ضرورت هدایت نخبگان برای انتخاب رشته اقتصاد

 عضو سابق هیات‌علمی دانشگاه شریف، اشتغال دانشجویان ریاضی در استارتاپ‌ها،ارتقای دانشگاه‌ها و اهمیت دادن به نوابغ را رمز حفظ نخبگان ریاضی در کشور دانست وگفت: یکی از مشکلات ما قوانین سخت‌گیرانه‌ دانشگاه‌ها برای جذب نوابغ وهمچنین سرمایه‌گذاری نکردن در رشته‌های علوم‌پایه و علوم‌انسانی است؛لذا یکی از دلایلی که نابغه اقتصاد در ایران نداریم، این است که دانشجویان برتر به سراغ رشته‌هایی مانند برق می‌روند که متخصصان زیادی دارد. باید سیاست‌گذاری شود که به آن‌ها امکاناتی داده شود تا به جای رشته‌ برق و کامپیوتر به سراغ اقتصاد بروند. این،طرحی است که به نظام هم کمک خواهد کرد تا مسئولان بهتری به کشور خدمت کنند.

دکتر اسدالله آسرایی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره اشتغال دانشجویان در استارتاپ‌ها که می‌توانند در قالب شرکتهای دانش‌بنیان نوپا زیرنظرپارک علم و فناوری دانشگاه‌ها به فعالیت خود بپردازند، اظهار کرد: در استارتاپ‌های موفق مدل‌سازی ریاضی صورت می‌گیرد. دانشگاه‌های موفق در ایران دانشگاه‌هایی هستند که در آن‌ها به دانشجویان جوان میدان داده می‌شود تا فکرهایشان را پیاده کنند، طرح ارائه بدهند و این طرح‌ها به پروژه تبدیل شود و دانشگاه در مرحله‌ آخر شرکت‌هایی را دعوت کند تا طرح این دانشجویان را بخرند و به تولید برسانند. بهترین راهکار برای حل معضل اشتغال دانشجویان ریاضی حضور در استارتاپ‌ها است.

این استاد ریاضی با اشاره به این‌که یکی از اقدامات موثر دولت، حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری از این استارتاپ‌ها است، گفت: بعد از پیشرفت استارتاپ‌ها معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری از استارتاپ‌ها پشتیبانی می‌کند تا هنگامی که به تولید برسند و بعد از آن یا شرکتی با آن‌ها سهیم می‌شود یا با سرمایه‌ خودشان محصولشان را به بازار عرضه می‌کنند؛ اما استارتاپ‌ها و دانشگاه‌ها نباید صرفا منتظر حمایت دولت باشند. باید مانند کشورهای پیشرفته، خود دانشگاه‌ها پیشرفت کنند و جلو بروند؛ البته ممکن است از هر 10 استارتاپ پنج یا 6 مورد با شکست مواجه شوند، اما با هر شکست راه جدیدی در مقابلشان باز می‌شود و آن‌هایی هم که موفق می‌شوند به سرمایه یا ثروت کلان می‌رسند.

وی راز موفقیت دانشگاه‌های مطرح جهان مانند استنفورد را در حمایت از استارتاپ‌ها دانست و این دانشگاه را مهد شکل‌گیری شرکت‌هایی مانند ‌HP و Nike خواند.

آسرایی لزوم مشورت مسئولان دانشگاه‌ها با کارآفرینان برای مشخص شدن نیازهای بازار جهت حمایت از استارتاپ‌ها را یادآور شد و گفت: دانشگاه‌ها باید از کارآفرینان بخواهند کارگاه‌هایی برای دانشجویان برگزار کنند تا دانشجویان با نیاز روز بازار آشنا شوند و متناسب با راهنمایی‌های کارآفرینان دروسی در کنار دروس اصلی دانشجویان به آن‌ها آموزش دهند تا با توجه به نیاز بازار در اشتغال موفق باشند. دلیل شهرت رشته‌ای مانند ریاضیات مالی همین بود که نیاز جهان به چنین رشته‌ای احساس و باعث ایجاد این رشته شد.

