دیدگاه‌های یک روانشناس درباره گرایش به خودکشی

یک متخصص کودک و نوجوان دلایل گرایش به خودکشی در نوجوانان را عنوان و راهکارهای مقابله با آن را ارائه داد.

مختار ویسانی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، اظهار کرد: روانشناسان بالینی معتقدند خودکشی نتیجه نفرتی است که فرد نسبت به دیگران و جامعه دارد.

وی افزود: دوره نوجوانی که بین سنین 12 تا 20 سالگی است، به دوره طوفانی معروف است، دوره‌ای که فرد مانند طوفان تند می‌آید و خاموش می‌شود، ثبات مشخص در رفتار و گفتار ندارد، آرمان‌گرایی و نااستواری هیجانی داشته و بی‌ثبات است.

این متخصص روانشناسی کودک و نوجوان عنوان کرد: خودکشی بین دختران و پسران جوان و نوجوان متفاوت است، دختران اغلب تلاش بیشتری برای انجام خودکشی انجام می‌دهند و تظاهر و اقدام به خودکشی در آنها زیاد است اما پسرها غالبا در پایان رساندن خودکشی موفق‌ترند و اقدام آنها منجر به مرگ می‌شود.

وی بیان کرد: نوجوانی دوره انسجام و سرگشتگی هویت است که در این دوره نوجوانان از خودشان می‌پرسند هدف از درس خواندن چیست؟ یا مقابل آیینه زیاد با خود صحبت می‌کنند، و خود را در مسائل دینی، مذهبی، تحصیلی و خانوادگی نسبت به دوستانشان مقایسه می‌کنند.

ویسانی ادامه داد: ویژگی اساسی دوره نوجوانی منحصر به فرد بودن است، نوجوان خود را تافته جدا بافته می‌داند و احساس می‌کند ‌با اعضاء خانواده خود فرق دارد و می‌خواهد سیگار بکشد، ‌مواد مخدر را تجربه کند، تند رانندگی کند و بر این باور است که سیگاری، معتاد و کارتون خواب نمی‌شود و تصادف نمی‌کند.

وی با اشاره به اینکه هیجان، کنجکاوی و تنوع طلبی از ویژگی‌های بارز این دوره است، افزود: 70 درصد معتادان اولین بار مواد مخدر را در سنین 12تا 20 سالگی تجربه کرده‌اند و به دنبال کارهای خطرناک مانند فرار از خانه یا دیرآمدن به خانه رفته‌اند.

این متخصص روانشناسی کودک و نوجوان با بیان اینکه تعارض، نافرمانی و عصیان‌گری در مقابل پدر و مادر از ویژگی‌های دوره نوجوانی است، بیان کرد: نوجوانان یک شکاف نسلی بین خود و پدر و مادر احساس و فکر می‌کنند توسط والدین درک نمی‌شوند و در نتیجه تعارض میان آنها ایجاد می‌شود.

وی تصریح کرد: والدین باید در سن کم بچه‌دار شوند چراکه وقتی پدر و مادر در سن بالای 35 یا 40 سالگی بچه دار می‌شوند، فرزندانشان به دوره نوجوانی که برسد والدین تقریبا میان سال‌اند که این شکاف نسل و درک نکردن فرزندان را موجب می‌شود.

ویسانی با اشاره به اینکه نوجوانان در این دوره سنی ‌ایده‌آل گرا هستند و می‌خواهند راه 100 ساله را یک شبه طی کنند، بیان کرد: نوجوانان از لحاظ مالی، اقتصادی، شغلی، هنری و ازدواج یک ایده آل برای خودشان ترسیم می‌کنند و معمولا جنبه منفی آن را دنبال و وارد راه فروش موادمخدر، شبکه هرمی و باند فساد می‌شوند که زود به خواستهایشان برسند.

متخصص روانشناسی کودک و نوجوان با اشاره به اینکه نوجوانان در این دوره اسطوره گرا هستند، افزود: نوجوانان کسانی را اسطوره و الگوی خود قرار می‌دهند و می‌خواهند دقیقا شبیه به این افراد باشند.

وی افزود: یکی از ویژگی‌های نوجوانی که معمولا کسی متوجه آن نمی‌شود، گرایش به تغییر است که نوجوان می‌خواهد یک باره همه چیز را تغییر بدهد مانند اینکه جامعه بدون طلاق، اعتیاد، فقر و خودکشیرا مطالبه می کنند، یا خود را با نوجوانان کشورهای دیگر مقایسه می‌کنند که متاسفانه می‌خواهند یک شبه به خیابان نیایند و جامعه، سیاست و اقتصاد را تغییر بدهند.

ویسانی ادامه داد: همه نوجوانان در دوره‌ای از زندگی خود احساس ناامیدی و درماندگی را تجربه‌ می‌کنند و دچار مشکل می‌شوند اما تنها عده خاصی از این افراد به سمت مصرف موادمخدر و خودکشی می‌روند، خصوصیت مشترک بین افرادی که خودکشی می‌کنند، داشتن این باور است که خودکشی تنها راه غلبه بر احساسات، آشفتگی و مشکلات عاطفی شدید بین جنس مخالف است.

متخصص روانشناسی کودک و نوجوان با بیان این‌که گرایش به جنس مخالف یکی از دلایل مهم در خودکشی نوجوانان است، خاطرنشان کرد: معمولا خودکشی در نوجوانی در نتیجه تمام شدن رابطه عاطفی پسر و دختر نوجوان است و خودزنی در نوجوان پسر نشانه قدرت‌طلبی و در دخترها نشانه نیاز به حمایت طلبی به طرف مقابل‌شان و صرفا جلب توجه کردن است که این ویژگی‌ها، پتانسیل به سمت خودکشی و مصرف مواد مخدر در آینده را سوق می‌دهد.

وی با اشاره به این‌که  خودکشی در نوجوانان به دلیل شرایط خاص این سنین شایع‌تر است، گفت: برای جلوگیری از این اتفاق باید انگیزه‌های نوجوان را از خودکشی دانست و والدین باید تفاوت سنی بین خود و فرزندان‌شان نادیده بگیرند و مانند یک دوست با آنها رفتار کنند.

ویسانی با اعلام این‌که درک متقابل از راه کارهای پیشگیری از تمایل نوجوان به خودکشی است، بیان کرد: والدین باید با آرامش به حرف فرزندشان گوش بدهند که بتوانند هر اتفاقی که از بیرون برایشان پیش می‌آید به خانواده‌شان گفته و بهتر تصمیم بگیرند به عنوان مثال پدر و مادری که همیشه با زبان سرزنش و توبیخ با فرزندشان حرف می‌زنند، نمی‌توانند دوست‌شان باشند.

این متخصص روانشناسی کودک و نوجوان خاطرنشان کرد: داشتن سابقه افسردگی مزمن، سابقه مشکلات روانی در خانواده، جدایی والدین، اعتیاد به الکل و موادمخدر، آزار جنسی از جمله عوامل زمینه‌ساز اقدام به خودکشی است.

ویسانی یادآور شد: برای داشتن ارتباطی دوستانه با فرزندان، والدین باید سعی کنند وقتی فرزندشان از اشتباه‌های خود حرف می‌زند مانند یک دوست  رفتار کنند چراکه این دوستی امکان شناخت را فراهم و موجب پیشگیری از خودزنی، خودکشی ومصرف موادمخدر و داروهای روان‌گردان فرزندشان کنند.