ریشه‌شناسی قاعدگی زنان در عقاید اساطیری

 کارشناس‌ ارشد ایران باستان به ریشه‌شناسی قاعدگی زنان در عقاید اساطیری ایرانیان باستان پرداخت.

 سمیه یوسفی امروز در نشست علمی در ژرفای یک جهان زنانه در خصوص بررسی نیازهای روانی و فیزیولوژیک زنان در دوره قاعدگی و راهکارهای کاهش آسیب‌ها در آمفی‌تئاتر دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه فردوسی اظهار کرد: قاعدگی در زنان در بستر تاریخ و اساطیر ایران با یک دیو زن به نام «جِه یا جِهی» شناخته می‌شود. «جه» نام همه بدکاری‌های زنانه است.

وی افزود: از نظر اساطیر ایران در آفرینش جهان دو خدا به نام خدای خیر یا همان «اهورامزدا» و خدای شر یا همان «اهریمن» وجود دارد که در آغاز جهان، این دو، هر کدام در قلمرو خود مشغول پادشاهی بود.

کارشناس‌ارشد ایران باستان ادامه داد: اهریمن از وجود قلمرو دیگری که در آن نور و پاکی و صلح است باخبر شد و تصمیم حمله به آن را می‌گیرد. در زمان حمله بین این دو ایزد قردادی بسته می‌شود که برای 9 هزار سال بین آن دو جنگ شود و در پایان هرکس که برنده جنگ باشد، پادشاه جهان خواهد شد.

یوسفی بیان کرد: اهورامزدا پایان کار اهریمن را به او نشان می‌دهد. اهریمن وقتی پایان کار خود را با شکست می‌بیند، در جهان خود سقوط می کند و برای 3 هزار سال به خوابی عمیق می‌رود. در این زمان هیچ‌کدام از «نره‌دیو»ها نمی‌توانند به او کمک کنند و تنها یک دیو زن به نام «جِهی» که از بدکاری‌های خویش استفاده می‌کند، او را به هوش می‌آورد.

وی عنوان کرد: اهریمن بعد از به‌هوش‌آمدن بر پیشانی او بوسه زده و بر اثر این بوسه جِهی دچار دشتان (=قاعدگی) می‌شود. قاعدگی زنان را از آن می‎دانند. دشتان از واژه دخشک «نشانه» سرچشمه می‌گیرد؛ یعنی نشانه اهریمنی است.

این کارشناس‌ارشد ایران باستان با اشاره به توصیه‌های دین زرتشت برای قاعدگی زنان خاطرنشان کرد: دین زرتشت جزو سخت‌گیرترین دین ها در این خصوص است؛ به طوری که زنان در این دوره باید خانه را ترک می‌کردند و به جایی به نام «دشتانستان» می‌رفتند.

یوسفی افزود: در زمان زرتشت مرد در سه حالت می‌توانست زن را طلاق دهد که یک حالت آن این بود که زن گرفتار روسپی‌گری شود. حالت دوم زمانی بود که زن به جادوگری روی آورد و حالت سوم مربوط به پنهان‌کردن دشتان (=قاعدگی) از سوی همسرش بود.

وی ادامه داد: درواقع اگر زنان قاعدگی خود را پنهان می‌کردند و مرد متوجه آن می‌شد، می‌توانست در غیاب این زن، او را طلاق دهد.

یوسفی خاطرنشان کرد: متاسفانه نگاه ناخوشایند به این مساله همچنان وجود دارد و زنان هنوز هم قاعدگی خود را پنهان می‌کنند. بعد از زرتشت، یهودیان نیز سخت‌گیری‌های خودشان را در این مورد داشتند.

کارشناس‌ارشد ایران باستان با اشاره به رویکردهای تمدن‌های باستانی دیگر در برخورد با موضوع قاعدگی گفت: اولین پدهای بهداشتی از جنس پاپیروس، پنبه و الیاف گیاهی در مصر ساخته شد. گاهی ذرت را با خون قاعدگی مخلوط می‌کردند و در مزارع می‌ریختند تا باعث بارورشدن زمین شود. مصر اولین شیاف‌های گیاهی برای تسکین درد دوران قاعدگی را تولید کرده است.

یوسفی اظهار کرد: در هند نیز به خون دشتان «نفسِ زندگی» گفته می‌شد. در مسیحیت این مسأله «نفرین حوا» دانسته می‌شود و نگاه‌های سخت‌گیرانه‌ای نسبت به آن وجود داشت. نهایتاً در سال 1983 بود که کلیسا قانون ممنوعیت ورود زنان دچار قاعدگی را به کلیسا برداشت.