دستیابی محققان پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی به پروتکل تکثیر خرمای مجول

 محققان پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی به پروتکل تکثیر خرمای رقم مجول از طریق جنین زایی غیرجنسی دست یافتند.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی تدبیر و امید به نقل از پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی، دکتر رضا ضرغامی، عضو هیات علمی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی که به مدت هفت سال به تحقیق و پژوهش در زمینه دستیابی به پروتکل تکثیر خرمای رقم مجول به شیوه فناوری کشت بافت گیاهی مشغول بوده، در این زمینه در گفت و گو با روابط عمومی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی اظهار داشت: تکثیر رقم مجول خرما از روش اندام زایی مستقیم، برای نخستین بار در کشور در پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی آغاز شد و همچنین در جهت تولید ارقام خرما از طریق جنین زایی غیرجنسی از سال های گذشته تا کنون، طرح های متعددی توسط پژوهشگاه انجام شده که با موفقیت های چشمگیری همراه بوده است.

وی اضافه کرد: هم اکنون می توان اعلام کرد که پروتکل تکثیر خرمای مجول به روش جنین زایی غیرجنسی در ارقام تجاری موجود است و پژوهشگاه در صورت تمایل شرکت های خصوصی به دریافت پروتکل های موجود در چارچوب قراردادهای رسمی حاضر به آموزش و تحویل آن است.

ضرغامی با اشاره به وجود بیش از سه هزار رقم خرما در دنیا که ۴۰۰ رقم آنها در ایران وجود دارد، اظهار داشت: در حال حاضر حدود ۱۰۰ میلیون درخت خرما در ۴۰ کشور دنیا کاشته شده است.

وی افزود: بزرگ ترین تولیدکننده خرما در دنیا، مصر و بعد از آن ایران، عربستان و عراق هستند. البته سطح زیر کشت خرما در ایران از مصر هم بالاتر است ولی به دلیل استفاده از ارقام کم محصول تر، ایران با تولید ۹۴۷ هزار و ۸۰۹ تن خرما که تقریبا ۷.۷ درصد صادرات جهانی خرما را تشکیل می دهد، در جایگاه دوم قرار دارد.

وی با بیان اینکه از هر نخل خرمای بالغ، سالانه حدود ۸۰ تا ۲۰۰ کیلوگرم میوه برداشت می شود، تصریح کرد: عمده تولید خرمای ایران در استان های خوزستان، بوشهر، فارس، کرمان، هرمزگان و سیستان و بلوچستان است و مهم ترین مقاصد صادراتی خرمای ایران نیز کشورهای هند، مالزی و روسیه هستند.

ضرغامی در بیان اهمیت کشت خرمای مجول گفت: از بین صدها رقم خرمای موجود در دنیا سه رقم در بازار جهانی بیشترین معروفیت و مقبولیت را دارد که خرمای رقم «مجول» به دلیل اندازه بزرگ و ظاهر مشتری پسند آن و رقم های «برحی» و «دگلت نور» به دلیل طعم لذیذ و مرغوبیت آنها این سه رقم را تشکیل می دهند.

وی افزود: خرمای مجول که بومی مراکش است، رقمی وارداتی به کشور بوده و تعداد معدودی از نخل های آن، در کشور موجود است و از آنجایی که از کیفیت بالایی برخوردار است، تکثیر آن بسیار سودمند است.

عضو هیات علمی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی با بیان اینکه روش های مختلفی برای تکثیر نخل خرما وجود دارد، گفت: نخل خرما می تواند از طریق جنسی (بذر) تکثیر شود که از زمان کاشت تا ظهور میوه حدود هشت تا ۱۰ سال زمان می برد و در نهایت هم منجر به تولید درختانی با میوه نه چندان مرغوب می شود. روش دیگر تکثیر غیرجنسی با استفاده از پاجوش ها است که مناسب تر از روش جنسی است زیرا درختانی دقیقا مشابه پایه مادری و میوه هایی با همان کیفیت تولید می کنند؛ با این حال تعداد پاجوشی که توسط هر نخل خرما تولید می شود بسیار کم، متغیر و غیرقابل کنترل است. به همین دلیل استفاده از تکنیک های ریزازدیادی به ویژه روش جنین زایی غیرجنسی و اندام زایی مستقیم در مورد ارقام تجاری و بومی و همچنین ارقام نر از اهمیت خاصی برخوردارند.

وی کاهش مدت زمان موردنیاز برای تکثیر نهال ها، مقاومت بالا در برابر عوامل بیماری زا، تکثیر ارقام ماده سالم تر و تولید انبوه پایه های نر پرگرده را از جمله مزایای روش جنین زایی غیرجنسی عنوان کرد.

ضرغامی که جایزه تحقیقات کاربردی جشنواره بین المللی خوارزمی را نیز در کارنامه خود دارد، اظهار داشت: طرح تکثیر غیرجنسی خرمای مجول، پروژه تحقیقاتی مستمر چند دانشجوی ارشد و دکتری است که ثمره آن، چاپ مقالات متعدد در مجلات و کنگره های داخلی بوده است.

وی در پایان ابراز امیدواری کرد که این پروتکل بتواند در زمینه های تحقیقاتی و ارائه دانش فنی به شرکت های خصوصی به ایجاد کارآفرینی در کشور منجر شود.