نگاهی به انتخابات فردا در پاکستان

 انتخابات سراسری مجلس پاکستان فردا (چهارشنبه) ۲۵ ژوئیه در ۵۳ مرکز و ۸۵ هزار حوزه اخذ رای در سراسر این کشور برگزار می‌شود. انتخابات مذکور به این دلیل اهمیت دارد که با رای نمایندگان منتخب از سوی مردم، رئیس جمهور و نخست وزیر برای مدت پنج سال برگزیده می‌شوند. برای انتخاب نخست وزیر که قدرت اصلی و اجرایی را در اختیار دارد، حزب حاکم، احزاب موافق و مخالف در مجلس ملی هرکدام نامزدهای مورد نظر خود را معرفی می‌کنند و به طور طبیعی حزب یا گروهی که دارای اکثریت باشد، فرد مورد نظر خود را بر قدرت می‌نشاند.

 بر اساس قانون انتخابات پاکستان هر فردی که قصد دارد در انتخابات سراسری مجلس این کشور شرکت کند، باید میزان دارایی‌های خود و منابع دستیابی به این دارایی‌ها را به کمیسیون انتخابات اعلام کند. کمیسیون نظارت بر انتخابات پاکستان نیز پس از بررسی وضعیت ثبت نام کنندگان، درخصوص میزان دارایی سیاستمداران کاندید، بررسی و نتیجه را به اطلاع افکار عمومی می‌رساند. نمایندگان هر دو پارلمان ملی پاکستان (مجلس ملی و سنا) به همراه چهار مجلس استانی (مجالس ایالتی)، شامل سند، پنجاب، خیبرپختونخواه و بلوچستان، به تعداد ۱۱۰۰ تن، رئیس جمهوری این کشور را با رأی گیری انتخاب می‌کنند.

در بیش از هفتاد سال گذشته یعنی از سال ۱۹۴۷ که پاکستان توانست استقلال خود را از بریتانیا به دست آورد تاکنون که حکومت این کشور بین نهادهای نظامی و غیرنظامی دست به دست شده، برای دومین بار است که یک حکومت غیرنظامی توانسته است دوران خود را به پایان برساند. این موضوع می‌تواند به عنوان نقطه عطفی در تاریخ سیاسی پاکستان دیده شود.

اما شماری کمی از پاکستانی‌ها به قدرت دموکراسی در این کشور خوش‌بین هستند. قبل از آغاز روند انتخابات پیش رو تنش بین حزب مسلم لیگ، شاخه نواز و ارتش برجسته شد. مسلم لیگ (نواز) ادعا دارد که مورد سرکوب هدفمند دستگاه نظامی با همکاری قوه قضائیه قرار گرفته است. نواز شریف، نخست‌وزیر پیشین به اتهام داشتن املاک "غیرقانونی" به ده سال زندان محکوم شد. همچنین حدود ۱۷هزار عضو این حزب به اتهام زیرپا کردن قوانین غیرمشخص انتخاباتی پرونده‌دار شده‌اند.

در ضمن، رسانه‌ها با سانسور و تهدید جدی‌ روبه رو هستند. از طرف دیگر، شماری از دموکرات‌های پاکستانی از شرکت گروه‌های ستیزه‌جو و تندرو در انتخابات نگران‌اند.

بسیاری به این باور هستند که ارتش از سیاست‌های قدیمی خود به نفع نامزد مورد نظرش کار می‌گیرد. کمیسیون حقوق بشر پاکستان می‌گوید "تلاش‌های جدی، تهاجمی و بی‌رحمانه‌ای" برای دستکاری نتایج انتخابات وجود دارد. کمیسیون مستقل پاکستان این وضعیت را "هشدار دهنده علیه عبور این کشور به یک دموکراسی موثر" توصیف کرده است.

انتخابات دو مجلس

در انتخابات فردا پاکستانی‌ها همزمان نمایندگان دو مجلس را انتخاب می‌کنند؛ یکی مجلس ملی (فدرال) و دیگری مجالس ایالتی در پنجاب، سند، بلوچستان و خیبرپختونخواه.

