نمره زبان شرط ورود به دوره دکتری می‌شود؟

 یقینا برای پیشرفت و دانش اندوزی در دنیای امروز، ارتباط و تبادل نظر با سایر افراد سرشناس و خبره در موضوع مورد نظر امری اجتناب ناپذیر است. از این رو نمی‌توان اهمیت زبان به خصوص زبان انگلیسی به عنوان زبان بین المللی و ابزار ارتباطی جامعه علمی دنیا را برای دانشجویان بویژه در دوره دکتری نادیده گرفت، چرا که در طول فعالیت علمی هر دانشجو فرصت‌هایی نظیر شرکت در کنفرانس‌های بین المللی و یا فرصت‌های مطالعاتی و … پیش می‌آید که لازمه استفاده بهینه از این فرصت‌ها آشنایی با زبان است.

 امروز زبان به عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای برقرای انواع تعاملات و همفکری‌های علمی، فرهنگی، سیاسی و غیره با سایر جوامع به شمار می رود و طی سالیان گذشته به دلایل مختلف زبان انگلیسی در کنار برخی زبان‌های دیگر به عنوان زبان بین المللی، تبدیل به وسیله ارتباط مردمانی از فرهنگ‌ها و ملیت‌های متفاوت شده است. لذا اهمیت یادگیری آن برای دانشجویان دوره دکتری به عنوان نخبگان و آینده سازان هر جامعه ضروری و واجب به نظر می رود و این دانشجویان در این صورت می‌توانند درتجربیاتی که دیگر مردم دنیا در عرصه‌های مختلف بدست آورده‌اند، سهیم شوند و در ارتباطی تنگاتنگ با آنان، دانش خود را به‌روز نگه دارند.

علاوه بر آن طی سالیان اخیر نیاز بشر به داشتن زبانی مشترک برای برقراری ارتباط و پیشبرد اهداف علمی،اجتماعی، بیش از پیش احساس می‌شود. بنابراین یادگیری زبان که به زبان ارتباط مردم دنیا بدل شده است باید دراولویت کاری محققان، سیاستمداران، دانش پژوهان و ... قرار بگیرد.

در همین راستا چند سالی است که داوطلبان ورود به دوره دکتری، باید پیش از شرکت در آزمون جامع در یکی از آزمون‌های زبان ملی یا بین‌المللی پذیرفته شوند و نمره قبولی در این آزمون را کسب کنند و این یکی از شروط دفاع رساله دکتری در دانشگاه‌های ایران محسوب می‌شود. زمان بررسی میزان تسلط به زبان(قبل از دفاع از رساله دکتری) از نظر بسیاری از کارشناسان آموزش عالی مورد انتقاد قرار گرفته و با توجه به اهمیت یادگیری زبان، این کارشناسان تاکید دارند میزان تسلط به زبان باید به عنوان یکی از شروط "ورود به دوره دکتری" محسوب شود و فقط دانشجویانی در این مقطع پذیرفته شوند که سواد بین المللی انجام پژوهش‌ها و تحقیقات جهانی را داشتند باشند.

ضرورت ارائه دوره‌های آموزشی زبان برای دانشجویان دکتری در دانشگاه‌ها

در همین راستا دکترسید حسن صدوق رئیس دانشگاه شهید بهشتی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، اظهار کرد: ارتقای سطح زبان دانشجویان دوره دکتری در دنیای رقابتی امروز امری بسیار ضروری و اساسی است و دانشگاه‌های مطرح کشور باید به این موضوع توجه اساسی داشته باشند، چرا که دانشگاه‌های معتبر دنیا، دانشجویان این دانشگاه‌ها را به عنوان نیروهای بااستعداد و سرمایه ارزشمند انسانی سریع‌تر جذب می‌کنند.

وی در ادامه تصریح کرد: من معتقد هستم شناخت کامل زبان برای دانشجویان دکتری یک امر حیاتی به شمار می‌رود، چرا که این دانشجویان بدون آشنایی با زبان خارجی نمی‌توانند در دنیای رقابتی علم، تحقیق و جست و جو کنند.

