ظریف: پیش‌نویس متن توافق با 1+5 آماده است

محمد جواد ظریف چهارشنبه شب با اشاره به سفر یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی به تهران و استفبال وی از ادامه همکاری ها در چارچوب تفاهم مشترک در بیان و توضیح "تفاهم مشترکی" که با آژانس و 1+5 هم زمان وجود دارد، گفت: ما دو تفاهم داریم؛ یکی با آژانس است که قبل از تفاهم با 1+5 در پاییز سال 1392 با حضور آقای آمانو و صالحی در تهران امضا شد و یک تفاهم هم با 1+5 داریم که در چارچوب برنامه اقدام مشترک است که در 3 آذر سال 1392 به دست آمد و بر هر دو این ها آژانس نظارت دارد.

ظریف با بیان اینکه ما بسیار سخت مذاکره می‌کنیم، اظهار کرد: احتمالا شما از افراد مختلفی شنیدید که ما مذاکره کنندگان سختی هستیم و به راحتی چیزی را نمی پذیریم اما وقتی مساله‌ای را با توجه به منافع و قوانین مدنظرمان پذیرفتیم تعهدمان را اجرا می کنیم. از این رو توافقی که با آژانس برای حل و فصل موضوعات کنونی و گذشته داشتیم را تاکنون به خوبی اجرا کردیم.

او گفت: نماینده آژانس در مذاکرات با 1+5 حضور ندارد بلکه بر اجرای تفاهم ژنو در بخش مربوط به تعهدات هسته ای ایران نظارت می کند هم چنین بر اجرای تعهدات 1+5 در چارچوب کمیته ای که بر اساس توافق شکل گرفته است نظارت می شود.

وزیر خارجه کشورمان در ادامه با اشاره به طرح امنیتی سازی علیه ایران در دنیا گفت: همیشه برنامه کاری رژیم صهیونیستی و طرفدارانش و برخی کشورهای غربی این بوده که از ایران یک تهدید امنیتی بسازند و یکی از راه ها برای رسیدن به این هدف این بوده است که در دنیا بقبولانند که ایران به دنبال این است که مذاکره را برای مذاکره بخواهد و دنبال وقت تلف کردن است اما ما این فضا را در این مذاکرات شکستیم و یکی از روش‌های‌مان پایبندی به تعهدات‌مان بوده است.

ظریف گفت: این پایبندی به تعهدات از سوی ایران به شکلی بود که آمریکایی‌ها و حتی شخص رییس‌جمهور این کشور اعلام کرد که ایرانی‌ها همه تعهدات‌شان را اجرا کردند ضمن این که مذاکره‌کنندگان سختی بودند. این اظهارات آمریکایی‌ها برایشان کار را دشوار تر می کند و نمی توانند در آینده ایران را به وقت کشی و خرید زمان متهم کنند.

رییس هیات مذاکره کننده هسته‌ای کشورمان در پاسخ به این پرسش که مقامات دو طرف اعلام کرده‌اند برای رسیدن به توافق عجله ندارند؟ با بیان این که برای رسیدن به توافق بهتر است جدی مذاکره کنیم و از زمانی که ما مسوولیت مذاکره را به عهده گرفتیم این گونه بوده است، افزود: از سویی چون مذاکره را برای مذاکره نمی‌خواهیم مذاکره باز را قبول نمی‌کنیم و از همان ابتدا خواستار مذاکره در یک زمان‌بندی مشخص بود و زمان‌بندی شش ماه و یک سال پیشنهاد ایران بود.

وی با بیان این که در بین اعضای 1+5 هیچ وقت یک موضع یکپارچه و متحدی نداشته است و دائم در حال نزدیک کردن مواضع‌شان به یکدیگر هستند و حتی در "ژنو 2" بیش‌تر وقت صرف هماهنگی میان 1+5 شد تا این که صرف هماهنگی بین ایران و 1+5 شود، خاطرنشان کرد: الان هم این وضعیت را زیاد می‌بینیم و در مذاکراتی که چندین روز به طول می‌انجامد بیش‌ترین زمان صرف هماهنگی مواضع 1+5 می‌شود. در بین شش کشور لااقل دو کشور چین و روسیه الزاما گرایش‌هایی که نسبت به گروه‌های فشار صهیونیستی در کشورهای غربی است را ندارند و این کشورها بیش‌تر با ماهیت واقعی موضوع برخورد می‌کنند. مشکلی که ما داریم این است که ماهیت واقعی مساله هسته‌ای یک چیز و ماهیت سیاسی آن چیز دیگر. برای حل ماهیت واقعی راهکارهای زیادی وجود دارد اما برای رفع نگرانی سیاسی برخی کشورها مساله شکل دیگری است. از این رو برای رسیدن به موضع مشترک از سوی 1+5 زمان زیادی نیاز است.