آنطور که کمیسیون انتخابات پاکستان اعلام کرده است بیش از ۱۱۸۰۰ نامزد برای دستیابی به ۸۴۹ کرسی در این انتخابات رقابت می‌کنند.

در حدود ۳۴۵۰ نفر برای راه‌یابی به مجلس ملی این کشور که دارای ۳۴۲ کرسی است ثبت‌نام کرده‌اند. ۲۷۲ عضو این مجلس به صورت مستقیم و رای مردم انتخاب می‌شوند. در کنار آن ۱۰ کرسی به اقلیت‌ها و ۶۰ کرسی هم به زن‌ها اختصاص داده شده است.

همزمان در حدود ۸۴۰۰ نامزد دیگر در چهار ایالت برای دستیابی به ۵۷۷ کرسی مجالس ایالتی با هم رقابت می‌کنند.

تعداد اعضای مجلس هر ایالت بر اساس جمعیت آن مشخص شده است. در هر ایالت نیز برای اقلیت‌ها و زن‌ها سهمیه‌ای اختصاص داده شده است.

آنطور که رسانه‌های پاکستانی به نقل از کمیسیون انتخابات این کشور نوشته‌اند در حدود ۱۰۶ میلیون نفر رای‌دهنده ثبت نام کرده‌اند. در میان آن‌ها ۵۹.۲ میلیون نفر مرد و ۴۶.۷ میلون نفر دیگر زن هستند.

اهمیت تامین امنیت انتخابات

احتمال بروز درگیری حامیان احزاب و گروه‌های سیاسی و قومی پاکستان در ۸۵ هزار حوزه اخذ رای، تحریم انتخابات از سوی یک حزب مخالف دولت، ممنوعیت حضور احزاب و شخصیت‌های افراطی در انتخابات و حاشیه‌های خبری جنجالی از مواردی است که این روزها افکار عمومی پاکستان را سخت مشغول ساخته است. کمیسیون انتخابات پاکستان برای پیشگیری از هرگونه خشونت و اقدامات افراط گرایانه، حضور احزاب منحله (افراطی) را در انتخابات مجالس ملی و ایالتی ممنوع اعلام کرد. البته بر اساس برخی اخبار و گزارش‌ها، کمیسیون نظارت بر انتخابات پاکستان مدارک فرزند و داماد حافظ سعید، رهبر «جماعت الدعوه» را برای شرکت در انتخابات به نمایندگی از حزب ملی مسلم لیگ را تأیید کرده است. اخیرا حافظ سعید که رهبر گروه " لشکر طیبه" نیز هست، حزب ملی مسلم لیگ پاکستان را جهت شرکت در انتخابات مذکور تاسیس و فعال کرد.

طاهر القادری، از رهبران اهل سنت (بریلوی)، شخصیت سیاسی جناح مخالف دولت، دبیرکل حزب عوامی تحریک پاکستان، اعلام کرد، حزب وی شرکت در انتخابات آتی را تحریم می‌کند، زیرا نظام فعلی پاکستان پر از فساد اقتصادی و اداری است و در اعتراض به پایمال شدن حقوق مردم حاضر نیست نامزد انتخابات شود و شریک جرم شود.

در راستای حفظ امنیت انتخابات مذکور، وزارت دفاع پاکستان با اعزام ۳۵۰ هزار تن از نیروهای ارتش (بازنشسته‌های نظامی) برای تامین امنیت انتخابات به درخواست کمیسیون انتخابات کشور موافقت کرده است.

وضعیت شخصیت‌ها و احزاب مهم      

سه حزب مسلم لیگ (نواز) ML-N P، تحریک انصاف (PTI) و مردم ( PPP)، تاثیر گذارترین احزاب در جمهوری اسلامی پاکستان هستند. پس از کودتای نظامی حکومت ژنرال پرویز مشرف و پیروزی حزب مسلم لیگ (نواز) در انتخابات و حکومت چند ساله، اینک دو حزب مردم و تحریک انصاف، در نقش جناح مخالف، اپوزیسیون، مطرح شده و طی شرکت در انتخابات به رقابت می‌پردازند.