رئیس دانشگاه شهید بهشتی تاکید کرد: متاسفانه موضوع زبان دانشجویان دوره دکتری در کشور ما آنچنان که باید، جدی گرفته نمی‌شود و دانشجویان دوره دکتری حتی بعد از آزمون جامع نیز می‌توانند مدرک زبان خود را ارائه دهند، در حالی که ما مهارت زبان را برای پژوهش‌های دانشگاهی و تحقیقاتی نیاز داریم و دانشجویی که نتواند به منابع علمی روز دنیا دسترسی داشته باشد، چگونه می‌شود از او انتظار محقق بودن را داشت.

دکتر صدوق با تاکید بر اینکه باید مدرک زبان به عنوان شرط ورود به دوره دکتری در دانشگاه‌های کشور محاسبه شود، خاطرنشان کرد: متاسفانه دانشگاه‌ها هر ساله با چالشی مواجه هستند که بر اساس آن، دانشجویانی وارد این دوره می‌شوند که آشنایی حداقلی به زبان انگلیسی ندارند و حتی بعد از ورود به دوره دکتری حداکثر نمره زبان را نمی‌توانند کسب کنند تا بتوانند از رساله دکتری خود دفاع کنند، بنابراین من معتقد هستم مدرک زبان باید به عنوان یکی از شروط ورود به دوره دکتری برای دانشجویان در نظر گرفته شود.

وی ادامه داد: به گمان من کسی نمی‌تواند پژوهشگر خوبی باشد، مگر اینکه علاوه بر تسلط بر زبان فارسی به زبان خارجی تسلط داشته باشد. ما در دانشگاه‌ شهید بهشتی آزمون‌های مختلف زبان را برگزار می‌کنیم، اما معتقد هستم باید آموزش دوره‌های زبان انگلیسی در این دانشگاه نیز جدی‌تر مورد توجه قرار بگیرد و بتوانیم دوره‌های آموزشی برای دانشجویان ارائه دهیم.

سطح زبان دانشجویان علوم‌پزشکی خوب نیست

دکتر محمد حسین پورکاظمی رییس مرکز سنجش آموزش پزشکی در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: برای اینکه امروزه کسی در رشته های پزشکی، دندانپزشکی و دارو سازی پذیرفته شود باید در آزمون سراسری، سطح علمی و درسی بالایی داشته باشد اما در خصوص درس زبان معمولا نتیجه آزمون ضعیف است.

وی با اشاره به اینکه اصولا آموزش زبان انگلیسی در مدارس کشور نیز موفق نیست، گفت: این مساله را می‌توان در نتایج کنکور سراسری نیز مشاهده کرد؛ به طوریکه یک میلیون شرکت کننده در این آزمون نتیجه آزمون زبان ضعیفی کسب می‌کنند.

رییس مرکز سنجش آموزش پزشکی اظهار کرد: برخی دانش آموزان قبل از دوران دانشگاه با ثبت نام در کلاس‌های موسسات خصوصی، سطح زبان انگلیسی خود را تقویت می‌کنند اما افرادی که از این کلاس ها استفاده نکرده باشند عموما در این درس ضعیف هستند.

پورکاظمی با اشاره به برگزاری آزمون MHLE  در وزارت بهداشت اظهار کرد: برای قبولی در این آزمون افراد شرکت کننده باید 50 درصد حد نصاب نمره را کسب کنند تا بتوانند در مقطع ph.dدانشگاه‌های علوم پزشکی ادامه تحصیل دهند اما تنها  20 درصد شرکت کنندگان در این آزمون حد نصاب نمره را کسب می کنند و این نشان دهنده این است که در مجموع سطح زبان دانشجویان در دانشگاه های علوم پزشکی خوب و موفق نیست.

وی با اشاره به اینکه هر میزان سطح زبان دانشجویان بالاتر باشد می‌توانند از کتاب‌های مرجع مختلفی در رشته‌های پزشکی و غیر پزشکی استفاده کنند و این یک ضرورت برای دانشجویان است، گفت: برخی از دانشجویان ممکن است در استفاده از کتاب ها موفق باشند اما در زمینه محاوره و شرکت در کنفرانس های علمی بسیار ضعیف هستند و حتی گوش آن ها به محاوره زبان انگلیسی نیز آشنا نیست و نمی‌توانند از مطالب بهره کافی را ببرند.