ظریف در پاسخ به این که چرا تاخیر را به صلاح نمی‌دانید؟ گفت: کشورهای غربی و رژیم صهیونیستی در چارچوب پروژه امنیتی‌سازی ایران همکاری و تعامل با ایران را هزینه‌بردار کرده بودند و در یک سال گذشته شرکت‌ها و موسسات مختلف و بسیاری به ایران سرازیر شدند. حتی افزایش قابل توجهی در گردشگران خارجی داشتیم و این‌ها برای این بود که فضای امنیتی علیه ایران شکسته شد و یکی از روش‌هایی که به شکسته شدن این فضا کمک کرد اصرار ما بر این مساله بود که مذاکره را برای مذاکره نمی‌خواهیم. ما مذاکره را برای راه‌حل می‌خواهیم و تحقیر ایران در مذاکره را نمی‌پذیریم و آمادگی داریم که در سطح وزیر خارجه زمان زیادی را در مذاکره صرف کنیم تا به نتیجه برسیم.

وزیر خارجه در پاسخ به این که حضور طولانی شما در مذاکرات موجب نشد که از موضوعات دیگر سیاست خارجی دور بمانید و بیش‌تر در خارج از کشور باشید؟ اظهار کرد: وظیفه وزیر خارجه است که خارج از ایران باشد و کار وزیر همین است. از سویی این گونه نیست که به مسایل دیگر رسیدگی نشود مثلا در مذاکرات "وین 6" چندین موضوع ازجمله غزه را پیگری می کردم؛ چندین تماس تلفنی با گروه‌های مختلف از رهبران گروه‌های مقاومت تا کشورهای دیگر و هماهنگی برگزاری اجلاس ویژه غیرمتعهدها در نیویورک درباره غزه را داشتم. بنابراین تمام وظایفی که وزیر دارد را می تواند پشت میز مذاکره‌اش در تهران یا پشت میز مذاکره هم انجام دهد.

او با اشاره به حضورش در جلسه استیضاح فرجی دانا و چهره متاثرش در مجلس گفت: متاثر بودم چون یکی از بهترین وزیران کابینه که دانشمندی برجسته، متعهد و ولایتمدار و متخصص هستند و کسی که در زمان مسوولیتش در دانشگاه‌ها آرامش را به آن بازگرداند استیضاح شد. برخی نمایندگان احساس کردند برای تذکر به کارهای ایشان نیاز است کار را به استیضاح بکشانند و امروز برای روابط دولت و مجلس روز خوبی نبود.

ظریف در پاسخ به این که اگر رییس‌جمهور در جلسه استیضاح او حاضر بود در نتیجه کار تفاوتی ایجاد می‌شد؟ اظهار کرد: به هرحال رییس‌جمهور به مردم اردبیل تعهد داده بودند. تعداد زیادی از اعضا کابینه گفتند که حضور شما (رییس جمهور) در جلسه مفید است اما ایشان گفتند چون قول دادم باید بروم.

مسوول تیم مذاکره کننده هسته‌ای کشورمان در پاسخ به این پرسش که برخی از دیپلمات‌ها از مبهم بودن توافق نهایی سخن گفته‌اند؟ گفت: این که جزییات توافق نهایی چیست از زمان‌بندی تا این که روش‌های اجرای تعهدات دو طرف باید دقیق مشخص شود. تحریم‌هایی که علیه ایران در شورای امنیت که مساله هسته‌ای است همگی باید برداشته شوند و تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا و اتحادیه اروپا که مربوط به 30 سال گذشته است که برخی از آن‌ها مرتبط با بحث هسته‌ای است و برخی دیگر نیستند و باید این‌ها را از یکدیگر احصا کنیم. ما گروهی را در تهران داریم که از دستگاه‌های مختلف صنعتی و بانک مرکزی تشکیل شده‌اند که این مباحث را بررسی می‌کنند.

او اظهار کرد: ما هنوز روی هیچ چیز توافق نکرده‌ایم. ما در حال بحث روی مسایل هستیم و در جزییات گفت‌وگوها ادامه دارد؛ مثلا روش برداشته شدن تمامی تحریم‌های شورای امنیت این است که 1+5 به شورای امنیت برود و قطعنامه‌ای را تصویب کند که تمامی قطعنامه‌های قبلی را لغو کند. بنابراین یکی از نتایج توافق نهایی باید برداشته شدن تمامی تحریم ها باشد. یکی از کارهایی که باید بر سر آن توافق کنیم این است که در یک روز مشخص 1+5 به شورای امنیت می‌روند و یک قطعنامه‌ای را مطرح می‌کنند که متضمن اقدامی درباره تحریم‌هاست اما درباره جزییات قطعنامه توافق نکردیم اما اصل کار را توافق کرده‌ایم.