وضعیت فعالیت‌های احزاب در شهر ۲۰ میلیونی کراچی، پرجمعیت‌ترین شهر پاکستان، نقش بارز و تعیین کننده‌ای در کسب کرسی‌های بیشتر مجلس ملی از سوی احزاب سیاسی در انتخابات سراسری دارد. تعداد کرسی‌های اختصاصی شهر کراچی در مجلس ملی ۲۱ و در مجلس محلی سند ۴۴ است.

ایالت پنجاب پاکستان، به عنوان منطقه فرهنگی، از مناطق مهم و حساس است که نقش تعیین کننده‌ای در تعیین حکومت آتی پاکستان دارد. از این ایالت ۱۴۱ نماینده مجلس با رای مستقیم مردم انتخاب می‌شوند که ۴۶ کرسی متعلق به جنوب، ۹۵ کرسی به شمال و مرکز ایالت پنجاب است. تا کنون ایالت پنجاب، به ویژه مرکز آن شهر لاهور با جمعیت ۱۲ میلیونی، به عنوان سنگر حزب حاکم (مسلم لیگ نواز) شناخته می‌شد. در صورتی که تحریک انصاف بتواند بیش از ۷۰ کرسی از این ایالت کسب نماید، به احتمال زیاد می‌تواند پیروز انتخابات گردد، با توجه به دیگر متغیرها، احتمال پیروزی در دیگر ایالت‌ها، این حزب توانایی تشکیل دولت آینده پاکستان را خواهد داشت لذا با لحاظ تجربه‌های تلخ گذشته، حزب تحریک انصاف این بار سعی کرده است افراد و شخصیت‌های مهم و تاثیر گذاری را روانه رقابتهای انتخابات اخیر کند.

بازیگران عمده

- نواز شریف، مسلم لیگ (شاخه نواز)

شریف چندی پیش از سوی دادگاه در ارتباط با مالکیت "غیرقانونی" چهار آپارتمان در لندن به ۱۰ سال زندان محکوم و راهی زندان شد. با انتشار اسناد پاناما در سال ۲۰۱۵ افشا شد که چند فرزند محمد نوازشریف با شرکت‌های ثبت شده ارتباط دارند و ادعا شد که از آن طریق املاکی در لندن خریده‌اند.

خانواده نواز شریف همیشه تاکید کرده‌اند که این املاک از طریق مشروع به دست آمده است.

نواز شریف سه بار نخست‌وزیر پاکستان بوده و هیچ مرتبه دوره پنج ساله نخست‌وزیری را به پایان نبرده است.

او نهاد ارتش را به توطئه‌چینی علیه‌اش متهم کرد و دلیل آن‌را انتقاد آشکار او از ارتش و تلاش برای برقراری رابطه بهتر با هند اعلام کرد. ارتش این اتهام را رد کرده است.

در حال حاضر حزب مسلم لیگ، شاخه نواز ۱۸۲ کرسی در مجلس ملی دارد.

- عمران خان، تحریک انصاف پاکستان

ستاره بین‌المللی کریکت و کاپیتان سابق تیم پاکستان بیش از دو دهه گذشته وارد میدان سیاست شد، اما هیچ‌گاه موفق نشده است که حکومت را به دست بگیرد. در حال حاضر، بسیاری از ناظران به این نظر هستند که عمران خان نامزد مورد نظر ارتش است و این نهاد در تلاش است تا رقبای او را تضعیف کند. خان و ارتش، هر دو اتحاد با هم را رد می‌کنند؛ اما به تازگی عمران خان در مورد قمر جاوید باجوا، رئیس ارتش گفت" او احتمالا جدی‌ترین فرد حامی دموکراسی است که تاکنون دیده‌ایم."

تحریک انصاف پاکستان از سوی گروه‌های تندرو و وابسته به القاعده حمایت می‌شود.

