گنديده ‌هاي گـران در بازار میوه و تره بار

بازار ميوه و تره‌بار از هميشه خلوت‌تر است. با وجود اينكه اين روزها از هر كسي كه در مورد نوع خريد ميوه و تره‌بار مي‌پرسي، مي‌گويد كه بعد از مدت‌ها دوباره به بازار تره‌بار روي آورده اما آنچه در بازار ميوه و تره‌بار در يكي از بخش‌هاي مركزي شهر تهران ديده مي‌شود، گواه اين است كه مردم اين روزها كمتر ميوه مي‌خرند.

ميوه از مهم‌ترين اقلام سبد غذايي خانوارهاست كه عدم مصرف روزانه آن مي‌تواند باعث كمبود ويتامين در بدن شده و به سلامتي افراد آسيب جدي وارد كند اما وضعيت معيشت خانوارها اين روزها ديگر از اين مباحث عبور كرده و مردم به دنبال اين هستند تا بتوانند به نحوي گذران زندگي كنند.

در ميان غرفه‌هاي مختلف ميوه و سبزي پرسه مي‌زنم تا اقلام مورد نياز خود را خريداري كنم. يكي از كاركنان تره‌بار مردم را به سمت اقلام درهمي كه با قيمت ارزان‌تر فروخته مي‌شوند هدايت مي‌كند، جالب اينجاست كه وقتي به آن‌ها نزديك مي‌شوي با انبوهي از ميوه‌هاي گنديده، كرم‌خورده و پلاسيده مواجه مي‌شوي كه عملا هيچ استفاده‌اي نمي‌توان از آن‌ها كرد! ناگهان صدايي از ميان جمعيت بلند مي‌شود، صداي اعتراض زني كه نشان از سختي روزگار است نه هيچ چيز ديگر...

2700 تومان براي تره‌بار گنديده

زني در ميان جمعيت با صداي بلند به كيفيت محصولات اعتراض مي‌كند. اين زن در حالي كه فرياد مي‌زند، مي‌گويد: به كجا رسيده‌ايم كه بايد براي جنس به اين بي‌كيفيتي 2700 تومان پول بدهيم. انصاف داشته باشيد، مردم به سختي مي‌توانند صبح‌شان را به شب برسانند. ميوه خوب پيش‌كشتان، حداقل آشغال‌ها را از ميان ميوه‌ها جدا كنيد! گوشت و مرغ كه كم‌كم براي‌مان تبديل به رويا خواهد شد، همين ميوه و سبزي را هم نمي‌توانيم بخريم. صداي فريادهاي زن به گوش مسئولان تره‌بار مي‌رسد و به سمت زن مي‌آيند. يكي از مسئولان علت فريادهايش را از او مي‌پرسد و زن در جواب به عدم كيفيت محصولات اعتراض مي‌كند. در كمال ناباوري مسئول مربوطه به زن پاسخ مي‌دهد: مغازه ميوه فروشي آن‌طرف خيابان است، اگر جنس خوب مي‌خواهي به آنجا برو، پول خوب بده و جنس خوب تحويل بگير! پاسخ مسئول بازار تره‌بار شايد صداي زن را بند مي‌آورد اما ترسي عجيب را در دل همگان ايجاد مي‌كند، ترس از عدم درك متقابل. با خود مي‌انديشم چنين وضعيتي تقصير چه كسي است؟ طبيعتا ايجاد چنين شرايطي نه تقصير زن معترض است و نه تقصير فروشندگان بازار ميوه بلكه به شرايط اقتصادي نابسامان كشور بازمي‌گردد، شرايطي كه اگر دولت به فكر سامان‌دهي آن نباشد به يقين مي‌تواند مشكلات و آسيب‌هاي جدي در سطح جامعه ايجاد كند.

آسيب گراني ميوه به فروشنده‌ها

سري به چند ميوه فروشي در يكي از مناطق جنوبي شهر تهران مي‌زنم؛ منطقه‌اي كه مردم آن از لحاظ اقتصادي نسبت به بخش‌هاي ديگر شهر تهران از وضعيت ضعيف‌تري برخوردار هستند.