ظریف تصریح کرد: دو طرف تصویر روشنی از خواسته‌های یکدیگر دارند و چارچوب کلی داریم اما هنوز نوشته نشده است و سختی کار هم همین است.

وزیر خارجه درباره اقدامات حقوقدانان گفت: فکر می‌کنم آن چه را که حقوقدانان می‌توانستند انجام دهند صورت گرفته است و متن آماده است، الان فقط موضوع این است که در برخی موارد باید به تفاهم سیاسی برسیم و بعد آن تفاهم را باید در قالب عباراتی که حقوقدانان بر آن نظارت دارند در بیاوریم.

وی در پاسخ به این که پس پیش‌نویس توافق آماده است؟ گفت: پیش‌نویس چارچوب توافق آماده است و وقتی اقدامات دو طرف مشخص شود مثلا در حوزه تحریم‌ها در چه مقاطع زمانی طرف مقابل باید چه اقدامی انجام دهد، نقطه‌چین‌ها را پر می‌کنیم.

او با اشاره به قطعنامه 598 با بیان این که در آن‌جا صحبت از این بود که چیزی را بنویسیم که معنی خاصی دهد و خیلی کار سختی نبود. اما الان متفاوت است. ما یک متنی را از قبل برای خودمان داریم و طرف مقابل هم متن خود را دارد و دوستان ما که مذاکره می‌کنند باید به موارد مورد قبول ما برسند به نحوی که مورد قبول آن‌ها هم باشد. تصور و برداشت من این است که چارچوبی که ما ارایه کردیم بیش‌تر مبنا بوده است اما به این معنا نیست که عبارات ما مبنا بوده است.

ظریف خاطرنشان کرد: روش من و همکاران من این نیست که با موضع وارد مذاکره شویم. موضع برای اعلام موضع خوب است در مذاکره می‌رویم که به راه حل برویم. این روش ما برای طرف مقابل جدید است چون عادت نکرده با ایرانی‌ها این گونه مذاکره کنند.

رییس هیات مذاکره کننده هسته‌ای ایران درباره سرنوشت سانتریفیوژها در سایت فردو در توافق نهایی گفت: هنوز درباره این مسایل یک کلمه هم متن نوشته نشده است که مثلا به جای یک سانتریفیوژ که با مشکل مواجه می‌شود چه سانتریفیوژی بگذاریم.

وی با اشاره به توافق ژنو تصریح کرد: ما برای مدتی که مذاکره می‌کنیم شرایط را تغییر ندادیم و اجازه دادیم شرایط به شکلی پیش رود که مذاکرات را بتوانیم ادامه دهیم. البته پذیرفتیم 20 درصد را متوقف کنیم که دیگر هم به تولید آن نیاز نداشتیم و در مقابل آن‌ها هم تحریم بیمه و نفتی را عقب برده یا کاهش دادند.

ظریف با اشاره به انتقاد برخی به توافق ژنو اظهار کرد: اکثر دیدگاه منتقدان تا امروز ثابت شده که غلط بوده است؛ مثلا این که می گفتند اگر توافق تمدید شود دیگر پولی به ایران پرداخت نمی‌شود اما این اتفاق نیفتاد؛ البته این حرف‌ها از روی بی‌اعتمادی است و حق هم دارند چون آمریکایی‌ها سابقه خیلی بدی در رفتار با مردم ایران دارند و ما هم این بدبینی را داریم.

ظریف درباره تمرکز نداشتن وزارت خارجه بر دیپلماسی اقتصادی در سایه بحث هسته‌ای تصریح کرد: متاسفانه بحث هسته‌ای مانعی برای همکاری‌های اقتصادی ما شده است. فشار آمریکایی‌ها در حوزه‌هایی که تحریم بوده و نبوده و فضاسازی‌هایی که کردند کار با ایران را هزینه بردار کرد.

او با اشاره به همایش سفیران ایران در خارج از کشور با تاکید بر این که باید وزارت حارجه در خدمت توسعه کشور باشد و سیاست خارجی کشور باید برهمین مبنا باشد اظهار کرد: ما ملاک ارزیابی سفیران‌مان را باید میزان کمک آن‌ها به تسهیل روابط اقتصادی قرار دهیم. وزارت خارجه در سی سال گذشته نگاه سیاسی امنیتی به دنیا داشته است و باید این نگاه را تغییر دهیم ضمن این که رصد کردن تحولات سیاسی و امنیتی خود و دنیا از مسوولیت‌های وزارت خارجه است اما سعی داریم با تغییر نگاه به نگاه توسعه محور فعالیت‌مان در راستای کمک به صادرات غیرنفتی و هکاری‌های فن‌آورانه و غیره باشد.