قوانین سخت‌گیرانه‌ دانشگاه‌ها مانع جذب نوابغ

وی یکی از مشکلات ریاضی در ایران را «قوانین سخت‌گیرانه» در مقاطع تحصیلات تکمیلی دانست و یکی از دلایل افزایش «دزدی» در مقاله‌نویسی را تاکید زیاد دانشگاه‌ها بر تعداد مقاله‌های ‌ISI عنوان کرد و گفت: یکی از مشکلات ریاضی و دیگر رشته‌ها در ایران این است که دانشگاه‌ها تاکید بیش از اندازه‌ای بر تعداد مقاله‌های ISI دارند؛ مثلا برخی دانشگاه‌ها تا دانشجو 8 مقاله ISI  نداشته باشد، اجازه نمی‌دهند از رساله دکتری خود دفاع کند. همچنین در مورد درخواست هیات علمی شدن در دانشگاه‌های کشور نیز تعداد مقالات، شاخصی برای جذب است، درصورتی که در خارج از کشور چنین نیست و اگر فرد مدرک ‌دکتری خود را از دانشگاهی مانند کمبریج یا استنفورد گرفته باشد، دیگر نیازی به مقاله‌ ISI نیست و اعتبار دانشگاه مهم‌تر از مقاله‌ ISI است. اگر مرحوم "مریم میرزاخانی" قبل از پروفسور شدن به ایران می‌آمد، به خاطر همین قوانینی که تعداد مقاله را ملاک قرار می‌دهند، احتمالا در دانشگاه‌های ایران استخدام نمی‌شد.

اگر بگویم "مریم میرزاخانی" ابن سینای ثانی بود اغراق نکرده‌ام

عضو سابق هیات‌علمی دانشگاه شریف گفت: هنگامی که مرحوم میرزاخانی وارد دانشگاه هاروارد شد، امتحان جامع دکتری در آن‌ دانشگاه در حال برگزاری بود به ایشان اجازه داده شد که با مدرک لیسانس آزمون جامع دکتری را بدهد و چون در آن آزمون نمرات عالی آورد، به او اعلام شد نیازی به گذراندن درس‌های دیگر ندارد و می‌تواند نوشتن تز دکتری را آغاز کند. اگر مریم میرزاخانی در ایران بود ابتدا باید 28 واحد در مقطع ارشد می‌گذراند، بعد 21 واحد هم در مقطع دکتری می‌گذراند و سپس اجازه داده می‌شد تا امتحان جامع phd دهد. این چیزی است که در دانشگاه‌های ایران رخ نمی‌دهد. مورد مشابهی در دانشگاه شریف وجود داشت که به تایید استادان بزرگ نابغه علم فیزیک بود، اما مجبور بود تمام واحدها را بگذراند تا بتواند مدرک کارشناسی ارشد خود را بگیرد.

وی ادامه داد: هنگامی که مریم میرزاخانی استاد دانشگاه پرینستون بود، دانشگاه استنفورد به ایشان نامه داد که اگر برای تدریس این دانشگاه را انتخاب کنید به عنوان استاد تمام (full professor) شما را استخدام می‌کنیم، کدام دانشگاه در ایران چنین کاری می‌کند؟

دکتر آسرایی یکی از شاهکارهای میرزاخانی را متصل کردن ریاضیات محض به ریاضیات کاربردی عنوان کرد و درباره وی گفت: ایشان در علم ریاضیات کاری کرده که در 100 سال آینده دانشمندان باید روی آن تحقیق کنند و اگر بگویم مریم میرزاخانی ابن‌سینای ثانی بود، اغراق نکرده‌ام.

شناسایی و هدایت استعدادهای درخشان در "بنیاد مریم میرزاخانی"

عضو هیات امنای بنیاد مریم میرزاخانی این بنیاد را بنیادی خصوصی توصیف کرد که هدفش شناسایی استعدادهای درخشان و در حد توان کمک کردن به آن‌ها در همه‌ مقاطع تحصیلی و در همه‌ رشته‌ها مخصوصا ریاضی است.

