چرخش شایعات حول مدیران همتی

 بعد از گمانه‌زنی‌ها و شایعاتی که درباره تغییر در ریاست کل بانک مرکزی وجود داشت، اکنون نوبت به تغییرات در اعضای 9گانه هیات عامل و معاونان بانک رسیده و اسامی مختلفی برای برکناری و جایگزیی آن‌ها در حال چرخش است؛ موضوعی که رئیس کل بانک مرکزی هنوز به آن ورود نکرده است.

 حدود ۱۰ روزی است که عبدالناصر همتی جایگزین ولی‌اله سیف در بانک مرکزی شده و هنوز تغییری در اعضای هیات عامل و معاونان خود ایجاد نکرده است. این تغییرات روالی معمول در بین روسای سازمان‌ها و یا وزرا بوده و با اینکه انتظار می‌رود همتی نیز به زودی در این باره اقدام کند، فعلا دست نگه داشته است. در همین فضا شایعات درباره برکناری اعضای هیات عامل  و آمدن اسامی مختلف در رسانه‌ها کم نیست.  

اخیرا شایعاتی درباره برکناری سید احمد عراقچی- معاون ارزی بانک مرکزی- در رسانه‌ها پیچید و طولی هم نکشید که از سوی برخی منابع در بانک مرکزی تکذیب شد. انتشار این خبر در زمان تدوین و بررسی بسته ارزی که بانک مرکزی وعده آن را برای ساماندهی اوضاع آشفته این روزهای بازار ارز داده و قرار است در فاصله امروز تا فردا منتشر شود، خود جای تامل داشت و به نظر نمی‌رسید که همتی در شرایطی که می‌گوید تمام وقت او معاونانش در این روزها صرف تدوین سیاستی دقیق برای بازار ارز می‌شود، در این برهه از زمان دست به برکناری معاون ارزی خود زده باشد.

با این حال تغییر در هیات عامل و معاونان فعلی بانک مرکزی امر بعیدی نیست و ممکن است در آینده‌ای نزدیک، ترکیب هیات عامل دستخوش تغییراتی شود. این در حالی است که در روزهای اخیر و در اولین روز حضور همتی در بانک مرکزی در جلسه‌ای که با مدیران عامل بانک‌ها داشت، در اتفاقی جالب در تصویری که از این نشست منتشر شد، هیچ‌یک از اعضای هیات عامل در کنار او قرار نداشتند و خود به تنهایی و بدون حضور معاونانش این جلسه را برگزار کرد که این موضوع تا حدی احتمال تغییرات را افزایش داد. این اتفاق در حالی افتاد که معمولا روسای کل بانک مرکزی در جلسات خود از حضور معاونان نیز استفاده می‌کنند. در هر صورت همتی هنوز دست به تغییری در ترکیب هیات عامل نزده و حتی جانشین سیدمحمود احمدی -دبیرکل سابق بانک مرکزی- که چندی قبل از آمدن وی به بانک مرکزی، بازنشستگی خود را اعلام و از بانک خارج شد را هم تعیین نکرده است.

این در حالی است که طبق قانون پولی و بانکی اعضای هیات عامل بانک مرکزی از ارکان آن به شمار رفته و متشکل از رئیس کل بانک مرکزی به همراه قائم مقام، دبیر کل، معاون ارزی و معاون اداری و مالی وی است. طبق این قانون رییس کل بانک مرکزی به عنوان بالاترین مقام اجرایی و اداری بانک مرکزی می‌تواند حق امضاء و قسمتی از اختیارات خود را به اعضای هیات عامل و کارمندان بانک تفویض کند که این نشان‌دهنده اهمیت اعضای هیات عامل و نحوه انتخاب آن‌ها خواهد بود.

طبق قانون اختیارات قائم مقام بانک مرکزی از طرف رئیس کل تعیین شده و درصورت غیبت، استعفا، ماموریت و یا فوت رییس کل بانک مرکزی، این قائم مقام است که دارای کلیه اختیارات خواهد بود. همچنین دبیرکل بانک به پیشنهاد رییس کل بانک مرکزی و تصویب مجمع عمومی منسوب و سرپرستی دبیرخانه شورای پول و اعتبار را برعهده دارد. معاونان بانک مرکزی نیز از طرف رییس کل بانک مرکزی نیز انتخاب و وظایف وی را برعهده دارند.

هیات عامل و معاونان فعلی چه کسانی هستند؟

اما در حال حاضر ترکیب فعلی اعضای هیات عامل و معاونان بانک مرکزی کامل نیست و فعلا جای دبیرکل بانک مرکزی که سال‌ها محمود احمدی در این پست قرار داشت، خالی است و به طور حتم از اولین انتخاب‌های رئیس کل بانک مرکزی در این بخش انجام خواهد شد. دبیر کل بانک مرکزی در کنار مسئولیت‌های که برعهده دارد، کنترل جریان سکه و اسکناس را نیز عهده‌دار بوده است.