وزیر خارجه درباره بازگشایی سفارت‌خانه‌های ایران و انگلستان نیز گفت: ما دوست داریم با همه کشورها تعامل سازنده داشته باشیم. غیر از دو استثنا که حضرت آقا هم به آن اشاره کردند که آن‌ها هم همیشه وجود داشته‌اند. اتفاقاتی در روابط ایران و انگستان افتاد که به بسته شدن سفارت‌خانه‌ها منجر شد اما وقتی انگلسیی‌ها برای بازگشایی سفارت‌شان ابراز علاقه کردند ما هم استقبال کردیم البته این کار هماهنگی‌هایی نیاز دارد. الان سفارت ما در انگلیس در بخش کنسول‌گری خدمات ارایه می‌دهد.

وزیر خارجه در ادامه درباره خنده‌هایش گفت: خیلی می‌خندم وقتی اس ام اس‌های فکاهی (جک) می‌آید یا برنامه‌های خنده‌دار می‌بینم؛ اما واقعا تحولات در سه چهار هفته گذشته در منطقه، وحشی‌گری‌های داعش در عراق و رژیم صهیونیستی در غزه خیلی حال و هوای خنده باقی نمی‌گذار.

وی که با برنامه شب آفتابی سیما گفت‌وگو می‌کرد در پاسخ به این که وقتی حالتون دگرگون می‌شود چی حالتون رو خوب می‌کنه؟ با بیان این که به شرایط بستگی دارد، افزود: بعضی اوقات صحبت کردن با دوستان و فرزندانم یا خواندن دعا و قرآن یا رفتن به زیارت امام رضا (ع).

ظریف در پاسخ به این که کدام یک از وزیران خارجه یا مهمان‌های‌تان برایتان جذابیت داشته است؟ گفت: در دیداری که با خانم وزیر خارجه کنیا داشتم به من یک تابلو هدیه دادند که وقتی آن را باز کردند تصویر یکی از پارک‌های حیات وحش در کنیا بود که برای من خیلی جذابیت دارد تا این که یک ساعت گران قیمت هدیه بگیرید که می‌توانید آن را از مغازه هم خریداری کنید. البته برای من و سایر مسوولان این گونه است که این هدایا را تحویل وزارت و دفتر مربوطه می‌دهیم و بعد معلوم نیست که کجا می‌روند.

وزیر خارجه ایران درباره ارتباطات و تعاملاتش با احمد داود اوغلو، وزیر خارجه ترکیه گفت: من و آقای اوغلو با هم رفیق هستیم و علاوه بر این هم کار علمی و هم کار اجرایی‌مان در حوزه روابط بین‌الملل است و در این زمینه کتاب هم داریم و تدریس هم کرده‌ایم. از سویی تفاوت سنی‌مان هم چند ماه بیش‌تر نیست.

او ادامه داد: داود اوغلو کسی است که راحت با او صحبت می‌کنم. من قبل از این که وزیر شوم خیلی از کسانی که امروز یا در گذشته وزیر خارجه بودند را می‌شناسم مثلا سعود الفیصل، وزیر خارجه عربستان را سی سال است که می‌شناسم یا امیر کنونی کویت که قبلا وزیر خارجه بود با او روابط دوستانه داشتم و هم‌چنین وزیر خارجه عمان که 20 سال پیش در مونیخ با او آشنا شدم اما با سابقه‌ترین وزیر خارجه آقای سعود الفیصل است.

ظریف گفت: پیاده روی را دوست دارم مخصوصا اگر با همسرم و فرزندانم بتوانم قدم بزنم از آن لذت می‌برم.

وزیر خارجه اظهار کرد: من طرفدار استقلال و پرسپولیس نیستم. شاید زمانی که دبیرستانی بودم طرفداری داشتم اما همان موقع هم بیش‌تر والیبال را دوست داشتم. اگر به جای فوتبال در والیبال با آرژانتین بازی می‌کردیم شاید می‌توانستیم سر جاشون بشونیمشون اما خوشحالم که در فوتبال هم بازی آبرومندی را در برابر یکی از بهترین تیم‌های دنیا داشته باشیم.

ظریف هم‌چنین درباره موسیقی گفت: به موسیقی سنتی و عرفانی ایرانی علاقه‌مندم اما خیلی فرصت گوش دادن ندارم.

وی در پایان گفت: از محبت و لطف مردم در این مدت سپاسگذارم و توقع دارم ما را کماکان دعا کنند و کمک کنند تا از عهده این مسوولیت بر آییم. در دنیا همه چیز با فاصله زیاد و کم منتشر می‌شود و هیچ چیز پنهان نمی‌ماند.