این حزب در حال حاضر ۳۲ کرسی در مجلس ملی دارد.

- بیلاوال بوتو زرداری، حزب مردم پاکستان

بیلاوال بوتو زرداری، درس‌خوانده آکسفورد، سیاست را از مادر و پدربزرگش به ارث برده است. هر دو، بی‌نظیر بوتو و ذوالفقار علی بوتو، نخست‌وزیر بوده‌اند. هر دو نیز کشته شدند. خانم بوتو در یک حمله جان خود را از دست داد و پدرش اعدام شد.

بیلاوال بوتو زرداری، رهبر ۲۹ ساله حزب مردم برای نخستین‌بار است که وارد رقابت‌های انتخابات پارلمانی شده است.

حزب مردم در مجلس فعلی ۴۶ کرسی دارد.

چه کسی کجا برنده است؟

ایالت پنجاب پایگاه قدرت حزب مسلم لیگ، شاخه نواز است. پنجاب، زادگاه نواز شریف، ثروتمندترین و پرجمعیت‌ترین ایالت پاکستان است.

صاحبان بیش از نیمی از ۲۷۲ کرسی مجلس ملی که مستقیم با رأی مردم انتخاب می‌شوند، از همین ایالت به مجلس راه پیدا می‌کنند. پنجاب میدان اصلی رقابت احزاب پاکستان است.

ایالت خیبرپختونخواه اما مرکز رأی حزب تحریک انصاف به رهبری عمران خان است. در انتخابات سراسری سال ۲۰۱۳ این حزب در خیبرپختونخواه نتایج خوبی به دست آورد.

برخی تحلیلگران به این باورند که در "قشر روستایی" ایالت سند، حزب مردم به رهبری بیلاوال بوتو زرداری محبوبیت بیشتری دارد. این ایالت جنوبی پاکستان پایگاه رأی حزب مردم پنداشته می‌شود.

احتمالاً چه رخ خواهد داد؟

در انتخاباتی که دو حزب از سه حزب اصلی به مشروعیت آن شک دارند، تحلیلگران به این باور هستند که بین مسلم لیگ نواز شریف و تحریک انصاف عمران خان رقابت جدی است. اگر هیچ یک از این دو حزب نتواند بیشترین آرا برای تشکیل دولت و انتخاب نخست‌وزیر را کسب کند، آن‌گاه با حمایت حزب مردم بوتو زرداری و دیگر احزاب امکان دارد یک حکومت ائتلافی شکل بگیرد.

