ترامپ و افغانستان؛ تغییر دهنده بازی یا مساله‌ای دیگر؟

 "یک سال از زمانی که رئیس جمهوری آمریکا استراتژی خود را درباره افغانستان ارائه کرد، می‌گذرد و تنها چیزی که شاهدش بوده‌ایم، موجی از خشونت‌ها و درگیری‌های مرگبار در این کشور جنگ زده و کورسویی از پیشرفت بوده است."

خبرگزاری فرانسه در گزارشی به این استراتژی و یک سالگی آن پرداخته است: «هر حمله موفق مخالفان نه تنها یک پس‌رفت عظیم برای دولت افغانستان محسوب می‌شود که به دنبال صلح با طالبان است، بلکه یک عقب‌نشینی عمده برای پنتاگون نیز است که مقام‌هایش تاکید دارند اوضاع در نهایت رو به بهبود است.

فقط در چند روز گذشته طالبان و داعش یکسری عملیات مرگبار را در سراسر افغانستان ترتیب داده‌اند که در جریان آنها تعداد زیادی از غیرنظامیان در خون خود غلتیده و یکی از آنها حمله داعش به یک مدرسه و کشته شدن ده‌ها دانش آموز بوده است.

پیش از این هم، شبه نظامیان طالبان حمله‌ای گسترده را در شهر استراتژیک غزنی انجام داده و نیروهای امنیتی افغان مورد حمایت آمریکا را مجبور کردند تا برای بیرون راندنشان چندین روز درگیر باشند؛ حمله‌ای که روایت پنتاگون درباره این مساله را به چالش کشیده که طالبان برای هدف قرار دادن شهرهای بزرگ و اصلی دچار سختی است.

این اخبار به طور حتم آنهایی نیست که دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا در ارائه استراتژی جدید خود درباره افغانستان در 21 اوت 2017 مطرح کرد؛ با وجود اینکه او به دنبال خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان بوده، نیروهای خود را در این کشور دو برابر کرد و در نهایت باعث شده تا نبرد در افغانستان که پیش از این هم طولانی بوده، بیشتر به درازا بینجامد.

افسران و مقام‌های ارشد ارتش آمریکا با اشاره به این دیدگاه باراک اوباما، رئیس جمهوری سابق آمریکا که گفته بود دولت واشنگتن نباید بدون تضمین امنیت در افغانستان، نیروهایش را از این کشور خارج کند، تصمیم ترامپ را در استقرار هزاران نیروی اضافی در این کشور مورد استقبال قرار داده و در نهایت وعده خروج زمان بندی شده از افغانستان کنسل شد.

ترامپ همزمان با اعلام استراتژی جدید خود درباره افغانستان و همچنین اعمال فشار بر پاکستان برای مقابله بیشتر با طالبان گفت: پیامدهای یک خروج سریع هم غیرقابل پیش بینی و هم غیرقابل پذیرش است.

اوضاع خوب نیست
درست چند ماه بعدتر، ژنرال جان نیکلسون،‌ فرماندهی نیروهای آمریکایی در افغانستان مدعی شد که این جنگ رو به اتمام است و پیش بینی کرد که نیروهای امنیتی افغان می‌توانند به گونه‌ای اقدام کنند تا ظرف دو سال دولت بتواند کنترل خود بر جمعیت را از 64 درصد کنونی به 80 درصد افزایش دهد.

اما براساس گزارش دیده بان دولت آمریکا، این درصد از مردم تحت کنترل دولت کابل تنها به 65 درصد رسید و گروه‌های شبه نظامی همچنان محکم و قاطع سر جای خود ایستاده‌اند.

بیل روجیو، کارشناس مسائل افغانستان و یکی از مقام‌های ارشد در "بنیاد دفاع دموکراسی‌ها" به خبرگزاری فرانسه می‌گوید: ما در بسیاری از جهات در افغانستان به نقطه عطف رسیده‌ایم. اوضاع به نظر کمی غم انگیز می‌آید. بدون حضور آمریکا در افغانستان، شاهد هستید که بسیاری از مناطق در این کشور به دست طالبان می‌افتد. نرخ تلفات زیاد است و سایر مشکلات نیروهای امنیتی افغان را از پای در آورده است.

