قلب اهمیتی بنیادین در کیان انسانی و انسانیت آدمی دارد. در دو منبع
انحصاری شناخت انسان یعنی «قرآن کریم و احادیث» به اصناف قلب اشاره‌هایی
شده است. اگر می‌خواهیم قلب خود را اصلاح کنیم باید گونه‌های مختلف قلب را
بشناسیم و علل و عوامل و پدید آمدن و شکل گرفتن هریک از آن‌ها را در وجود
آدمی بیابیم.
خداوند در آیه 89 سوره شعرا با اشاره به ویژگی قلب سلیم می‌فرماید: (در آن روز، مال و فرزندان به کار نیاید) مگر کسی که با قلبی سالم (و پیراسته از عیب‌ها و عقاید باطل) نزد خدا آید.
پیامبر (ص) می‌فرمایند: هرگاه قلب کسی پاک گردد تن او نیز پاک گردد.
امام علی (ع) درخصوص قلب سلیم می‌فرمایند: از قلب سلیم جز اندیشه‌ها (و کارهای) درست سرنزند.
یکی دیگر از انواع و اصناف قلب، قلب مطمئن است. خداوند در آیه 28 سوره رعد می‌فرماید: (رستگارند) آنان که ایمان آورند و قلب‌هایشان به یاد خدا آرام می‌گیرد؛ آگاه باش که با ذکر خدا (الله)، دل‌ها آرامش می‌یابد و به اطمینان می‌رسد.
امام باقر (ع) می‌فرمایند: ایمان در دل ثابت است، اما یقین گاه به گاه در دل می‌گذرد. پس هرگاه یقین در دل آید، چنان شود که گویی پاره‌ای از آهن است.
خداوند درخصوص یکی دیگر از انواع قلب یعنی قلب مفتوح که چگونه قلبی است، در آیه 22 سوره زمر می‌فرماید: آیا کسی که خدا دلش را برای پذیرش اسلام گشوده و فروغ پروردگاری بر جان او تافته است (چون دیگران است؟)
پیامبر (ص) نیز در حدیثی می‌فرمایند: در قلب نوری است که نمی‌درخشد مگر از راه حق گرایی و میانه روی و آن نور، نوری از پیامبران است.
امام باقر (ع) می‌فرمایند: دل‌ها بر سه گونه‌اند... و دلی «مفتوح»، که در آن چراغی فروزان است، و روشنی آن تا روز قیامت خاموش نمی‌شود، و آن دل مومن است.
پی‌نوشت:
سوره شعرا آیه 89
خصال 1/31
سوره رعد آیه 28
بحار 78/186
سوره زمر آیه 22
بحار 2/265
بحار 70/51
منبع:
الحیات، محمدرضا حکیمی