وضعیت دارایی کاندیداهای مطرح         

«ثاقب نثار»، رئیس دادگاه عالی پاکستان در مسیر مبارزه با فساد اقتصادی در این کشور، هفتم ژوئیه، دستور بررسی اموال خارج از کشور پرویز مشرف و آصف علی زرداری، روسای جمهوری پیشین این کشور را صادر و اعلام کرد: "جزئیات اموال سیاستمداران مطرح پاکستانی باید اعلام شود تا در صورتی که فساد اقتصادی آنان اثبات شد این اموال ضبط شود، برای ساخت سد و دیگر پروژه‌های کلان اقتصادی کافی است اموالی که از کشور خارج شده‌اند را بازگردانیم تا هزینه بسیاری از این پروژه ها تامین شود." البته سیاستمداران مشهور پاکستانی که بیشتر آنان مجوز ورود به رقابت‌های انتخاباتی را از کمیسیون انتخابات دریافت کرده‌اند، نه تنها در داخل کشور دارای حساب‌های بانکی سرسام آور و املاک فراوان هستند، بلکه در خارج از کشور، در برخی شهرهای کشورهای خارجی (دوبی - لندن – بانکوک- کوالالامپور و ...) دارای حساب‌های بانکی، ملک، سهام، پروانه اقامت و تابعیت هستند. در این راستا، اموال و دارایی‌های عمران خان، رئیس حزب حزب تحریک انصاف (جنبش عدالت)، آصف علی زرداری، رئیس جمهوری سابق و سرپرست حزب مردم، مریم نواز، دختر نواز شریف، شهباز شریف، سروزیر پیشین ایالت پنجاب، مولانا فضل الرحمان، رئیس حزب جمعیت علمای اسلام شاخه فضل، شیخ رشید احمد، سیاستمدار مشهور راولپندی و فرزندان و اطرافیان درجه اول آنان، مورد سوال و بررسی قرار گرفت. جزئیات اعلام شده از سوی کمیسیون نشان می‌دهد که برخی از فرزندان سیاستمداران پاکستانی از پدران خود ثروتمندتر هستند، ارزش دارایی‌های حمزه شهباز (فرزند شهباز شریف، برادرزاده نواز شریف) و بیلاوال زرداری شامل خانه، زمین و حساب‌های بانکی بیشتر از پدرانشان است. به نقل از رسانه‌های پاکستان، عمران خان، قیمت اقامتگاه ویلایی خود در منطقه خوش آب و هوای اسلام آباد (بنی گالا ) که حدود ۸ هکتار است را ۱۵ میلیون روپیه اعلام کرد، در حالی که قیمت واقعی آن بیش از ۱۵۰ میلیون روپیه است. مریم نواز و بیلاوال زرداری، دست راست پدران سیاستمدارشان، در بسیاری از پروژه‌ها و بازارهای اقتصادی داخلی و خارجی، سهام خریده و سرمایه گذاری کرده‌اند. آصف زردای، دومین ثروتمند بزرگ این کشور، ۳۰۰۰ هکتار زمین در بهترین مناطق شهرهای مختلف پاکستان دارد، میلیاردها روپیه صرف خرید سلاح و اسب کرده است. شش دستگاه خودروی ضد گلوله دارد که قیمت آن‌ها میلیون‌ها روپیه است و در فرانسه، امارات متحده عربی و انگلیس چندین ملک دارد.

سطح تحصیلات

عمران خان، رهبر حزب تحریک انصاف، دارای مدرک کاردانی است.

بیلاوال بوتو زرداری، رئیس حزب مردم، کارشناسی ارشد در رشته علوم سیاسی از دانشگاه آکسفورد انگلستان دارد.

شهباز شریف، سروزیر سابق ایالت پنجاب، رهبر حزب مسلم لیگ (نواز) پاکستان، مدرک کارشناسی دارد.

مریم نواز، دختر نواز شریف، مدرک فوق لیسانس در رشته زبان انگلیسی دارد.

آصف علی زرداری، رئیس جمهور اسبق، نائب رئیس حزب مردم پاکستان، دیپلمه است.

مولانا فضل الرحمن، رهبرحزب جمعیت علمای اسلام، دارای مدرک تحصیلی دیپلم است.

سراج الحق، رهبر حزب جماعت اسلامی، مدرک کارشناسی ارشد دارد.

پرویز ختک، سروزیر سابق ایالت خیبرپختونخواه، دارای مدرک دیپلم است.

مصطفی کمال، رهبر حزب پاک سرزمین، دارای مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد است.

شیخ رشید، رهبر حزب عوامی مسلم لیگ، مدرک کارشناسی ارشد حقوق را دارد.

نتایج متناقض نظرسنجی‌ها         

۱- در نظرسنجی وبسایت خبری اکسپرس نیوز، طی ماه ژوئیه (دوم تیرماه ۱۳۹۷) که تاکنون حدود ۷۰۰۰۰ تن در آن شرکت کرده‌اند، به سئوال "به نظر شما، نخست وزیر آتی پاکستان کیست؟" ۶۵ درصد شرکت کنندگان، عمران خان، رهبر حزب تحریک انصاف را انتخاب کرده‌اند، نواز شریف با کسب ۳۲ درصد و آصف علی زرداری با کسب ۴ درصد آراء در رتبه‌های بعدی قرار دارند.