پورکاظمی اظهار کرد: ضعفی که درسطح زبان دانشجویان وجود دارد به آموزش زبان در دبیرستان و مدرسه آنها بر می‌گردد و این موضوع که ما در دوران پیش از دانشگاه آموزش موفقی را در زمینه درس زبان نداریم. این مشکل در خصوص زبان عربی نیز صدق می‌کند، این در حالی است که بسیاری از موسسات خصوصی فعال در زمینه آموزش زبان بسیار موفق هستند.

رییس مرکز سنجش آموزش پزشکی با تاکید بر اینکه برای آموزش زبان باید از سنین پایین برنامه ریزی و اقدام کرد، گفت: البته این مشکل در دانشگاه‌ها نیز جبران نمی‌شود و آموزش زبان در دانشگاه‌ها نیز موفق نیست به طوریکه به چند واحد درس عمومی و اختصاصی بسنده می‌شود که این امر کمکی به دانشجویان در خصوص یادگیری محاوره‌ای زبان انگلیسی نمی‌کند.

وی در پایان با تاکید بر اینکه آموزش زبان در دانشگاه‌ها موفق نیست، تصریح کرد: فارغ التحصیلان دانشگاه‌های نیز ما زبان را به خوبی نمی‌دانند و این مساله مهمی است که باید به آن توجه شود.

وضعیت زبان دانشجویان دکتری در مصاحبه علمی لحاظ می‌شود

دکتر نعمت‌اللهی معاون آموزشی دانشگاه علامه طباطبایی در گفت و گو با خبرنگار ایسنا، به وضعیت سطح زبان داوطلبان آزمون دکتری اشاره کرد و افزود: دانشجویان دوره دکتری بطور صد در صد نیازمند آشنایی کامل با زبان انگلیسی هستند، چرا که این افراد بعد از ورود به دانشگاه‌ها و موسسات عالی مجبور هستند با اتکا به زبان خارجی منابع و مقالات تحقیقاتی و علمی را مورد مطالعه قرار بدهند.

وی در ادامه تصریح کرد: دانشجویان دکتری که به زبان خارجی تسلط نداشته باشند، نمی‌توانند به آخرین نتایج تحقیقات علمی در دانشگاه‌های مختلف دنیا و همچنین مراکز تحقیقاتی دسترسی پیدا کنند، ‌بنابراین دانستن زبان انگلیسی برای این دانشجویان یک امر بسیار مهم و ضروری به شمار می‌رود.

معاون آموزشی دانشگاه علامه طباطبایی، خاطرنشان کرد: این دانشگاه به دلیل اهمیت یادگیری زبان انگلیسی،‌ آشنایی دانشجویان با این زبان برای ورود به دوره دکتری را ضروری می‌داند. بر این اساس دانشجویان در بدو ورود به این دوره باید بتوانند مدرک زبان را ارائه بدهند و در نهایت اگر احیانا موفق به ارائه مدرک این آزمون در ابتدای ورود به دکتری نشوند، باید متعهد شوند تا آزمون جامع، مدرک دکتری خود را تحویل آموزش دانشگاه بدهند.

دکتر نعمت‌اللهی‌، اظهارکرد: معیارهایی برای آزمون زبان دانشجویان دکتری در نظر گرفته شده است که براساس آن این دانشجویان موظف هستند 50 درصد نمره قبولی در این آزمون را کسب کنند. علاوه بر این اگر دانشجویان نتوانند این نمره را کسب کنند، دوره‌های آموزشی زبان انگلیسی در دانشگاه علامه برگزار می‌شود و دانشجویان می‌توانند با شرکت در این دوره‌ها به تقویت زبان انگلیسی خود بپردازند و یا اینکه حتی آن‌ها می‌توانند در آزمون‌های زبان این دانشگاه شرکت و مدرک آن را تحویل دانشگاه بدهند.

به گفته وی، آزمون‌ زبان انگلیسی در دانشگاه علامه ‌طباطبایی هر سه ماه یکبار به طور منظم برگزار می‌شود و دانشجویان علاقه‌مند می‌توانند با شرکت در این آزمون‌ها 50 درصد نمره این آزمون را کسب کنند تا مدرک زبان برای آن‌ها محسوب بشود و بتوانند در امتحان جامع شرکت کنند.

