دولت تدبیر و امید در مسیر اعتدال و اقتدار ملی قرار دارد

جمهوری اسلامی ایران از همان نخستین روزهای پس از انقلاب اسلامی در بهمن ماه 1357 تلاش کرده مسیری را بپیماید که پیشرفت با حفظ استقلال و اقتدار ملی همراه باشد. ایجاد تعادل میان این 2 شاخص تاثیرگذار در روند تشکیل و تکامل دولت جمهوری اسلامی ایران نیز تداوم داشته است.

قوه مجریه به عنوان بخشی از ساختار سیاسی نظام جمهوری اسلامی ایران را که با عنوان دولت خوانده می شود، می توان نماد اجماع، تعامل،تعادل، اقتدار و اتحاد کشور دانست. بر این پایه، دولت همواره نقشی عمده و تاثیرگذار در دوره های مختلف در نظام جمهوری اسلامی ایران بازی کرده است.

انفجار دفتر نخست وزیری در هشتم شهریور 1360 خورشیدی و به شهادت رسیدن «محمدعلی رجایی» رییس جمهوری و «محمد جواد باهنر» نخست وزیر، به عنوان نخستین دولت جمهوری اسلامی ایران با نماد حفظ استقلال و اقتدار ملی، باعث شد تا هفته نخست شهریور با عنوان «هفته دولت» نام گذاری شود و این نماد بیش از پیش نمود پیدا کند.

دولت ها یا به بیانی دیگر بازوی اجرایی نظام جمهوری اسلامی ایران در طی سه دهه گذشته، دارای ویژگی های مختلفی بوده و فراز و نشیب های زیادی را به خود دیده اند اما آنچه در این میان برای کشور و مردم اهمیت گسترده ای دارد بر این پایه است که دولت در یک رویکرد گفتمانی و در مسیر نظام مند بتواند اهداف عالی نظام جمهوری اسلامی ایران را تداوم بخشد.

دولت «اکبر هاشمی رفسنجانی» با گفتمان تنش زدایی و توسعه اقتصادی، توسعه سیاسی- اقتصادی دوران «محمد خاتمی» و رویکرد گفتمانی دولت نهم و دهم زیر عنوان «اصول گرایی عدالت محور» از جمله رویکردهایی بوده اند که تاکنون به عنوان یک نقشه راه در حوزه های داخلی و خارجی پیش روی دولت ها قرار گرفته اند.

پیروزی «حسن روحانی» در انتخابات سرنوشت ساز بیست و چهارم خرداد 92 که با حضور شکوهمند و مشارکت 72 درصدی مردم ایران همراه شد، توانست تحول گفتمانی دیگری را در عرصه داخلی و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در چارچوب منطق تعادل و توزان ایجاد نماید.

در این زمینه، حسن روحانی رییس جمهوری اسلامی ایران، روز شنبه در حرم مطهر امام خمینی(ره) اعلام کرد: امام راحل تعادل را به ما یاد داد که از افراط، جمود، تحجر و خرافه بپرهیزیم، امام خمینی (ره) تعادل را یاد داد و گفت که از تفریط غرب گرایی و غرب زدگی باید فاصله بگیریم. روحانی با یادآوری این که امام (ره) «راه وسط» و «اسلام ناب» را به ما آموخت، اظهار داشت: امروز باید آن راه وسط را که جاده وُسطای ما است به خوبی نگهداریم و در برابر افراط و تفریط ها بدون هیچ دغدغه ای با لهجه ای صریح حرف بزنیم و دفاع کنیم. وی ادامه داد: امام خمینی (ره) تعامل را به ما یاد داد. تعامل بین جمهوریت و اسلامیت، امام راحل به ما گفت نظام ما مردم سالاری دینی است و آرای مردم میزان است و فرمود میزان رای ملت است و اساس را اجرای فرمان خدا و قانون اساسی دانست.(1)

در این قالب، دولت تدبیر و امید در حوزه داخلی، توسعه اقتصادی با منطق اعتدال و اصل تعادل و توازن را پیگیری می کند. در این زمینه، به نظر می رسد که دولت یازدهم با گذشت یک سال از عمر خود، نخست به دنبال ثبات بخشی در وضع موجود و سپس بهبود وضعیت معیشتی مردم بوده است.

