین و پروتکل‌های هر مرکز درمانی کمی متفاوت باشد.

طبق اعلام روابط عمومی پژوهشگاه ابن سینا، کاظم نژاد با اشاره به این آمار که در حدود پنج هزار کودک از تخمک منجمد شده و حدود ۳۰۰ هزار کودک به طور میانگین از جنین منجمد تولید شده‌اند، تاکید کرد: بر اساس مطالعات صورت گرفته هیچگونه نقص ژنتیکی و کروموزومی در بچه‌های متولد شده از جنین‌های منجمد شده نسبت به جنین‌های تازه، مشاهده و گزارش نشده است.