 معاون آموزشی دانشگاه علامه طباطبایی در پایان با بیان اینکه ارائه مدرک زبان انگلیسی به عنوان شرط ورود به دوره دکتری در این دانشگاه محسوب نمی‌شود، خاطرنشان کرد: دانشجویانی که وارد دوره دکتری می‌شوند دو گروه هستند، گروه اول کسانی که از طریق آزمون سازمان سنجش پذیرفته شده‌اند که در این وضعیت از طریق آزمون وضعیت زبان آنها نیز بررسی می‌شود و گروه دوم نیز کسانی هستند که از طریق استعدادهای تحصیلی وارد این دوره شده‌اند که این دانشجویان نیز باید قبل از ورود به دوره دکتری مدرک زبان خود را به دانشگاه ارائه بدهند، ‌ضمن اینکه در مصاحبه علمی دانشجویان تمام دکتری نیز، وضعیت زبان آنها تاثیرگذار خواهد بود.

زبان دانشجویان دکتری دانشگاه‌ها "رضایت‌بخش" نیست

دکتر محسن کلانتر معاون آموزشی سابق دانشگاه علم و صنعت در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه سطح زبان دانشجویان دکتری دانشگاه‌ها مطلوب نیست، اظهارکرد: متاسفانه وضعیت زبان دانشجویان دوره دکتری در دانشگاه‌های ما آنچنان که باید رضایت‌بخش نیست و دانشجویان هنوز اهمیت این موضوع را درک نکرده‌اند که برای ورود به دوره دکتری باید مسلط به زبان انگلیسی باشند.

وی در ادامه تصریح کرد: در حال حاضر بیشتر دانشجویان دکتری که قصد مهاجرت به خارج از کشور دارند، یادگیری زبان انگلیسی را امری مهم تلقی می‌کنند، در حالی که این موضوع قابل تصور نیست که دانشجویی بدون آشنایی با زبان انگلیسی بتواند آموزش کیفی ببیند. در واقع این دانشجویان برای مطالعه مقالات و منابع بین‌المللی در این دوره نیازمند آشنایی با زبان انگلیسی هستند.

معاون آموزشی سابق دانشگاه علم و صنعت ضمن انتقاد از محتوای آزمون‌های زبان انگلیسی دانشجویان دکتری گفت: این آزمون‌ها بیشتر یکسری مباحث تئوری را از دانشجویان سنجش می‌کند.  به همین دلیل ما نیازمند تحول عظیم در برگزاری آزمون‌های زبان انگلیسی دانشگاه‌ها هستیم تا بتوانیم آزمون‌هایی را برگزار کنیم که تا حدودی استانداردهای بین‌المللی را داشته باشد.

دکتر کلانتر همچنین خاطرنشان کرد: یکی از شرایط ورود به دوره دکتری این است که دانشجویان بتوانند نمره مطلوب از آزمون‌ زبان را کسب کنند. این در حالی است که متاسفانه بسیاری از دانشگاه‌ها با سرپیچی از این امر اجازه می‌دهند دانشجویان با ورود به مقطع دکتری آزمون زبان را همزمان با آزمون جامع یعنی در همان سال اول بگذرانند، در حالی که این موضوع می‌تواند لطمه بزرگی به وضعیت تحصیلی دانشجویان بزند.

سیستم های گزینشی توجهی به توانمندی زبان دانشجو ندارند

دکتر محمد جلیلی معاون سابق آموزشی دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفت و گو با ایسنا، با اشاره به پایین بودن سطح زبان انگلیسی در بین دانشجویان علوم پزشکی اظهارکرد: بسیاری از دانشجویان در مقاطع تحصیلات تکمیلی ، از لحاظ نگارش متون انگلیسی در سطح مناسبی نیستند، این مساله یکی از عواملی است که بعضا موجب طولانی شدن دوره تحصیل نیز می‌شود چرا که اکثرا دانشجویان باید نتایج پژوهش‌های خود را در نشریات بین‌المللی منتشر کنند.

