سربازانی که برای معافیت خود «اختراع» می‌خرند!

 معاون حمایت و پشتیبانی فناوری پارک علم و فناوری خراسان رضوی گفت: برخی افراد در زمینه ثبت اختراعات اخلاق را رعایت نمی‌کنند، برای مثال فردی اختراعی را با نام شخص دیگری ثبت می‌کند تا امتیاز معافیت سربازی برای او بگیرد و یا به وسیله آن افراد بتوانند در دانشگاه‌های برتر تحصیل کنند.

اکبر امینی در گفت‌وگو با ایسنا، در خصوص مشکلات و موانع مخترعان در استان خراسان رضوی، اظهارکرد: برخی افراد در زمینه ثبت اختراعات اخلاق را رعایت نمی‌کنند برای مثال فردی اختراعی را با نام شخص دیگری ثبت می‌کند تا امتیاز معافیت سربازی برای او بگیرد که این گونه اعمال باعث ایجاد رانتی می‌شود که افراد بتوانند در دانشگاه‌های برتر تحصیل کنند و یا از سربازی معاف شوند.

 وی بیان کرد: زمانی که دولت امتیازی را برای افراد خاص در نظر می‌گیرد، باید در جهت رشد و بهتر شدن و استفاده هرچه بهتر آن اقداماتی صورت بگیرد که متاسفانه این کار انجام نمی‌شود.

معاون حمایت و پشتیبانی فناوری پارک علم و فناوری خراسان رضوی، نبود آگاهی نسبت به فرآیند ثبت اختراع و قوانین آن یکی از مشکلات پیش روی مخترعان دانست و افزود: در جلسات ارزیابی گاهی دیده‌ می‌شود که اگر به افراد بگوییم ایده و اختراع شما مشابه نمونه اروپایی، آمریکایی، چینی یا ژاپنی است، آن‌ها در جواب می‌گویند اینجا ایران است و نه چین و ژاپن و یا هر کشور دیگری. قانون ثبت اختراع جهانی است و ایده‌، طرح و اختراع باید در تمام دنیا یکتا و منحصربه فرد باشد.

امینی با اشاره به اینکه "طرح و اختراع، در دنیا باید مشابهی نداشته و یکتا باشد" عنوان کرد: مشکل بعدی عدم آگاهی مخترعین نسبت به دانش روز جهان است. برای مثال ممکن است شخصی در زمینه الکترونیک اختراع و ایده‌ای داشته باشد و ادعا کند این طرح در دنیا یکتاست؛ در صورتی‌که نمونه آن در بازار جهانی وجود دارد.

وی افزود:  برخی از ایده‌ها و طرح‌ها، قابلیت تجاری‌سازی را ندارند. با توجه به فعالیت‌های بنیاد علمی نخبگان و سازمان‌های حمایت ‌کننده در حوزه اختراعات، باز هم زنجیره حمایت از مخترعین ناقص است.

حق مالکیت فکری در ایران اجرا نمی‌شود

معاون حمایت و پشتیبانی فناوری پارک علم و فناوری خراسان رضوی با بیان اینکه" حق مالکیت فکری در ایران به شایستگی اجرا نمی‌شود و سرقت ایده و اطلاعات را به دنبال دارد" عنوان کرد: در سایر کشورها مخترع می‌تواند ایده خود را به راحتی در اختیار شرکت مربوطه قرار دهد و در قبال آن هزینه‌ای دریافت کند تا مخترع به حق خود رسیده و سهم مالکیت واگذار شود اما در ایران به دلیل اجرایی نشدن قانون مالکیت فکری چنین امری محقق نمی‌شود و به تبع آن، سرقت اطلاعات صورت می‌گیرد.

امینی اضافه کرد: یکی از چالش‌های بسیار مهم دیگر این است که ظرفیت‌ها و مزایایی به دنبال بعضی اقدامات در نظر گرفته می‌شود که گاهی به انحرافات کشیده می‌شود. به طور مثال کسی که در بنیاد علمی نخبگان عضو می‌شود و اختراعی داشته‌باشد از مزیت‌هایی نطیر امتیاز در کنکور، دانشگاه و سربازی خواهدداشت.

 وی با بیان اینکه "در پارک علم و فناوری مشهد بیشتر موضوعات فنی و ‌مهندسی و عمومی هستند" تصریح کرد: با توجه به حوزه فنی و مهندسی و موضوعات عمومی این مرجع، اکثر فعالیت‌ها و پرونده‌هایی که به پارک علم و فناوری ارجاع داده می‌شوند را می‌توان در تمام زمینه‌ها دانست. موضوعات فنی و ‌مهندسی، ساخت و تولید، کشاورزی، صنایع غذایی، الکترونیک، اتوماسیون و هوشمندسازی از جمله موضوعات مهم در ثبت اختراع در پارک علم وفناوری به‌ شمار می‌روند.

معاون حمایت و پشتیبانی فناوری پارک علم و فناوری خراسان خاطرنشان کرد: ایده‌های تکراری موجب رد شدن آن می‌شود. طبق قوانین ثبت اختراع و ارزیابی، بررسی‌های لازم جهت تایید یک ایده نه در سطح استان و یا کشور، بلکه در سطح جهان انجام می‌شود. ما در منابع بین المللی به بررسی ایده و اختراع افراد می‌پردازیم، لذا اگر ایده و اختراع کسی ثبت شود، آن اختراع ارزش جهانی دارد.

امینی اضافه کرد: سه مرجع ارزیابی اختراع وجود دارند که شامل دانشگاه علوم پزشکی مشهد، پارک علم و فناوری خراسان و دانشگاه فردوسی است و اخیرا نیز موسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی به جمع مراجع ارزیابی اختراع استان اضافه شده است که صرفا ارزیابی اختراعات مربوط به صنایع غذایی در این موسسه انجام می‌شود.

پذیرش 60 درصد ایده‌های  ثبت اختراع در پارک و علم و فناوری خراسان

وی یادآور شد: در مرجع پارک علم و فناوری به طور متوسط، حدود 120 پرونده برای ارزیابی اختراعات که از طرف اداره ثبت فرستاده می‌شوند، مورد بررسی قرار می‌گیرند. با توجه به روند فرآیند بررسی، حدود 60 الی 70 درصد از این اختراعات به ثبت می‌رسند.