وی درباره بنیاد مریم میرزاخانی گفت: در حال حاضر در حال تصویب مراحل قانونی ثبت این بنیاد هستیم. دراین مجموعه متخصصانی را گرد هم آوردیم تا راه‌هایی را شناسایی و به ما اعلام کنند که چگونه باید دانش‌آموزان و دانشجویان مستعد را در مسیر استعداد و علاقه‌شان راهنمایی کنیم.

وی با اشاره به اینکه کنترل مسیری که هر کدام از این استعدادهای درخشان می‌خواهند طی کنند، بسیار مهم است، گفت: ممکن است در مسیر شناسایی و راهنمایی، این افراد متوجه شوند فیزیک بهتر از ریاضی است، متخصصان در بنیاد مریم به آن‌ها کمک می‌کنند که با توجه به سوابق علمی‌شان و مصاحبه‌هایی که با آن‌ها داشتند، بهترین مسیر را بیابند.

کمبود دبیر خوب در دبیرستان‌ها

آسرایی در ادامه یکی از مشکلات ریاضی را نبود معلم خوب در دبیرستان‌ها عنوان کرد و گفت: یکی از پیشنهادهایی که ما قبلا برای دانشگاه پیام‌نور ارائه داده بودیم، این بود که این دانشگاه‌ مانند دانشگاه شریف، تهران و… کارشناس ریاضی یا فیزیک تربیت نکند و با آموزش کتاب‌های مرجعی مانند «توماس» در ریاضی و «هالیدی» در فیزیک دبیر ریاضی و فیزیک تربیت کنند و به مدارس تحویل دهند.

وی در ادامه دانشگاه فرهنگیان را که صرفا برای تربیت دبیر تاسیس شده، دانشگاهی «قابل‌احترام» توصیف کرد و گفت: به نظر من بهتر است در این دانشگاه سیستم درسی را تغییر دهند. این دانشگاه نباید برنامه‌های درسی دانشگاه‌های دیگر را پیاده کند و صرفا یک لیسانس ریاضی تربیت کند. تغییر دیگری که باید صورت بگیرد، این است که از اساتید برجسته‌ هر رشته استفاده کنند که دبیران بهتری در همه‌ رشته‌ها و مخصوصا ریاضی به آموزش و پرورش تحویل داده شود.

لزوم سرمایه‌گذاری برای هدایت دانش‌آموزان نخبه به رشته‌های علوم‌پایه و علوم‌انسانی

عضو سابق هیات علمی دانشگاه شریف با بیان این که در این دانشگاه روی دروس پایه تمرکز زیادی وجود دارد، گفت: برای این که زمینه تفکر و استدلال در دانشجویان ایجاد شود، سخت‌گیری‌ها در آموزش دروس پایه مانند ریاضی 1 و فیزیک 1 و ... بیشتر است و استادان باتجربه این دروس پایه را تدریس می‌کنند و وقتی دانشجویان به دروس اختصاصی می‌رسند، دیگر درس‌ها برایشان آسان است.

به گفته‌ این استاد دانشگاه، وقتی استادان با تجربه دروس پایه را تدریس می‌کنند، حتی مسائلی هم که در دو کلاس پشت سر هم می‌خواهند برای دانشجویان طرح کنند، متفاوت است؛ بنابراین تدریس دروس پایه بسیار مهم است و باید استادان خوبی برای تدریس دروس ریاضی و فیزیک تربیت کنیم.

عضو سابق شورای اجرایی المپیاد دانشجویی یکی از معضل‌های کشور را سرمایه‌گذاری نکردن در رشته‌های علوم‌پایه و علوم‌انسانی دانست و گفت: یکی از دلایلی که ما نابغه اقتصاد در ایران نداریم، همین است که دانشجویان رتبه برتر به سراغ رشته‌هایی مانند برق می‌روند که در ایران متخصصان زیادی دارد. باید سیاست‌گذاری شود که به دانشجویان رتبه‌ برتر امکاناتی داده شود و این‌ها به جای رشته‌ برق و کامپیوتر به سراغ اقتصاد بروند. این، طرحی است که در آینده به نظام هم کمک خواهد کرد تا مسئولان بهتری به کشور خدمت کنند. البته اجرای این طرح نیازمند مصوباتی است که امکانات در اختیار دانشجویان نخبه قرار داده شود و از دانشجویان حمایت شود. حضور دانشجویان نخبه در رشته‌های انسانی باعث می‌شود این‌ها در آینده که به مقام استادی رسیدند، شاگردان خوبی در علوم انسانی تربیت کنند.