وی با اشاره به اینکه همچنین در محاوره به زبان انگلیسی نیز برخی دانشجویان دچار مشکلاتی هستند که حضور آن‌ها را در مجامع و کنفرانس‌های بین‌المللی با مشکل مواجه می‌کند، گفت: در موضوع استفاده از فرصت‌های مطالعاتی یکی از محدودیت‌های بسیار جدی دانشجویان نداشتن آشنایی لازم با زبان انگلیسی است که این امر موجب می‌شود بسیاری از دانشجویان به سمت استفاده از این فرصت‌ها نروند.

دکتر جلیلی با اشاره به اینکه بخشی از این مشکل به طور کلی در جامعه وجود دارد و سطح زبان انگلیسی دانشجویان در کلیه رشته‌ها بسیار پایین است، گفت: متاسفانه این موضوع در آموزش‌ها جای زیادی ندارد و برنامه ریزی‌های آموزشی به هیچ عنوان برای توانمندسازی دانشجویان کفایت نمی‌کنند و معمولا فرصت دیگری نیز برای به دست آوردن این آموزش ها وجود ندارد.

وی ادامه داد: در حوزه‌های دیگر کاری اعم از حوزه‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی نیز پایین بودن سطح زبان در بین افراد و عدم آشنایی و عدم تسلط به بحث زبان انگلیسی نمود پیدا می‌کند و ما در بین افراد در سطوح مختلف این مساله را می‌بینیم.

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران تاکید کرد: در سیستم‌های گزینشی ما نیز توجه زیادی به موضوع توانمندی در زبان انگلیسی نشده است و موجب شده است که افراد با نمرات بسیار پایینی بتوانند در رشته خود که در آن توانمندی دارند ادامه تحصیل دهند.

دکتر جلیلی با اشاره به اینکه حدنصاب قبولی در آزمون‌های MHLE ، TOEFL در ایران از نمره استاندارد دیگر کشورها پایین‌تر است، گفت:  مشکل این است که برای ورود به دوره ضرورتی وجود ندارد که دانشجویان نمره کامل کسب کنند و افراد در آزمون شرکت می‌کنند، پذیرش می‌شوند و به دوره وارد می‌شوند و بعدا در فرصت دیگری متعهد هستند نمره را کسب کنند که این خود یک اشکال مهم است و به همین دلیل ما با دانشجوی تحصیلات تکمیلی مواجه هستیم که در حال تحصیل است، اما از سطح زبان کافی مناسب برخوردار نیست و در نهایت نیز در آزمونی که نمره حداقلی را برای آنان دارد شرکت می کنند.

وی با بیان اینکه یکی از راهکارهای حل این مشکل در آموزش و پرورش و مدرسه است، گفت: باید آموزش‌ها قبل از ورود به دانشگاه و در مدارس تا حدودی تقویت شود و افراد با یک توانمندی پایه‌ای و مناسب وارد دانشگاه شوند و راهکار دیگر این است که در مراحل مختلف بعد از دانشگاه موضوع معیار مورد نظر برای پذیرش جدی گرفته شود و اگر نمرات آزمون‌هایی که در حال حاضر وجود دارد، ملاک ارزیابی است، حداقل همین در آزمون‌ها بدون هیچ استثنا و تبصره‌ای اعمال شود و افراد با کسب حداقل نمره بتوانند وارد دوره مربوطه شوند.

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران تاکید کرد: کار پایه ای برای آموزش زبان انگلیسی از دوره قبل از دانشگاه و دوره دبیرستان و راهنمایی باید مورد توجه قرار گیرد و واقعیت این است که در این دوره‌ها، سیستمی با بازدهی بسیار پایینو مشکلات زیاد وجود دارد که عملا خروجی آن افرادی هستند که توان زیادی در ارتباط برقرار کردن به صورت نوشتاری و شفاهی را ندارند.

افزایش سطح نمره زبان دکتری وزارت بهداشت

همچنین دکتر جمشید حاجتی دبیر شورای علوم پایه پزشکی، بهداشت و تخصصی در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: براساس مصوبه شورای عالی برنامه‌ریزی، نمره آزمون زبان آیلتس که در آن حد نصاب نمره ۵ برای ورود به آزمون دکتری مبنا قرار گرفته بود از سال تحصیلی ۹۸  با نیم نمره افزایش به نمره ۵.۵ افزایش پیدا می‌کند و افرادی می‌توانند در آزمون دکتری شرکت کنند که نمره آیلتس ۵.۵ داشته باشند.البته برای سال تحصیلی ۹۹ این نمره به ۶ ارتقاء پیدا خواهد کرد.