بخش اصلی برنامه ترامپ درباره افغانستان اجبار طالبان برای مذاکره و حمایت از گفتگوهای صلح بین کابل و این شبه نظامیان بوده است.

آتش بس سراسری غیر منتظره بین دولت و طالبان در ژوئن برای غیرنظامیان مایه تسکین و کورسویی از امیدواری بود که این آتش بس می‌تواند راه را برای مذاکرات با هدف پایان جنگ در کشور هموار کند.

تغییر دهنده بازی
آلیس ولز، یکی از مقام‌های ارشد اداره امور جنوب و مرکز آسیا در وزارت امور خارجه آمریکا ماه گذشته میلادی با مقام‌های طالبان در قطر دیدار داشت.

و مایک پامپئو، وزیر امور خارجه آمریکا در سفر ماه گذشته خود به کابل گفته بود که حالا امیدواری درباره مذاکرات صلح میان دولت و طالبان وجود دارد.

او گفته بود: بسیاری از اعضای طالبان حالا می‌دانند که نمی‌توانند با اقدامات نظامی خود پیروز شوند. این به شدت به استراتژی پرزیدنت ترامپ مرتبط است.

اشرف غنی، رئیس جمهوری افغانستان استراتژی ترامپ را یک تغییر دهنده بازی می‌داند و از آن استقبال کرده است.

اگرچه، حملات اخیر باعث شده تا سوالات زیادی درباره این مساله به وجود بیاید که چگونه مذاکرات صلح می‌تواند با این اوضاع به جلو پیش برود.

ناظران این مساله را مطرح کرده‌اند که طالبان ممکن است تلاش کند تا پیش از مذاکرات احتمالی موضع خود را تقویت کند.

به طوریکه روز پنجشنبه جیمز ماتیس، وزیر دفاع آمریکا گفت:‌ این چیزی است که ما پیش از این در اقدامات شبه نظامی دیده‌ایم؛ زمانیکه اوضاع برای مذاکره یا آتش بس فراهم است، آنها تلاش می‌کنند تا حملات را افزایش دهند.

سارا سندرز، سخنگوی کاخ سفید نیز گفته است که آمریکا همچنان به یافتن یک راه حل سیاسی برای پایان جنگ در افغانستان پای بند است.

او گفته است: ما در ارتباط نزدیک با دولت کابل همه راه‌ها را برای مذاکره می‌پوییم و به این روش ادامه می‌دهیم.

هنوز و با وجود ناآرامی‌ها، نشانه‌ای از پیشرفت در استراتژی جدید ترامپ شاید این باشد که طالبان دیگر قادر نیست تا برای چند روز شهرهایی را که به آنها حمله کرده بود، نگه دارد و تحت سلطه داشته باشد.

نشانه‌هایی از خسته شدن و ناامیدی ترامپ نیز در روند صلح در افغانستان مشهود است؛ جایی که مالیات دهندگان آمریکایی تاکنون بیش از یک تریلیون دلار در آن هزینه کرده و سربازان آمریکایی هنوز هم در آن کشته می‌شوند.

شبکه خبری ان.بی.سی آمریکا در گزارش روز جمعه خود اعلام کرد که ترامپ به پیشنهاد اریک پرینس، رئیس سابق یک کمپانی خصوصی خدمات رسانی نظامی موسوم به "بلک واتر" روی خوش نشان داده است.

ایده وی که پنتاگون از آن خوشش نمی‌آید، شامل خصوصی سازی جنگ افغانستان به وسیله جایگزینی اکثر نیروهای آمریکایی در افغانستان با مقاطعه کاران نظامی بخش خصوصی می‌شود.

در حال حاضر، حدود 14 هزار نیروی آمریکایی در افغانستان حضور دارند که بخش اعظم نیروهای فعال در ماموریت ناتو در ارائه خدمات لجستیکی و آموزش نیروهای محلی را تشکیل می‌دهند.»