جالب اينجاست قيمت‌هايي كه در مغازه‌ها مشاهده مي‌شود، به هيچ عنوان سنخيتي با وضعيت مردم اين منطقه ندارد و نسبت به بازار تره‌بار به مراتب گران‌تر است. از فروشنده يكي از مغازه‌ها مي‌پرسم، وضعيت فروش‌تان چگونه است؟ در پاسخ مي‌گويد: خانم دست روي دلمان نذاريد، وضعيت فروش افتضاح است. از اين كه بگذريم، مردم فكر مي‌كنند ما با آن‌ها سر دشمني داريم، ماميوه‌ها را از بارفروشي بسيار گران‌تر از قبل مي‌خريم. همه فكر مي‌كنند اين وضعيت به نفع ماست، در حالي كه ميوه‌ كالاي فاسد شدني است و زود بايد به فروش برسد، قبلا در اين ساعت از روز مغازه ما بسيار شلوغ‌بود ولي الان به ندرت مشتري داريم و ميوه‌هاي‌مان روي دست‌مان مي‌ماند و خراب مي‌شود. به خدا ما با كسي دشمني نداريم و اين وضعيت كاملا به ضرر ماست.

ميوه جزو اقلام لوكس شده

به ميوه‌فروشي ديگري مي‌روم و از فروشنده مي‌پرسم، فروش‌تان در اين چند ماهه كم نشده؟ پاسخ مي‌دهد: به شدت كم شده! بيش از نيمي از مشتريان خود را از دست داده‌ايم. مردم ديگر عمده خريدشان را از ميدان‌هاي تره‌بار انجام مي‌دهند و براي اقلامي كه آنجا پيدا نكنند سراغ ما مي‌آيند. برخي ديگر هم خريدشان دانه‌اي شده است؛ يعني ميوه را به تعداد مي‌شمارند و خريد مي‌كنند. دانشجوها و مجردها هم كه از هر ميوه يك يا دو دانه مي خرند تا نياز روزشان برآورده شود. تقريبا مردم ميوه را بيشتر براي پذيرايي از مهمان مي‌خرند. ميوه هم به جمع خوراكي‌هاي لوكس پيوسته است.

كيفيت ميوه‌ها پايين آمده

فروشنده ديگري مي‌گويد: ما كه كارمان اين است مي‌دانيم در يكي، دو سال اخير كيفيت ميوه‌ها نسبت به سال‌هاي قبل پايين آمده است. سال پيش مردم بيشتر به بي‌مزه بودن ميوه‌ها اعتراض مي‌كردند و امسال به كال و سفت بودن برخي از ميوه‌ها. تابستان در حال تمام شدن است اما هلو و شليل‌فقط از لحاظ ظاهري رشد كرده‌اند ولي هنوز سفت و كال هستند. ما مجبوريم به مشتري بگوييم يكي ، دو روز ميوه را بيرون يخچال نگهداري كند تا ميوه تا اندازه‌اي براي استفاده نرم و رسيده شود؛ در حالي ‌كه ميوه‌ بايد روي درخت برسد نه در آشپزخانه‌ها!

دلايل افزايش قيمت ميوه

در خصوص گراني‌هاي اخير در بازارهاي ميوه و تره‌‌بار و علت اين افزايش قيمت‌ها ريیس اتحادیه بارفروشان گفته است: مسئولان دلایلی مانند سرمازدگی و کمبود عرضه، نداشتن آمار تولید و مصرف، افزایش نرخ ارز برای میوه‌های وارداتی و سورت‌بندی نکردن را عامل افزایش قیمت میوه مي‌دانند. حسن صابری در گفت‌وگو با فارس، در باره اينکه برخی از مسئولان علت افزایش قیمت میوه را دلال‌بازی‌های بسیار به ویژه در میادین و بارفروشان می‌دانند، به صراحت بيان كرده مشکل ما این است که مسئولان به جای اینکه بنشینند و همفکری کنند، توپ را به زمین یکدیگر می‌اندازند؛ در حالی‌که باید هزینه این مشکلات را مردم و مصرف‌کننده بدهد.

موز 11هزار توماني

وی با اشاره به اینکه دلایل مختلفی در افزایش قیمت میوه موثر است، خاطرنشان کرد: به عنوان مثال موز اکنون به کیلویی بیش از ۱۱ هزار تومان رسیده که علت آن نه دلال‌بازی است و نه کمبود، بلکه موز را جزو کالاهای لوکس به حساب آورده‌اند که باید برای واردات آن از ارز آزاد استفاده شود که قاعدتا با افزایش نرخ ارز، قیمت موز هم افزایش می‌یابد. سرمازدگی بهاره امسال در ۱۷ استان کشور نيز دليل ديگري براي گراني است. آقایان فقط گیلاس و آلبالو را جزو میوه‌های هسته‌دار حساب می‌کنند که از بین رفته است، در صورتی که هلو، شلیل، انواع آلو و سیب هم جزو میوه‌های هسته‌دار است که امسال بسیار در بازار نوع باکیفیت آن کم شده است.

