گذشته تا حال مرگ ببرهای باغ‌وحش وکیل‌آباد

 پرونده مرگ 8 قلاده ببر در مرحله‌ای تازه‌ افتاده و در آخرین اتفاق، دادستانی مرکز خراسان رضوی نمایندگانی از دامپزشکی و حفاظت محیط‌ زیست استان را احضار کرد.

 بلافاصله پس از انتشار خبر مرگ 8 ببر در باغ‌وحش وکیل‌آباد، این موضوع توسط محیط زیست تکذیب شد و همتی اعلام کرد: «تلف‌شدن هشت قلاده ببر تا کنون در هیچ دوره‌ای رخ نداده و کاملاً بی‌اساس است. تنها مورد سابقه تلف‌شدن ببر در خرداد امسال رخ داد که آن هم ناشی از درگیری دو ببر نر و ماده در قفس بود که موجب بریدگی دم پلنگ ماده، عفونت شدید و مرگ آن شد.»

رئیس سازمان محیط زیست نیز این خبرسازی‌ها را حربه‌ای برای تخطئه محیط‌زیست دانست. کلانتری گفت: «مگر در باغ‌وحش چقدر ببر هست که 8 تای آن‌ها را بکشند و قربانی کنند؟ با این کار می‌خواهند روز محیط‌بان را تحت‌تأثیر قرار دهند».

اما دو روز بعد، معاون دادستانی مرکز خراسان رضوی از پیداشدن هفت تخته پوست و چهار جمجمه ببر در باغ‌وحش مشهد خبر داد و تصریح کرد: «براساس اطلاعات، تنها در زمستان سال گذشته هفت قلاده ببر تلف شده‌اند که این به تنهایی آمار نگران‌کننده‌ای‌ست و برخلاف نظر مسئولان باغ وحش که ببرها بر اثر کهولت سن تلف شده‌اند، بر مبنای نظر کارشناس دادستانی، جمجمه‌های پیداشده جوان بوده‌اند.»

بخشی محبی با اشاره به سخنان اخیر مدیرکل حفاظت محیط زیست استان، آن را خلاف واقع دانست و گفت: «مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست استان منکر پیداشدن این موارد شدند، اما طی بازرسی که به دستور دادستانی انجام شد، این موارد تایید شدند.»

محیط زیست استان نیز با جوابیه‌ای توجه رسانه‌ها را به بازه زمانی مرگ هشت قلاده ببر معطوف و تأکید کرد که در سال 97 تنها یک قلاده ببر فوت شده است و در تبیین اصطلاح «کهولت سن» که علت مرگ ببرها در سال گذشته عنوان شده بود، گفت: «شاید عبارت «کهولت سن» برای شماری ببر بالغ برای عموم مفهوم نباشد، اما اصل ماجرا آن است که در زیستگاه طبیعی در زمان جفت‌گیری ببرها مشابه سایر گربه‌سانان، نزاع بر سر گونه ماده، منجر به درگیری بین رقبای نر و ترک قلمرو از سوی ببر مسن‌تر می‌شود».

در خاتمه این جوابیه نیز تصریح شده بود که پوست‌های پیداشده از ببرها، اصلاً مکشوفه به‌شمار نمی‌آیند، چون این اداره‌کل و سازمان حفاظت محیط زیست پیش از این نیز در جریان آمار تلفات بوده و طبق روال اجزاء وحوش تلف‌شده و خصوصاً پوست گونه‌های ارزشمند در باغ وحش به منظور دباغی و تاکسیدرمی، نگهداری می‌شود تا در موراد آموزشی به کارگرفته شوند.

هم‌زمان با این جوابیه، مدیرکل شکار و صید سازمان حفاظت محیط زیست نیز تاکید کرد که مرگ 8 ببر در 10 ماه گذشته در باغ وحش وکیل‌آباد تأیید نمی‌شود و آن دسته از تاکسیدرمی‌های یافت‌شده نیز مربوط به ببرهای تلف‌شده در سال‌های 93 تا 97 است.

نکته مهمی که در مصاحبه علی تیموری به آن اشاره شد بحث مازاد بودن شماری از این 15 قلاده ببری است که در باغ‌وحش وکیل‌آباد نگهداری می‌شوند. پیش‌تر نیز بحث کم‌بودن فضای فیزیکی مجموعه مسأله‌ای بود که کارشناسان و مسئولان به آن اشاره کرده بودند.

کشف لاشه‌های تازه در باغ وحش وکیل‌آباد از آخرین اخباری بود که در این کش‌وقوس رسانه‌ای‌ مطرح‌ شد. بخشی‌محبی در مصاحبه‌ای که 7 مردادماه با ایسنا داشت، گفت: «پس از کشف 7 تخته پوست و 4 جمجمه ببر در باغ‌وحش وکیل‌آباد مشهد، روز گذشته کارشناسان خبره‌ای برای بازرسی به باغ‌وحش مشهد اعزام شده و در بازرسی‌های خود از داخل یکی از انبارهای باغ وحش دو تخته دیگر از پوست یوزپلنگ کشف کردند.» وی همچنین به تازه‌بودن برخی جمجمه‌ها نیز اشاره کرد.