۲- روزنامه دنیا، طی ماه ژوئن ۲۰۱۸، اقدام به برگزاری نظرسنجی در سطح ایالت پنجاب نمود که طبق این نظرسنجی، حزب مسلم لیگ (ن) با کسب ۵۲ درصد از مجموع آرا ء رتبه نخست را در اختیار دارد و پس از آن حزب تحریک انصاف با کسب ۳۹ درصد در رتبه دوم و حزب مردم با یک درصد آراء در رتبه سوم قرار دارد. بر اساس همین نظرسنجی، در جنوب ایالت پنجاب، حزب تحریک انصاف ۵۰ درصد و حزب مسلم لیگ (ن) ۳۷ درصد از آرا را به خود اختصاص دادهاند، در ایالت سند، حزب مردم بیشترین اقبال را دارد و توانسته ۵۳ درصد از آرا را به خود اختصاص دهد. حزب تحریک انصاف ۱۴ درصد آراء مردم سند را کسب کرده است. در ایالت خیبرپختونخوا، حزب تحریک انصاف با کسب ۵۴ درصد آراء رتبه نخست و حزب مسلم لیگ (ن) با کسب ۱۶ درصد جایگاه دوم را به خود اختصاص داده است. در مناطق هزاره نشین ایالت بلوچستان، حزب تحریک انصاف با کسب ۵۶ درصد آراء جایگاه نخست و مسلم لیگ (ن) با ۳۳ درصد جایگاه دوم را کسب خواهند کرد.

۳- وبسایت گالوپ نیز اقدام به انجام نظرسنجی ماهانه (ماه می ۲۰۱۸) در خصوص پیش بینی انتخابات پاکستان کرده که نتایج آن چنین است: ۳۸ درصد از شرکت کنندگان در نظرسنجی این سایت، حزب مسلم لیگ (ن) را پیروز انتخابات آتی دانستند و ۲۵ درصد نیز پیش بینی کردند که تحریک انصاف قدرت را در پاکستان به دست خواهد گرفت، حزب مردم ۱۵ درصد از آرا را به خود اختصاص داد.

حضور پر رنگ احزاب مذهبی در انتخابات ۲۰۱۸

با بررسی تاریخچه فعالیت انتخاباتی احزاب سیاسی پاکستان، مشاهده می‌شود که طی سال‌های اخیر تلاش گروه‌های مذهبی برای ورود به حوزه سیاست به شدت افزایش یافته است. این تلاش‌ها پس از موفقیت نسبی حرکت مذهبی‌ها در عقب راندن دولت پاکستان، وادار کردن «زاهد حامد»، وزیر سابق قانون پاکستان به استعفا ء بیش ازموعد مقرر شد.

- حزب "لبیک یا رسول‌الله"

طبق اعلام کمیته نظارت بر انتخابات پاکستان ۱۵۰ تن از اعضای حزب لبیک یا رسول در مناطق مختلف پاکستان به عنوان نامزد انتخاباتی احراز صلاحیت شده و می‌توانند در انتخابات شرکت کنند. حزب مذکور در ایالت پنجاب بیش از ۱۰۰ نامزد انتخاباتی خواهد داشت که در صورت پیروزی می‌توانند حاکمیت احزاب مذهبی را رقم بزنند.

- ائتلاف بزرگ سه حزب مذهبی

از سوی دیگر سه حزب جمعیت علمای اسلام، جماعت اسلامی و تحریک اسلامی، نیز ائتلافی به نام " مجلس متحده عمل" تشکیل داده‌اند که در بسیاری از نقاط پاکستان نامزد انتخاباتی خواهند داشت. این ائتلاف در ایالت پنجاب ۱۰۳ نامزد انتخاباتی دارد و می‌کوشد تا قدرت را در پارلمان پاکستان به دست بگیرد.

برخی دیگر از احزاب مذهبی مانند مجلس وحدت مسلمین نیز از احزاب سیاسی غیر مذهبی مانند حزب تحریک انصاف حمایت کرده‌اند، تلاش می‌کنند تا منافع طرفداران خود را تامین کنند.

