این اقليت غالب با اصولگرایان چه کرد؟

کد خبر: ۲۲۸۵۸

تاریخ انتشار: ۰۱ شهريور ۱۳۹۳ - ۱۰:۱۹

اقليتِ اکثريت نماي پايداري با فرمان گيري از آيت‌الله مصباح يزدي و با تکيه بر انسجام و يکدستي تشکيلاتي در مصاف با دولت بر آمده از رأي اکثريت، خود را غالب نشان داده‌اند و به مددِ تشتتِ مشنابع حمايتي دولت، اراده خود را پيش برده است.

بيش و پيش از هر تحليلي درباره آنچه روز چهارشنبه در مجلس رخ داد و دکتر فرجي دانا وزير علوم با رأي عدم اعتمادِ مجلسِ اصول‌گرا مواجه شد، بايست به حساسيت مردم نسبت به اين اتفاق اشاره کرد؛ اخبار بسياري داشتيم که مردم کوچه و بازار به همراه دانشگاهيان محترم در آن روز هر کدام با روش‌هاي خود پيگير موضوع استيضاح بودند و در نهايت نيز از اقدام مجلس ابراز شگفتي کردند.
اما آنچه در روز چهارشنبه رخ داد و منجر به سلب رأي اعتماد مجلس به دکتر فرجي دانا گرديد، درس‌هاي بسياري در خود دارد و نقطه عطفي در آرايش سياسي گروه‌هاي اصول‌گرا خواهد بود. از جمله آن درسها:
1- اتفاق روز چهارشنبه نشان داد که هدايت مجلس نه در دست فراکسيون رهروان، که به دست جبهه پايداري است. در گذشته فراکسيون رهپويان و ايثارگران تمايل بيشتري به رهروان داشتند. اما روز چهارشنبه آشکار شد که اين دو متمايل به جبهه پايداري هستند و در بزنگاه ها، به اشاره آنان عمل مي‌کنند و برخلاف گمانه‌زني‌ها، جبهه پايداري در همسوسازي بخشي از بدنه اصولگرايان سنتي بسيار موفق عمل کرده و توانسته خود را درکانون قدرت اصول‌گرايان قرار دهد.
2- بيشتر مخالفت يا موافقت چهره‌هاي شاخص مجلس، نشانگر ترکيب نهايي آرا بود. بر همين اساس بسياري گمان مي‌کردند که مخالفت دکتر علي لاريجاني، رياست محترم مجلس، با استيضاح فرجي دانا (که در آن روز به وضوح پيدا بود) مي‌تواند اکثريت اصول‌گرايان مجلس را با خود همراه سازد و طرح استيضاح با رأي اکثريتِ مخالف، شکست بخورد و جبهه پايداري ناکام بماند. اما روند اتفاقات خلاف آن را نشان داد و در اين وزن کشي، کفه به نفع پايداري‌ها سنگين تر شد.
3- تا پيش از اين اتفاق، تصور اين بود که ساحت سياست ايران پس از انتخابات 24 خرداد به طرف دوقطبي اعتداليون و افراطيون ميل پيدا کرده است. در يک سوي ماجرا تمام جريانات اعتدالگرا شامل اصلاح‌طلب و اصولگراي ميانه رو و در سوي ديگر، تندروهاي جبهه پايداري قرار دارند. ولي صف‌آرايي روز چهارشنبه نشان داد که فضا از حالت دو قطبي خارج شده و چتر پايداري‌ها بر بدنه اصول‌گرايان سايه افکنده است.
4- همه تلاش دولت آقاي روحاني، در يک سالي که از عمرش گذشته، حرکت بر اساس پارادايم تدبير و اعتدال و گسترش تعامل با قوه مقننه بوده است. دولت سعي داشت با اين رويکرد خاطره تقابل قوا و چالش دو قوه را، که در زمان احمدي نژاد به اوج رسيده بود، از خاطره‌ها پاک کند. اين تلاش در روزهاي منتهي به استيضاح مضاعف شد و بر همين اساس آقاي فرجي دانا به دفاع تهاجمي دست نزد و به دفاعي بسيار منفعلانه و هم دلانه قناعت کرد؛ در نتيجه او هم حذف شد و هم نتوانست هوادارانش را قانع کند. حالا معلوم شده که اين روشها نتيجه بخش نيست. اکنون اين پرسش مطرح است که آيا دولت بايد رويکردش را تغيير دهد و همچون سلف خويش به مجلس بي‌اعتنايي کند و راه خود را برود، يا اين که همچنان به اقتضاي اعتدال بر رويکرد تعاملي پافشاري کند. آنچنان که آقاي روحاني تصريح کرده اند، عصباني نشوند و بناي لجبازي نگذارند تا آغوشِ دولت همچنان براي مجلس اصولگرا گشوده باشد.