آسرایی افزود: اگر ما یکی از بهترین وزارت نیروهای جهان را داریم، به این دلیل است که 100 هزار نابغه برق و کامپیوتر وضعیت برق کشور را که یکی از سخت‌ترین سیستم‌های برق‌رسانی را دارد، رصد می‌کنند؛ چرا که بهترین دانش‌آموزانمان چهل سال است که رشته‌ برق را انتخاب می‌کنند.

ارتقای دانشگاه‌ها رمز حفظ نخبگان ریاضی در ایران

وی در پاسخ به سوالی درباره راهکارهای حفظ نخبگان ریاضی در کشور از لزوم قدم برداشتن دانشگاه‌ها در مسیر تبدیل شدن به دانشگاهی مانند «هاروارد» چنین گفت: دانشگاهی مانند دانشگاه هاروارد، تعداد دانشجویان خارجی زیادی دارد و یکی از دلایل موفقیتش این است که دانشجویان خارجی خوب را جذب می‌کند، در ایران هم زمینه‌های ورود دانشجویان خارجی به دانشگاه‌ها فراهم شده اما چندان پیشرفت نکرده است؛ البته باید توجه داشت که در ریاضی ایران نمی‌شود 100 تا مریم میرزاخانی تربیت کرد. در آمریکا هم ممکن است هر 10 سال فقط یک بار برنده جایزه فیلدز یک آمریکایی باشد، بقیه‌ سال‌ها برندگان خارجی هستند. قدم بعدی این است که در قوانین تجدید نظر شود و به نوابغ اهمیت دهیم؛ مثلا وقتی یک نابغه از خارج از کشور به ایران می‌آید، سوابق را بررسی کنند و دیگر از تک‌تک واحدهایی که گذرانده نپرسند، او را سر کلاس بفرستند و به او حقوق خوبی بدهند. قدم دیگری که می‌توان برداشت این است که امکانات خوبی به دانشجویان داده شود و به آن‌ها کمک کنند تا شرایطی مانند وقتی که یک نابغه از ایران به کشورهای خارجی می‌رود و آن دانشگاه‌ها همه‌ تسهیلات و امکانات را برایش فراهم می‌کنند، برای وی در داخل کشور نیز این شرایط مهیا شود.

آسرایی با اشاره به این‌که وجود امثال مریم میرزاخانی و استادان ریاضی ایرانی در دانشگاه‌های معتبر دنیا گواه این است که ایران جایگاه خوبی در ریاضیات جهان دارد؛ مراودات بین‌المللی علمی دانشگاه‌های ایران در علم ریاضیات را خوب توصیف کرد، اما به گفته‌ وی مشکلات ارزی باعث کاهش این ارتباطات بین‌المللی شده است.

به گزارش ایسنا، دکتر اسداله آسرایی مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد خود را در رشته‌ ریاضی و در دانشگاه شریف گذراند و دکتری خود در این رشته را از دانشگاه سالفورد انگلستان گرفته است. وی 41 سال سابقه تدریس ریاضی دارد و هم اکنون مشغول فارغ‌التحصیل کردن سومین دانشجوی خود در مقطع دکتری است. به گفته‌ دکتر آسرایی این دانشجو در رشته کنترل ریاضی مشغول به تحصیل است و به صورت حق‌التدریسی هم با دانشگاه‌ها در ارتباط است.

دکتر آسرایی از سال 1353 تا 1357 استاد دانشکده علوم ریاضی دانشگاه صنعتی شریف و از سال 58 تا 97 هم عضو هیات‌علمی دانشگاه گیلان بوده است. وی دارای 21 مقاله در مجلات داخلی و بین‌المللی است که یکی از آن‌ها «Hot Paper» است و مورد رجوع صدها دانشمند بوده است. او هم‌چنین مولف کتاب «نگرشی هندسی در کنترل غیرخطی» است.