چرا «بن‌سلمان» لحن خود درباره قطر را تغییر داده است؟

 دوحه از جنایت قتل روزنامه‌نگار منتقد عربستان، برای تضعیف کردن اردوگاه دشمنانش و نیز برای تقویت ائتلاف استراتژیک با همپیمان ترک خود بهره‌برداری می‌کند، و از سوی دیگر، می‌داند که واشنگتن نیازی فوری به شورای همکاری متحد حهت تشکیل «ناتوی عربی» دارد.

به گزارش تسنیم به نقل از رای‌الیوم، شاید قطر بزرگ‌‌ترین طرفی است که از جنایت قتل «جمال خاشقجی» روزنامه‌نگار منتقد عربستان در کنسولگری کشورش در استانبول، بیشترین بهره را می‌برد؛ چرا که اردوگاه مخالف آن، که توسط سعودی مدیریت می‌شود، در ضعفی بی‌سابقه به‌‌سر می‌برد و در پی راه‌هایی برای حل بحران و لغو محاصره‌ای است که علیه دوحه تحمیل کرده است.

چندین شاخص اصلی در این چارچوب قابل بررسی است:

نخست: گزارش خبرگزاری «بلومبرگ» آمریکا، که مورد علاقه «محمد بن‌سلمان» ولیعهد سعودی است، مبنی بر فشارهای دولت «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهوری آمریکا به ریاض جهت کاهش محاصره سیاسی و اقتصادی علیه قطر. این گزارش به نقل از سه منبع در دولت ترامپ منتشر شده است.

دوم: کاهش چشمگیر حملات کمپین رسانه‌ای عربستان سعودی علیه قطر، در شبکه‌های اجتماعی به‌‌ویژه بعد از اظهارات ولیعهد سعودی در جریان نشست سرمایه‌گذاری بین‌المللی، که هفته گذشته در ریاض برگزار شد. بن‌سلمان در این اظهارات گفت:‌ «قطر اقتصاد قوی دارد با وجود اینکه ما با آنها اختلاف داریم اما پس از پنج سال شرایط کاملا متفاوتی خواهند داشت.»

سوم: توییت «مجتهد» افشاگر معروف عربستانی که طی آن فاش کرده «عادل الجبیر» وزیر خارجه این رژیم در سفری سرزده به دوحه، فعلا وارد فرودگاه این شهر شده است. هواپیمای حامل او به زمین نشسته است در حالی‌که این وزیر مورد استقبال رسمی قرار نگرفته و یکی از کارکنان تشریفاتی که برای استقبال از او در فرودگاه حضور داشت، گفته است: «ما به جز قهوه مهمان چیزی برای شما نداریم. به سلامت.» مجتهد همچنین فاش کرد که شاهزاده «خالد الفیصل» مشاور ملک سلمان و امیر منطقه مکه، با هواپیمای خود وارد دوحه شد و خواستار آن شد که این سفرش، محرمانه و به‌دور از دوربین‌های خبری باشد ولی مقام‌های قطری این درخواست وی را رد کردند. در نهایت این شاهزاده، بدون خروج از هواپیما، پایتخت قطر را ترک کرد.

شناخت ما از شخصیت «مجتهد» و منابع اخبارش، این موضوع را تایید می‌کند که اطلاعات او در بیشتر مواقع دقیق و درست است. تاکنون روایت‌های وی درباره تلاش‌های الجبیر و الفیصل برای باز کردن باب گفت‌وگو با مقام‌های قطری رد نشده است.

دولت قطر از جنایت قتل خاشقجی برای تضعیف کردن اردوگاه دشمنانش، از طریق شبکه تلویزیونی الجزیره، که شاخه رسانه‌ای قدرتمند آن است، و نیز برای تقویت ائتلاف استراتژیک با همپیمانش «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهوری ترکیه بهره‌برداری می‌کند. همان‌گونه که دولت قطر متوجه نیاز فوری ایالات متحده به شورای همکاری قوی و متحد، که برای تشکیل ائتلاف استراتژیک جدید موسوم به «ناتوی عربی»- با هدف مقابله با ایران- بسترسازی می‌کند، شده است. در واقع آمریکا برای برگزاری نشستی در واشنگتن در ماه ژانویه آینده، با حضور شش کشور عضو شورای همکاری خلیج‌فارس، مصر، اردن و چه‌بسا اسرائیل آماده می‌شود. تصور تشکیل چنین ائتلافی، در سایه اختلاف بین قطر و 5 کشور عضو ائتلاف مذکور( عربستان، مصر، بحرین و امارات) دشوار است.

حل و فصل بحران خلیج‌فارس نمی‌تواند بدون امتیازدهی تمامی طرف‌ها از جمله دولت قطر، امکان‌پذیر باشد. این سوال مهم همچنان مطرح می‌شود که آیا دولت قطر مهم‌ترین خواسته‌های دشمنانش را قبول، و شبکه تلویزیونی الجزیره را تعطیل می‌کند؟

بعید است که دولت قطر به این درخواست پاسخ مثبت دهد ولی آن، اگر توافق آشتی بین طرفین ایجاد شود، تعهداتی مبنی بر کاهش انتقادهایش از عربستان سعودی می‌دهد.

بدون شک، دولت دونالد ترامپ اهرم‌های فشار قوی علیه همپیمانان خود در شورای همکاری خلیج‌فارس، از جمله قطر، دارد بنابراین شانس آشتی این روزها بیشتر از گذشته شده است.