ایتالیا پیشگام در اروپا برای توسعه مناسبات با ایران

ایتالیا از جمله کشورهایی است که پس از استقرار دولت یازدهم رویکرد مثبت و واقع بینانه در قبال ایران داشته و تحرکات خوبی بین دو کشور در حوزه های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی آغاز شده است.

یکی از مقام های ارشد وزارت امور خارجه ایتالیا در مراسم تحلیف دکتر حسن روحانی شرکت کرد و ایتالیا نخستین کشور از اتحادیه اروپا بود که پیروزی روحانی را تبریک گفت.

ˈاما بونینوˈ وزیر خارجه پیشین ایتالیا، نخستین وزیر خارجه یک کشور از قاره سبز و نخستین زن دیپلمات اروپایی بود که در آذرماه سال 1392 پس از آغاز به کار دولت تدبیر و امید به تهران آمد و در سفر دو روزه خود با مقام های ارشد جمهوری اسلامی ایران دیدار و گفت و گو کرد.

ایتالیا در دوره فعالیت دولت یازدهم پیشگام در شروع روابط دو جانبه و سازنده اروپا با ایران بوده است و پس از سفر بونینو به تهران، وزرای خارجه کشورهای سوئد، بلژیک، لهستان، اسپانیا، یونان، لتونی، اتریش، لوکزامبورگ و فنلاند به ترتیب به ایران آمدند و با مقام های ارشد کشورمان دیدار و گفت و گو کردند. تهران در آینده نزدیک میزبان وزرای خارجه دانمارک و اسلوواکی خواهد بود.

ˈمرتضی سرمدیˈ قائم مقام وزیر امور خارجه ایران در دیداری که مرداد ماه امسال با «لوکا جانسانتی» سفیر ایتالیا در جمهوری اسلامی ایران در پایان ماموریتش داشت، گفت: جمهوری اسلامی ایران اهمیت زیادی برای گسترش همه جانبه مناسبات با ایتالیا قائل است.

وی با اشاره به حجم بالای مبادلات بین دو کشور در سال های قبل، ابراز امیدواری کرد که این مناسبات به جایگاه خود بازگردد.

جانسانتی نیز در این دیدار با ابراز خرسندی از سفر وزرای امور خارجه دو کشور به پایتخت کشور مقابل ظرف چند ماه گذشته، افزایش میزان و سطح هیات های مبادله شده میان دو کشور را نشانه پیمودن مسیر توسعه مناسبات میان رم و تهران دانست.

وی تصریح کرد زمینه مناسبی برای همکاریهای میان ایتالیا و ایران در مسائل منطقه ای و بین المللی وجود دارد.

در آستانه سفر محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به ایتالیا، ˈفدریگو موگرینیˈ وزیر امورخارجه ایتالیا و مسوول جدید سیاست خارجی اتحادیه اروپا که از ماه نوامبر جانشین کاترین اشتون می شود، در اظهاراتی ابراز امیدواری کرد تا ماه نوامبر 2014 توافق جامع هسته ای با ایران بدست آید.

این دیپلمات 41 ساله همواره در جهت حل مساله هسته ای ایران ابراز خوشبینی کرده و معتقد است که پس از دستیابی به یک توافق نهایی، اوضاع در منطقه خاورمیانه نیز تغییر خواهد کرد.

موگرینی همچنین تاکید دارد که ایران می تواند نقشی مثبت در ثبات منطقه خاورمیانه ایفا کند.

وی در این راستا تاکید دارد: اروپا می تواند و باید به گفت وگو میان قدرت های مختلف منطقه کمک کند و آنها را به این عنوان برسمیت بشناسد و سعی کند کشورهایی که احساس خطر مشترک از داعش می کنند را به هم نزدیک کند. ما می توانیم مکانیزم هایی را در تمام منطقه فعال کنیم و نقش فعال ما مورد نیاز و قابل قبول است.

در مجموع از آغاز مناسبات دیپلماتیک بین دو کشور تاکنون بیش از 25 موافقتنامه، و یادداشت تفاهم همکاری در زمینه های مختلف سیاسی، گردشگری، فرهنگی، هنری، دانشگاهی، مبارزه با جرایم سازمان یافته و مواد مخدر، اقتصادی و تجاری میان دو طرف امضا شده و در حال اجراست. در طول این مدت، ایران بیش از47 سفیر و کاردار به ایتالیا اعزام کرده و دولت ایتالیا نیز تقریباً به همین تعداد سفیر و نماینده عالیرتبه سیاسی در ایران داشته است.

**مناسبات اقتصادی

در سابقه روابط اقتصادی ایران و ایتالیا پس از پیروزی انقلاب اسلامی باید به تلاش شرکت های ایتالیایی برای حضور در فعالیت های سازندگی ایران پس از پایان هشت سال جنگ تحمیلی عراق اشاره کرد.

فعالان اقتصادی ایتالیا در این دوره تلاش کردند جایگاه مناسبی را در پروژه های زیربنایی و ساختاری جمهوری اسلامی ایران به ویژه در زمینه های انرژی و فنی به خود اختصاص دهند. در این دوران شاهد اوج گیری همکاری های تجاری و اقتصادی بین دو کشور هستیم.

گرچه ایتالیا در تحریم های اقتصادی غرب علیه ایران شرکت کرد و همین امر تاحدی موجب تیرگی روابط دو کشور در یک دوره شد اما با توجه به نیاز متقابل به حفظ روابط اقتصادی و تجاری، طرفین سعی کرده اند به رغم وجود تحریم، این مناسبات را حفظ کنند.