آمار مربوط به تورم نشان می دهد که نرخ تورم منتهی به تیرماه 93 به 24.2 درصد رسیده است، این در حالی است که کشور در سال گذشته در همین زمان تورمی 33.9 درصدی را تجربه کرده است.(2)

رییس جمهوری در همین ارتباط در حرم مطهر امام (ره) گفت: «بر اساس آخرین آمار بانک مرکزی تورم نقطه به نقطه 14.6 و تورم 12 ماهه 25.3 است در واقع وعده ای را که قول داده بودیم تا پایان امسال به آن برسیم اکنون دست یافته ایم». رییس جمهوری اظهار امیدواری کرد که کشور تا پایان سال جاری تورم 20 درصد را تجربه کند.(3)

در دیگر سو، دولت در مرداد ماه با رونمایی از بسته تحلیلی اقتصادی خود زیر عنوان «سیاست های اقتصادی دولت برای خروج غیرتورمی از رکود طی سال های1393 و 1394» اعلام کرد که به دنبال اصلاح اقتصادی کشور است. این موضوع نشان می دهد دولت تدبیر و امید به سوی بهبود وضع موجود نیز گام برداشته است.

دولت تدبیر و امید سال گذشته، زمام امور را در شرایطی به دست گرفت که اقتصاد کشور در وضعیت نامطلوبی قرار داشت. اقتصاد ایران به دلیل دارا بودن ویژگی های ساختاری همچون کسری بودجه مداوم، شوک های ارزی حاصل از درآمد نفتی، بی انضباطی مالی دولت و سیاست انبساطی پولی از ظرفیت بالایی برای ایجاد پدیده به اصطلاح «رکود تورمی» برخوردار است. طی سال های گذشته و به دلیل کارکرد نامناسب اقتصادی دولت های گذشته در مهار رکود و تورم، اقتصاد ایران این پدیده اقتصادی را تجربه کرد تا شرایط اقتصادی جامعه به شرایطی ویژه برسد.

در حوزه سیاست خارجی، منطق اعتدال، تعادل و توازن به عنوان اصول شکل دهنده سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در قالب راهبرد «تعامل سازنده» در یک سال گذشته مناسبات خارجی ایران را شکل داده است. معناکاوی این راهبرد بیانگر آن است که تعامل سازنده، برقراری ارتباط با بازیگران مهم منطقه ای و بین المللی با در نظر گرفتن منافع ملی و رعایت الزامات معطوف به امنیت ملی و توسعه همه جانبه خواهد بود. براین پایه، تنش زدایی به ویژه با همسایگان و توجه به رویکرد برد- برد در مناسبات منطقه ای و بین المللی به اولویت اصلی سیاست خارجی و نگاه به آن قرار گرفته است.

رویکرد دولت تدبیر و امید در عرصه سیاست خارجی در گسترش مناسبات با کشورهای همسایه از جمله ترکیه و جمهوری آذربایجان و قدرت های بزرگ همچون روسیه و چین نشان داده که دولت اعتدال در یک سال گذشته به دنبال احیای منطقه گرایی و گسترش تعامل با نظام بین المللی با منطق اجماع، تعادل و اقتدار است. همچنین، دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل متحد و ارایه ایده «جهانی عاری از خشونت و افراطی گری» از سوی رییس جمهوری کشورمان نشان داد که جمهوری اسلامی ایران به دنبال منطق تعامل و صلح گرایی در جهان است.

در این زمینه نیز رییس جمهوری کشورمان، در حرم مطهر حضرت امام خمینی(ره) با اشاره به برنامه های دولت در عرصه سیاست خارجی اعلام کردند: «در سیاست خارجی راهمان را ادامه می دهیم».

هفته نخست شهریورماه، در حالی به مناسبت شهادت 2 دولتمرد بزرگ انقلاب اسلامی شهید محمدعلی رجایی و شهید محمدجواد باهنر، هفته دولت نام گرفته است که این 2 شهید به عنوان نماد دولت مردمی و خدمت گذار همواره پیش روی دولت های پس از خود خواهند بود.

دولت تدبیر امید نیز پس از روی کار آمدن در مرداد 1392 با مشکلات و معضلات مختلفی همانند پدیده رکود تورمی در اقتصاد تا رکود در مناسبات خارجی دست به گریبان بوده است. اما در یک سال گذشته دولت یازدهم توانسته است در قالب منطق اعتدال، تعادل و توازن و با هدف خدمت گذاری، حوزه داخلی به ویژه در حوزه اقتصادی را ثبات بخشیده و مناسبات خارجی به ویژه با همسایگان را گسترش دهد. اما در این میان، آنچه رویکرد و گفتمان دولت تدبیر و امید را بیش از پیش نمود می دهد، ایجاد فضایی برای آرامش جهت برخورد آرا و دیدگاه ها و برونداد بهترین رویکرد در نظام تصمیم گیری کشور است، رویکردی که می توان آن را اعتدال نامید؛ اعتدالی که می تواند بهترین مسیر در حفظ استقلال و تداوم اقتدار ملی جمهوری اسلامی ایران در عرصه داخلی و خارجی باشد.