آخرین طرح‌های اجرایی شده در حوزه سکه در زمان محمود احمدی-دبیرکل سابق بانک مرکزی- طرح پیش‌فروش سکه در فاصله بهمن تا فروردین ماه با فروش بیش از هفت میلیون و 600 قطعه سکه همراه بود و در کنار آن حراج سکه در زمستان سال گذشته برای آرامش بازار سکه و ارز که حدود 500 هزار قطعه فروخته شد و با این که در مجموع بیش از 60 تن طلا به حراج رفت؛ اما هنوز نتوانسته اثر خود را بر بازار بگذارد. این در حالی است که آخرین پیشنهاد احمدی برای بازار ارز برای اوراق سکه بود که بتوان براساس آن سکه‌های پیش فروش را در بازار بورس معامله کرد اما این طرح مسکوت ماند.

همچنین دیگر عضو هیات عامل سیداحمد عراقچی است که این روزها شایعه برکناری او منتشر شد. عراقچی حدود یک سال پیش بود که در زمان شروع دولت دوازدهم  و ماندگاری سیف در بانک مرکزی، به جای غلامعلی کامیاب به عنوان معاون ارزی انتخاب شد. انتخاب وی که برادرزاده عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه است، کم حاشیه نبود و برخی با انتقاد به آمدن او به معاونت ارزی که یکی از مهمترین بخش‌های بانک مرکزی به شمار رفته و به هر حال سیاست‌گذاری ارزی را برعهده خواهد داشت، معتقد بودند که او معاون جوانی است که نمی‌تواند با نداشتن تجربه از عهده مسئولیتی که به او واگذار شده است، برآید.

این در حالی است که طی یک سال گذشته وی در هیچ جمعی از خبرنگاران حاضر نشد و هیچ گفت‌وگوی رسانه‌ای نیز نداشته است که گویای موضع او در حوزه ارزی باشد. در زمان حضور عراقچی اتفاق‌های ناخوشایندی در بازار ارز افتاد و در یک سال اخیر شاهد نوسان و تصمیم‌گیری‌های پرحاشیه‌ای در بازار ارز بودیم. هرچند که این موضوع را نمی‌توان کاملا به نحوه مدیریت عراقچی در بازار مرتبط دانست. با این که انتشار خبر برکناری عراقچی هرچند که تکذیب شد اما موضوع بعیدی به نظر نمی‌رسد و باید منتظر تغییراتی در حوزه ارزی بانک مرکزی بود.

اکبر کمیجانی، قائم مقام بانک مرکزی دیگر عضو هیات عامل است که با ورود ولی‌اله سیف در سال ۱۳۹۲ به عنوان قائم مقام وی برگزیده شد و تاکنون نیز در بانک حضور داشته است. تغییر کمیجانی نیز هنوز مورد رد یا تایید قرار نگرفته است.

معاون اداری و مالی بانک مرکزی اکنون اکبر مسگرها است که به عنوان چهارمین عضو هیات عامل به شمار رفته و البته کمتر زمانی وی در رسانه‌ها دیده شده و یا موضع و نظرات او منتشر شده است.

اما از معاونت‌های مهم بانک مرکزی باید از معاونت نظارت این بانک یاد کرد. اکنون فرشاد حیدری، پست نظارتی بانک مرکزی را برعهده دارد و در زمان ولی‌اله سیف و در حدود دو سال گذشته جایگزین حمید تهرانفر شد، به هر حال حوزه نظارت به دلیل حساسیت مسئولیت از بخش‌های پرحاشیه بانک مرکزی به شمار می‌رود. نظارت بر بانک‌ها و موسسات به ویژه در سه سال اخیر با ورود به ساماندهی موسسات اعتباری و انحلال آن‌ها جریان‌های خاص خود را به همراه داشته است و تغییرات در این بخش نیز اتفاق بعیدی نیست.

معاونت اقتصادی هم که اکنون پیمان قربانی در آن حضور دارد و بحث نقدینگی، تورم و رشد اقتصادی از محورهای اصلی آن به شمار می‌رود نیز دیگر گزینه احتمالی تغییرات پیش رو ممکن است باشد.

همچنین ناصر حکیمی دیگر معاون بانک مرکزی و حاضر در فن‌آوری‌های نوین است که در دوران حضور چند ساله او در این حوزه تغییراتی در حوزه الکترونیک شبکه‌بانکی اتفاق افتاد اما این اواخر ماجرای تغییر در کارمزدها خدمات و یا فعالیت ussdها و یا ارزهای دیجیتال مطرح بوده که همچنان مسکوک باقی مانده است.

در حال حاضر حسین نقره کار شیرازی، معاونت امور حقوقی و مجلس بانک مرکزی و حسین یعقوبی نیز معاونت امور بین‌الملل آن را بر عهده دارند.

در حالی انتخاب اعضای هیات عامل از اهمیت قابل توجهی برخوردار خواهد بود که به اعتقاد کارشناسان آنقدر می‌تواند حساس باشد که حتی حضور رییس جمهور برای این انتخاب و اعلام نظر وی در آن امری غیرطبیعی نیست و باید مجموعه بانک مرکزی به عنوان سیاست‌گذار پولی و ارزی به گونه‌ای انتخاب شود که هیات عامل و معاونان فراجناحی  براساس سواد، پختگی و تجربه کافی در این پست‌ها قرار گیرند تا بتوانند در کنار رئیس کل بانک مرکزی تصمیمات دقیق و محکمی به منظور هدایت شبکه بانکی به بهترین نحو ممکن اتخاذ و اجرایی کنند.