ایتالیا به عنوان یکی از چهار قدرت برتر اتحادیه اروپا و یکی از اعضای مهم گروه هشت کشور صنعتی جهان (G8) جایگاه مهمی از نظر اقتصادی، صنعتی و تجاری در سطح منطقه ای و جهانی دارد. این جایگاه امکانی را برای جمهوری اسلامی ایران فراهم کرده تا برخی نیازهای خود را از ایتالیا تأمین کند تا آنجاکه در ردیف مهم ترین شریک تجاری ایران در اتحادیه اروپا قرار گیرد.

روند همکاری های اقتصادی دو کشور در سال های گذشته سیر صعودی به خود گرفت و حجم مبادلات دو کشور در طول سال های 1999 تا 2011 میلادی نزدیک به سه برابر شد و از حدود 2 میلیارد یورو در سال 1999 به حدود 7 میلیارد یورو در پایان سال 2010 رسید و ایتالیا به نخستین شریک تجاری جمهوری اسلامی ایران در اتحادیه اروپا تبدیل شد.

براساس آمارهای موجود جمهوری اسلامی ایران در سال 1392 به میزان 849 میلیون دلار واردات از ایتالیا و 201 میلیون دلار صادرات غیرنفتی به این کشور داشته است. از اقلام عمده صادراتی ایران به ایتالیا می توان به آهن و استیل، پلاستیک و مواد پلاستیکی، دیگ بخار، محصولات شیمیایی، مس و فرآورده های آن اشاره کرد. وسایل پزشکی و چشم پزشکی، وسایل برقی، ماشین آلات، شیرآلات نفت و گاز، وسایل نقلیه غیرواگن از جمله کالاهای صادراتی ایتالیا به ایران هستند.

ایتالیا دومین صادرکننده بزرگ کالا به ایران در میان اعضای اتحادیه اروپا در ماه ژوئن 2014 بوده است. صادرات این کشور به ایران با رشد 2 درصدی از 76 میلیون یورو در ژوئن 2013 به 78 میلیون یورو در ژوئن 2014 رسید.

شرکت های ایتالیایی در نوزدهمین نمایشگاه بین المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی که اردیبهشت ماه امسال در تهران برگزار شد، با حضور 50 شرکت مشارکت فعالی داشتند.

ˈلوکا جانسانتیˈ سفیر پیشین ایتالیا در ایران در این باره گفته بود: انتظارات بالایی در مورد وقوع تحولات مثبت وجود دارد. در ایران فضای جدیدی حس می شود، در دولت با افرادی روبرو می شویم که در گذشته بانی رونق چشمگیر مناسبات اقتصادی با ایتالیا بوده اند. ایتالیا در این نمایشگاه حضور بسیار خوبی داشت که این یک امر مهم به شمار می رود. شرکتهای ایتالیایی با هدف بذرپاشی به اینجا آمده اند تا هنگام بازگشایی بازار ایران، از آمادگی لازم برخوردار باشند.

وی یکی از دلایل تعجیل شرکت های ایتالیایی برای حضور در بازار ایران را فشار رقبای آنها به ویژه از خاور دور عنوان کرد.

شرکت ˈانیˈ ایتالیا یکی از شرکت های بین المللی نفتی است که بیش از 37 سال سابقه کار در ایران دارد و نخستین توسعه میدان نفتی دریایی بهرگانسر با مشارکت این شرکت صورت گرفت.

این شرکت در مراحل اول و دوم توسعه میدان نفتی دارخوین در جنوب ایران در چارچوب یک قرارداد بیع متقابل فعالیت داشت. شرکت انی تولید نفت از این میدان را در مرحله اول به 50 هزار بشکه در روز در سال 1384 و در مرحله دوم به 160 هزار بشکه در روز در سال 1389 رساند.

شرکت انی ایتالیا با توجه به حضور در دو مرحله توسعه میدان نفتی دارخوین، علاقه مند به ادامه فعالیت در مرحله سوم توسعه این میدان بود و مذاکراتی را با شرکت ملی نفت ایران انجام داد اما اعمال تحریم های ضدایرانی، مانع از ادامه فعالیت این شرکت در صنعت نفت ایران شد.

دستیابی به توافق جامع هسته ای بین جمهوری اسلامی ایران و گروه 1+5 راه را برای ورود شرکت های بین المللی و به ویژه شرکت های ایتالیایی که در حال مسابقه و رقابتی سخت برای ورود به بازار پررونق ایران هستند، هموار می کند.

گشایش بازار ایران ارزش بسیار بالایی برای شرکت های ایتالیایی دارد.

در تیرماه امسال همایش فرصت های جدید همکاری دو کشور در بخش حمل و نقل ریلی در ایتالیا برگزار شد و شرکت های ایتالیایی فعال در این حوزه آمادگی خود را برای مشارکت در طرح های توسعه شبکه حمل و نقل ریلی جمهوری اسلامی ایران اعلام کردند.

این شرکت ها بازار ایران را برای ایتالیا جذاب توصیف و تاکید کردند هدفشان یافتن شریک ایرانی است تا بتوانند با انتقال فن آوری ایتالیایی به ایران در توسعه و مدرن کردن هر چه بیشتر شبکه راه آهن ایران سهم داشته باشند.

فعالان بخش حمل و نقل ریلی ایتالیا اذغان کردند بازار ایران اهمیت فوق العاده زیادی برای آنان دارد و یکی از بازارهای مورد توجه صنایع و کارآفرینان ایتالیایی برای همکاری و سرمایه گذاری است.