تعداد زیاد نامزدهای احزاب مذهبی، وقتی محسوس‌تر، می‌شود که بدانیم در ۲۴۸ منطقه انتخاباتی پاکستان، سه حزب برتر تاریخ پاکستان، حزب تحریک انصاف ۲۱۸ نامزد، حزب مردم ۲۲۵ نامزد و حزب مسلم لیگ (ن) ۱۹۳ نامزد انتخاباتی خواهند داشت.

هند، افغانستان و انتخابات پاکستان

نواز شریف ادعا کرده است که یکی از دلائل پیگیری پرونده اسناد پاناما و زیرذره‌بین قرار گرفتن‌اش از سوی ارتش، تلاش برای برقراری رابطه نزدیک با هند است. او در زمان نخست‌وزیری‌اش در سال ۲۰۱۴ دعوت نارندرا مودی، همتای هندی‌اش را پذیرفت و در مراسم تحلیف او شرکت کرد. با این حساب هند آرزو دارد که حزب مسلم لیگ نواز برنده این انتخابات باشد تا تحریک انصاف پاکستان به رهبری عمران‌خان که گفته می‌شود رابطه‌اش با ارتش خوب است.

به نظر می‌رسد افغانستان نیز آرزوی مشابهی داشته باشد. در کابل باور به این است که استخبارات (اطلاعات) ارتش پاکستان جنگجویان و شورشیان مسلح در افغانستان را حمایت می‌کند؛ موضوعی که ارتش آن‌را رد کرده است.

برای دولت افغانستان بر سر کار آمدن حزب مسلم لیگ نواز که باور دارد رهبرشان را ارتش به زندان انداخته، بهتر از برنده شدن تحریک انصاف پاکستان است.

شب گذشته، عمران‌خان در آخرین سخنرانی انتخاباتی‌اش قبل از برگزاری انتخابات در شهر کراچی اعلام کرد که اگر قدرت را به دست بگیرد، نخواهد گذاشت که از خاک پاکستان علیه دیگر کشورها استفاده شود. عمران خان به موضوع همکاری پاکستان با آمریکا در جنگ افغانستان اشاره کرده؛ موضوعی که بارها مورد انتقاد او قرار گرفته است.

چند سال پیش عمران‌خان به حملات هوایی آمریکا در پاکستان اعتراض کرد و برای مدتی راه‌های انتقال تجهیزات ناتو به افغانستان را با برگزاری تحصن در خیابان مسدود کرد.

اگر نزدیکی عمران‌خان با گروه‌های تندو رو پاکستانی را نیز اضافه کنیم، با این حساب می‌توان گفت که برسر کار آمدن تحریک انصاف پاکستان که رهبرش مقام‌های ارتش را خوب توصیف می‌کند، برای افغانستان چندان خوشایند نخواهد بود. در این‌صورت با در نظرداشت اوضاع فعلی، می‌توان گفت که برنده شدن تحریک انصاف پاکستان حکومتی را در پی خواهد داشت که رابطه نزدیکی با نظامیان دارد؛ نظامیانی که دولت افغانستان از آن‌ها دلخوشی ندارد.

نتیجه گیری

همانند بسیاری از کشورهای موسوم به جهان سوم، پیش بینی نتیجه انتخابات در جمهوری اسلامی پاکستان مبهم است. با توجه به نوع و ماهیت حاکمیت نظام و لحاظ رقابت اصلی بین سه حزب عمده و مطرح، می‌توان ابراز کرد هر شخصیت سیاسی، جریان و حزبی که خود را با مدیریت و هدایت نظام (مسئولین عالیرتبه ارتش + مقامات امنیتی و اطلاعاتی + سرمایه داران داخلی + سرمایه گذاران خارجی) بتواند هم سو کند و امتیازهای لازم را داد و ستاد نماید، پیروز انتخابات خواهد شد. البته در شرایط جاری، گویا عمران خان توانسته است بیش از دو رقیب دیگرش، با سران عوامل داخلی و خارجی تعامل برقرار کند، ولی مسلما تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی، تاثیر بسزایی در تغییر شرایط و موقعیت سه حزب مطرح مذکور و نتیجه انتخابات پاکستان می‌تواند داشته باشد.