5- يک سال پيش، زماني که مجلس فعلي دست رد به سينه سه وزير پيشنهادي آقاي روحاني (آقايان توفيقي، ميلي منفرد و محمدعلي نجفي) زد، براي بسياري جهت‌گيري سياسي اکثريت مجلس نمايان بود؛ ولي اراده دکتر روحاني بر تعامل معطوف بود و تاکنون نيز همين‌ اراده ساري است. اما امروز گروهي متشکل و مصمم که تاکنون نامِ اقليت داشتند و با وزن‌کشي روز چهارشنبه گروه غالب لقب گرفتند، اعتمادبه‌نفس بالاتري پيدا کرده و مايلند ميدان مبارزه را خود تعيين کنند و در قالب يک کنشگر تأثيرگذار هدايت فرمان بهارستان را، نه به خواست پاستور و نه به مصلحت‌انديشي رئيس آن، که به شيوه خود اداره کنند. درنتيجه، آن‌چنان که آقاي نادران اذعان داشته که حذف فرجي دانا قدم اول استيضاح کننده‌ها مي‌باشد، بايد منتظر سونامي بعدي اينان بود.
6- پايداري‌ها با اين مهندسي توان تشکيلاتي خود را به رخ کشيده و نشان دادند که مي‌توانند در هنگام ضرورت با پيش انداختن چهره‌هاي اصلي رهپويان و ايثارگران و با عقب نشستن تاکتيکي خويش صحنه را به بهترين شيوه مديريت کنند. آنان درعين حال توانستند بسياري از نيروهاي خاکستري مجلس را، که در اين مدت مشمول الطاف دولت يازدهم بودند، با خود همراه سازند. با اين اوصاف سرمايه کنوني پايداري به عنوان اتمسفر حرکت‌هاي آينده اين گروه، به خصوص در انتخابات آتي مجلس، به کار گرفته خواهد شد. بنابراين کار دولت تدبير و اميد بي نهايت مشکل شده است. از يک سو به خاطر تعامل، هزينه عدم رضايت بخشي از بدنه اجتماعي را به جان خريده و ازسوي ديگر لازمه شعار اعتدال، تداوم رويکرد تعاملي است و جمع بين اين دو مشکل آفرين خواهد بود.
7- درس مهم استيضاح وزير علوم براي دولت اين است که صرف انرژي براي بازيگران صحنه، هدر دادن منابع است. دولت به جاي تمرکز بر بازيگران مي‌بايست مساعي خويش را صرف اداره ميدان بازي کند، زيرا هر جا و هر زمان که وقت و انرژي را خرج بازيگران نموده است مغلوب صحنه بازي شده است. اين در حاليست که به جاي بازيگران مي‌بايست فرمان ميدان را به دست گيرد و خود روند بازي را مديريت نمايد.
نکته آخر:اقليتِ اکثريت نماي پايداري با فرمان گيري از آيت‌الله مصباح يزدي و با تکيه بر انسجام و يکدستي تشکيلاتي در مصاف با دولت بر آمده از رأي اکثريت، خود را غالب نشان داده‌اند و به مددِ تشتتِ مشنابع حمايتي دولت، اراده خود را پيش برده است.
اين تصويري اجمالي از وزن کنشگران اصولگراي صحنه سياسي ايران است. بخشي از واقعيت‌هاي پشت صحنه، و موثر در رفتار سياسيون، در کنش‌هاي اخيرشان نمايان است. واقعيت‌هايي که بي توجهي به آنها پاک کردن صورت مسئله است.