الجزیره: آیا ناپدید شدن خاشقجی اقتصاد عربستان را در هم می ریزد؟

 به نظر می رسد موضوع ناپدید شدن روزنامه نگار عربستانی جمال خاشقجی از واکنش های سیاسی فراتر رفته و بر اقتصاد پادشاهی عربستان نیز تاثیر گذاشته است. در همین زمینه شخصیت های سرشناسی در جهانِ سرمایه جدایی شان از پروژه «نیوم» که شهر آرزوهای محمد بن سلمان به شمار می رود را اعلام کرده اند و روزنامه های مطرح جهان حمایت از ولیعهد عربستان را متوقف کرده اند.

تحلیلگران معتقدند اثبات هر گونه دخالت رهبران عربستان یا سازمان های امنیتی شان در قضیه ناپدیدشدن خاشقجی بر آینده شراکت اقتصادی عربستان با نهادها و سرمایه داران بین المللی که از هر گونه نقض قوانین بین المللی بیم دارند تاثیر منفی خواهد گذاشت چرا که آن ها در این صورت حاضر به همکاری با عربستان نخواهند بود.

ارنست مونیز وزیر انرژی آمریکا در دوره ریاست جمهوری باراک اوباما تا زمان مشخص شدن جزئیات موضوع خاشقجی تصمیم به تعلیق حضورش در شورایی که خدمات مشورتی به عربستان درباره پروژه شهر اقتصادی نیوم می دهد، گرفته است. تصمیم وزیر پیشین آمریکایی با گفته هایی درباره خروج احتمالی شرکت اپل از پروژه نیوم در پی ناپدید شدن خاشقجی همزمان شده است. شورای مشورتی جدید پروژه نیوم که عربستان آن را به تازگی اعلام کرد شامل «جانی آیو» طراح برجسته شرکت اپل بود اما مدت کوتاهی پس از انتشار این لیست، نام آیو حذف شد. خروج نماینده اپل احتمالا مرتبط با انتقاداتی است که متوجه سرمایه داران حاضر در این لیست در پی ناپدید شدن خاشقجی مطرح شده است.

تاثیرات منفی
پروژه نیوم منطقه ویژه ای است که عربستان به دنبال ایجاد آن با بودجه ای در حدود 500 میلیارد دلار در شمال غرب این کشور است که گستره آن به کشورهای مصر و اردن نیز کشیده می شود. رهبران عربستان آن را شهر آینده و آرزوها نامیده اند، هر چند بسیاری معتقدند که هزینه این پروژه از امکانات اقتصادی عربستان فراتر است. عبدالرحیم هور مشاور اقتصادی چند موسسه مالی و اقتصادی می گوید اگر دخالت رهبران عربستان یا دستگاه های امنیتی این کشور در نقض هر گونه قانون بین المللی و حقوق بشر اثبات شود به صورت عظیمی بر همکاری نهادهای بین المللی و افراد مستقل با عربستان سعودی تاثیر خواهد گذاشت. دکتور هور در گفت وگو با الجزیره نت اضافه می کند موضع این موسسات همیشه سرشتی پراگماتیک دارد که به دلیل اهمیتی است که برای ادامه موفقیت های شان در کنار پای بندی کامل به قوانین بین المللی قائل هستند.

پراگماتیسم آمریکایی
عبدالرحیم هور معتقد است موضوع وزیر پیشین انرژی آمریکا تا حدی دیدگاه پراگماتیک آمریکایی را نشان می دهد. وی تصمیم به اندکی بی طرفی در قضیه خاشقجی گرفته است تا در آینده امکان حفظ مصالح شان در منطقه فراهم باشد. به نظر هور مساله خاشقجی و قضایای مشابه دیگر در میان مدت بر شراکت هایی که پادشاهی عربستان به دنبال ایجاد آن برای اجرای پروژه نیوم است، و دیگر پروژه ها برای رسیدن به چشم انداز 2030 تاثیر خواهد گذاشت.

نگرانی سرمایه گذاران
دکتر خالد خاطر کارشناس سیاست های پولی و اقتصاد سیاسی معتقد است که قضیه خاشقجی بعدی جهانی یافته و احساسات مردمی را درگیر کرده است، به گونه ای که عربستان را در وضعیت بدی قرار داده است. وی می گوید موضوع گیری بعضی شرکت ها و شخصیت های سیاسی و رسانه ها درباره قضیه خاشقجی نشان دهنده نگرانی و بیم بزرگ در بین اهالی رسانه، سرمایه گذاران و تصمیم سازان از سطح بی پروایی تصمیم گیران عربستان در حال حاضر است. وی اضافه می کند این بلبشو در سیاست ها و تصمیمات تهور آمیز و ناسنجیده سرمایه گذاران را می ترساند و باعث شک در درستی سیاست ها و آینده کشور می شود، در نتیجه فضایی سرمایه گریزانه پدید می آورد و به خروج سرمایه گذاران و سرمایه داران می انجامد، یعنی خلاف آنچه دولت عربستان انتظارش را دارد. به نظر خاطر اثبات دخالت عربستان در قتل یا ناپدید شدن خاشقجی زیان های بزرگی به دولت عربستان، مصالح اقتصادی و شراکت های سرمایه گذارانه آن در حال و آینده خواهد زد.

قضیه خاشقجی تاثیراتی بر روابط اقتصادی و تجاری بین عربستان و ترکیه در صورت اثبات نقش عربستان در ناپدید شدن این روزنامه نگار از جهت مبادلات تجاری، سرمایه گذاری های دوجانبه و بخش گردشگری خواهد گذاشت. مبادلات تجاری بین آنکارا و ریاض در حال حاضر 6 میلیارد دلار است و سرمایه گذاری های بین دو کشور به 12 میلیارد دلار می رسد که 11 میلیارد آن سرمایه گذاری عربستان در ترکیه است.