وی با تاکید بر اینکه حد نصاب نمره آیلتس در کشورهای مختلف بسیار بالاتر از نمره‌ای است که در حال حاضر در ایران برای این آزمون درنظر گرفته شده است، گفت: به دلیل اینکه در دوره‌های قبل نمره ۵ شرط ورود به دوره ph.d بوده است،‌ وزارت بهداشت تصمیم گرفته است که این نمره را تدریجا افزایش دهد و برای سال‌های بعد از سال ۹۹، مجددا در خصوص تغییر نمره زبان در وزارت بهداشت تصمیم‌گیری خواهد شد.

دبیر شورای علوم پایه پزشکی، بهداشت و تخصصی افزود: برای آزمون‌های دیگر وزارت بهداشت که نمرات آزمون‌های زبان دیگری مورد قبول است، به تناسب نمره ۵.۵ درنظر گرفته شده برای آزمون آیلتس، معادل سازی خواهد شد که این مهم در آینده نزدیک از طریق سایت مرکز سنجش آموزش پزشکی به اطلاع داوطلبان خواهد رسید.

حاجتی با اشاره به اینکه تعیین نمره برای آزمون‌های دیگر با مبنا قرار دادن نمره آیلتس برای خود داوطلب نیز امکان‌پذیر است، گفت: تصمیم‌گیری برای افزایش نمره زبان به دلیل اهمیت تسلط به دانش زبان انگلیسی برای دانشجویان ورودی دوره دکتری و بنابر پیشنهاد اولیه کمیته زبان انگلیسی دبیرخانه علوم پایه پزشکی، بهداشت و تخصصی پس از انجام مطالعاتی که سطح تسلط بر زبان انگلیسی برای دانشجویان دوره دکتری را می‌سنجید، اتخاذ شده است.

دبیر شورای علوم پایه پزشکی، بهداشت و تخصصی در پایان خاطرنشان کرد: مطالعات انجام شده نشان می دهد که ضرورت دارد به تدریج نمره زبان مورد نظر برای شرکت در دوره‌های دکتری، افزایش پیدا کند و لازم به ذکر است که نمره ۶ برای شرکت در این دوره نسبت به سطح جهانی، نمره بسیار پایینی است و این نمره در دیگر کشورها حداقل ۶.۵ قرار داده شده است.

به گزارش ایسنا، اهمیت یادگیری زبان و قرار گرفتن آن به عنوان یکی از شروط ورود به دوره دکتری در حالی از سوی کارشناسان و مسئولان آموزش عالی جدی و مهم تلقی می‌شود که به گفته دکتر مجتبی شریعتی نیاسر معاون آموزشی وزیر علوم انتخاب سطح زبان دانشجویان برای ورود به دوره دکتری قانون داخلی دانشگاه‌ها است و مراکز آموزش عالی می‌توانند در این زمینه تصمیم‌گیری کنند.

به گفته وی، ملاک تصمیم‌گیری در خصوص ورود دانشجویان دکتری فقط آن چیزی است که ما بر اساس آیین‌نامه یکپارچه به دانشگاه‌ها ابلاغ کردیم؛ اما دانشگاه‌ها می‌توانند فراتر از این آیین‌نامه‌ بر اساس اختیارات خود تصمیم‌گیری‌هایی را داشته باشند.

بنا بر تاکید دکتر شریعتی، وزارت علوم به هیچ عنوان به تصمیم‌گیری‌های داخلی دانشگاه‌ها ورود پیدا نمی‌کند و این مراکز در خصوص تصمیم‌گیری‌های داخلی خود مختار هستند. بطور کلی ملاک وزارت علوم در آیین‌نامه "یکپارچه آموزشی مقاطع تحصیلی دانشگاه‌ها" ابلاغی به دانشگاه‌ها قید شده است و تصمیم‌گیری در مسایل فراتر از این آیین‌نامه در حوزه‌های مختلف اعم از زبان و غیره در اختیار دانشگاه‌ها قرار دارد.