علت رفتارهای اعتیادآور ممکن است یک ویروس قدیمی باشد!

 مطالعه یک تیم بین‌المللی از پژوهشگران "دانشگاه آکسفورد" نشان داده است که یک "ویروس پسگر" یا "رتروویروس" قدیمی(retrovirus) که در بدن ۵ تا ۱۰ درصد جمعیت جهان یافت می‌شود، به طور قابل توجهی با رفتار اعتیاد آور مرتبط است.

به گزارش ایسنا و به نقل از گیزمگ، پژوهشگران طی این مطالعه ارتباط میان رتروویروس و یک ژن خاص که می‌تواند افراد را به انجام انواع رفتارهای اعتیادآور سوق دهد، کشف کردند.

ویروس پسگرد یا رتروویروس یک ویروس آر.ان‌.ای است که خود را با استفاده از آنزیم وارونویس در سلول میزبان بازتولید می‌کند تا دی‌.ان‌.ای خود را از روی ژنوم آر.ان‌.ای بسازد. دی‌.ان‌.ای ساخته شده در ژنوم سلول میزبان یکپارچه می‌شود و از آن پس ویروس بعنوان بخشی از دی.‌ان‌.ای میزبان نسخه‌برداری می‌شود. از مهم‌ترین رتروویروس‌ها می‌توان به ویروس اچ.‌آی‌.وی اشاره کرد که باعث ایدز می‌شود. به رترو ویروس "لنتی ویروس" نیز می‌گویند. لنتی در لاتین به معنی آرام و بطنی است که اشاره به نحوه رشد و تکثیر ویروس دارد، یعنی از زمان ابتلا به ویروس تا ظاهرشدن علایم، ماه‌ها و سالها طول می‌کشد. آنچه رترو ویروس‌ها را وحشتناک می‌کند، خصیصه‌ای است که ویروس شناسان به آن "آنزیم وارونویس"(reverse transcription) می‌گویند. انتقال این خصیصه از ویروس به سلول‌های شخص مبتلا، وی را از پای درمی‌آورد. آنزیم وارونویس یا ترانس کرپیتاز معکوس آنزیم‌هایی هستند که قادر به سنتز دی.ان.ای از روی آر.ان.ای می‌باشند. دی‌ان‌ای مکمل (cDNA) به رشته‌ای از مولکول DNA اطلاق می‌گردد که تحت فعالیت کاتالیتیک آنزیم رونوشت بردار معکوس از روی رشتهٔ mRNAی بالغ ساخته می‌شود.

ردپای عفونت‌های رتروویروس قدیمی در سراسر ژنوم انسان یافت می‌شود. این تغییرات کوچک دی.ان.ای ما، تاثیر زیادی بر بدن ندارند، اما یک رتروویروس خاص که " HK۲ " نامیده می‌شود، در این مطالعه توجه پژوهشگران را به خود جلب کرده است. HK۲ گاهی اوقات به ژن" RASGRF۲ "متصل شده است. این ژن خاص، نقش مهمی در فعالیت دوپامینرژیک مغز(ارتباط داشتن با انتقال دهنده‌های عصبی دوپامین) ایفا می‌کند.

پژوهشگران در بخش اول این مطالعه، دو گروه مختلف افراد را مورد بررسی قرار دادند، گروهی در انگلستان و گروهی دیگر در یونان.

افرادی که پژوهشگران که در یونان مورد بررسی قرار دادند، مجموعه‌ای از افراد مبتلا به اچ آی وی مثبت بودند که نیمی از آنها از طریق تزریق مواد مخدر و نیمی دیگر توسط روش‌های انتقال دیگر به این بیماری آلوده شده بودند. گروه دوم افراد انگلیسی مبتلا به "هپاتیت سی" بودند  که آنها هم همانند گروه نخست یا از طریق تزریق مواد مخدر یا روش‌های دیگر به این بیماری آلوده شده بودند.

با مطالعه بر روی گروه مذکور، پژوهشگران دریافتند کسانی که سابقه تزریق مواد مخدر داشته‌اند، احتمال بروز HK۲ در ژن RASGRF۲ آنها دو تا سه برابر بیشتر است. آنها همچنین دریافتند که HK۲ می‌تواند بیان یک ژن خاص را تغییر دهد تا افراد را به انجام رفتار اعتیادآور سوق دهد.

پژوهشگران فاز دوم این مطالعه را به درک اینکه آیا HK۲ به طور خاص بیان ژن RASGRF۲ را مورد تغییر قرار می‌دهد یا خیر اختصاص دادند. برای پاسخ به این سوال، پژوهشگران از فناوری "کریسپر"(CRISPR) برای قرار دادن HK۲ در محل دقیق آن در دی.ان.ای انسان درون ژن RASGRF۲ استفاده کردند. به گفته پژوهشگران، نتایج تایید کرده است که قرار دادن HK۲ درون ژن، در واقع موجب تغییرات "رونویسی ژنتیک"(transcriptional) و "فنوتیپ"(phenotype) می‌شود.

این مطالعه همچنین نشان داد که HK۲ فعالیت دوپامینرژیک را از طریق ژن RASGRF۲ افزایش می‌دهد. فرضیه بعدی این است که این افزایش، پتانسیل رو آوردن به  اعتیاد را در افرادی که این رد منحصر به فرد ژنتیکی را حمل می‌کنند نیز افزایش می‌دهد.

"تیموکراتیس کاتزوراکیس"(Timokratis Katzourakis) یکی از پژوهشگران این مطالعه گفت: ما از نقش‌های بیولوژیکی برای تعداد کمی از رتروویروس‌های انقباضی انسان آگاهی داشتیم اما با این حال، هرگز شواهد قوی برای حمایت از این فرضیه که رتروویروس‌ها سبب سوق افراد به رفتارهای اعتیاد آور می‌شوند را در دسترس نداشتیم اما اکنون مطالعه ما برای اولین بار نشان می‌دهد که انواع نادر HK۲ می‌تواند یک ویژگی پیچیده انسان را تحت تاثیر قرار دهد.

تحقیقات نهایی این مطالعه نشان داد که رتروویروس نه تنها به اعتیاد افراد مرتبط است بلکه می‌تواند به طور بالقوه باعث روی آوردن افراد به رفتارهای اعتیادآورانه‌تر نیز شود. البته پژوهشگران همچنان معتقدند برای درک بهتر این مکانیزم، انجام آزمایشات بیشتری نیاز است.  

این مطالعه در مجله "Proceedings of the National Academy of Sciences" منتشر شد.