در آخرین اظهار نظر نیز معاون دادستان مرکز خراسان رضوی از احضار نمایندگان دامپزشکی و محیط زیست به دادستانی خبر داد.

«محمد بخشی‌محبی» در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، گفت: موضوع باغ وحش یکی از حقوق عامه‌ای است که مردم مشهد آن را از دادستانی مطالبه می‌کنند. دادستانی مرکز استان هم به لحاظ این‌که باید حقوق حیوانات رعایت شود و هم به لحاظ این‌که باغ وحش را به‌عنوان یکی از مراکز توریستی گردشگری مشهد می‌شناسد، درصدد برآمده است تا این موضوع را به‌طور کامل پیگیری کند.

وی افزود: درهمین زمینه مکاتباتی با مجموعه‌های فرمانداری و حفاظت محیط زیست و دامپزشکی صورت گرفته است و در آخرین اقداماتی که انجام شده است، برای اقلام مکشوفه، اعم از پوست و جمجمه، دستور قضایی صادر شد تا با انجام آزمایش‌های لازم، علت مرگ ببرها مشخص شود.

مهلت یک هفته‌ای دادستانی به باغ‌وحش

بخشی‌محبی در ادامه گفت: بنا شده است تا مصوبه‌ای که برای اجرای دقیق روابط بهداشتی و آئین‌نامه‌های مرتبط با باغ‌وحش‌ها است، مطابق کمیته فنی ماده ۸ ابلاغ شود. مالک باغ وحش هم در مهلت یک هفته‌ای که به آن داده می‌شود، باید برنامه‌های کاری خود را در زمینه اجرایی‌کردن این مصوبات اعلام کند.

وی تصریح کرد: باغ وحش مشهد در حال حاضر به‌طور خاص و ویژه، تمامی زوایایش در دادستانی مرکز استان بررسی می‌شود.

بخشی‌محبی گفت: از جمله مواردی که واکاوی شد، داروهایی بود که در باغ وحش وجود داشت و بعضی از آن‌ها تاریخ مصرفشان گذشته بود. همین‌طور محل نگهداری حیوانات مطابق آیین‌نامه حتماً باید شرایط مناسبی داشته باشد. نبود تجهیزات جراحی و تجهیز باغ وحش به دستگاه آون که دستگاه استریل‌کردن است، از دیگر نقص‌های موجود بود. می‌توان علت مرگ آن قلاده ببر را در خردادماه ناشی از عفونت دُم آن بعد از جراحی دانست.

معاون دادستان مشهد خاطرنشان کرد: کارشناسان گفته‌اند که توجه به مباحث بهداشتی نظیر میزان تردد و سرکشی دامپزشکان و نگهبانان باغ‌وحش، حوضچه‌های ضدعفونی در ورودی‌های باغ وحش و حتی مقدار داروهای بی‌هوشی بسیار کم بوده است. این موضوع نشان‌دهنده این است که توجه کافی توسط دامپزشک باغ وحش و حفاظت محیط زیست صورت نگرفته است.

بخشی‌محبی با بیان این‌که «از همین‌رو به دامپزشکی و حفاظت محیط زیست اعلام شد تا ظرف همین هفته جاری، بررسی‌های لازم را نسبت‌به باغ وحش داشته باشند»، ادامه داد: مسئولان محیط زیست باید تذکراتی در چارچوب قانون به مالک باغ وحش بدهد تا آن‌ها را اجرایی کند، ما هم پیگیری‌های لازم را در خصوص این اقدامات خواهیم داشت.

احضار نمایندگان محیط‌ زیست و دامپزشکی به دادستانی

معاون دادستانی گفت: آخرین اقدامی که طی 2 روز گذشته انجام شد، نمایندگان دامپزشکی و محیط زیست برای ادای پاره‌ای توضیحات، به دادستانی فراخوانده شدند. دیگر این‌که باید نسبت‌به شرایط بهداشتی و وضعیت حیوان‌ها هرچه سریع‌تر تعیین تکلیف کنند.

بخشی‌محبی در ادامه گفت: علت حضور نماینده دامپزشکی این بوده که مباحث کارشناسی نسبت‌به باغ وحش که شامل مدیران محیط زیست، دامپزشکی و سایر مدیران متولی می‌شود، بیش‌تر مورد تحقیق قرار گیرد.

وی اظهار کرد: هدف اصلی دادستانی هم‌اکنون حفظ و استانداردسازی باغ وحش و استفاده از ظرفیت‌های متعدد داستانی برای حفاظت از مجموعه باغ وحش است، چون منطقه‌ای توریستی است و وجود آن برای شهر لازم است.

معاون دادستان مرکز خراسان‌رضوی تصریح کرد: آخرین اقدامی که انجام داده‌ایم انتقال پوست‌ها و جمجمه‌های کشف‌شده به حفاظت محیط‌زیست بود تا نسبت‌به آن‌ها آزمایش‌های لازم صورت گیرد و علت مرگ آن‌ها را متوجه شویم.