نحوه قیمت‌گذاری و توزیع میوه

ريیس اتحادیه بارفروشان در مورد نحوه قیمت‌گذاری و توزیع میوه در میدان بارفروشان پایتخت گفت: آن‌طور هم که فکر می‌کنید میدان بارفروشان بی‌سر و صاحب نیست و هفته‌ای یک‌بار نماینده وزارت جهاد کشاورزی، اتاق اصناف، بارفروشان و میوه‌فروشان در میدان کشف قیمت می‌کنند و پس از همفکری و جلسه‌ای، یکشنبه هر هفته نرخ‌نامه بارفروشان ابلاغ می‌شود که قیمت‌ها از آن تخطی نکند. تنها ۲۰ درصد میوه ورودی به بارفروشان میوه سوپر لوکس بوده که قیمت آن دوبرابر میوه‌های موجود در بازار است که روانه شمال پایتخت می‌شود و شبانه قیمت‌های خاص خود را می‌گیرد. به عنوان مثال، اگر میوه درجه یک در میدان کیلویی سه هزار تومان است، میوه سوپرلوکس ۶ هزار تومان می‌شود.۵۰ درصد میوه موجود در میدان بار روانه غرفه‌های شهرداری و سازمان میادین می‌شود، ۲۰ درصد به میوه‌فروشی‌های سطح شهر می‌رود و ۱۰ درصد از میوه باقی‌مانده که از نوع درجه سه است توسط وانت‌بارها در حاشیه بزرگراه‌های جنوبی شهر به مردم با قیمت کیلویی ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ تومان عرضه می‌شود. حجتی به عنوان وزیر جهاد کشاورزی عنوان کرده است که ۱۱ هزار میلیارد تومان خسارت ناشی از سرمازدگی برآورد شده است و مطابق این رقم کمبود تولید داریم و تمام میوه‌های هسته‌دار ما از بین رفته است. مضاف بر آنکه سال گذشته سال بارآور ما بوده که عرضه میوه بسیار فراوان و در نتیجه قیمت‌ها پایین بوده است.

لزوم افزايش كيفيت ميوه در كنار عرضه

صابري در ادامه تصريح كرد: باید کیفیت میوه را در کنار عرضه بالا ببریم و در بخش بسته‌بندی و سورت‌بندی فکری‌شود؛ چراکه اكنون متاسفانه نه‌کسی سرانه مصرف را می‌داند و نه اطلاعات کشت و تولید را دارد و نتیجه آن می‌شود که هندوانه‌کاران چابهار کامیون کامیون هندوانه را روانه بازار پایتخت می‌کنند که ما مجبور شدیم برای اینکه بتوانیم کرایه حمل را بپردازیم، کیلویی ۳۰۰ تومان خوراک دام به دامداری‌ها بفروشیم، در صورتی که هندوانه درجه یک بود. یا از آن طرف محصولی در فصلی به دلیل کمبود کشت قیمتش دوچندان می‌شود که باید برای یک کیلو سیب‌زمینی یا گوجه‌فرنگی مردم چهار تا پنج‌هزار تومان پول بدهند و تمام این مشکلات جز با ایجاد زنجیره و همفکری‌ تمام ذی‌نفعان در این حوزه حل نخواهد شد.

فعاليت دلالان و افزايش قيمت‌ها

در ایام تابستان قیمت انواع میوه تابستانه در میوه‌فروشی‌های سطح شهر تا مرز کیلویی ۱۵هزار تومان هم رسید درحالی‌که در سال گذشته در مدت مشابه این نوع میوه‌ها در حد کیلویی ۵ تا ۶ هزار تومان بود. موضوعی که بسیاری از مسئولان علت آن را فعالیت دلالان عنوان می‌کنند و برخی دیگر کمبود عرضه و سرمازدگی را عامل گرانی می‌دانند. با وضعيتي كه بر بازارهاي ميوه و تره‌بار و ميوه‌فروشي‌هاي سطح شهر حاكم است به نظر مي‌رسد ميوه نيز كم كم مانند بسياري اقلام ديگر از سبد غذايي خانوارها حذف شود. بازار ميوه در اين روزها با سرعت شديدي به سمت ركودي بزرگ پيش مي‌رود و تكرر ايجاد اين وضعيت در بازارهاي مختلف زنگ خطر ايجاد ركودي سرد و رخوت‌انگيز را در تمام بازارها و در سطح كلان، در اقتصاد كشور به صدا درآورده است.