عملیات متفاوت ضدرکود
«روزی که دست دولت بی‌محابا در کیسه بانک مرکزی باشد، روز قشنگی است؛ اما
فردایش، فردای سیاهی خواهد بود و کمتر دستی است که به این کیسه رفته باشد و
نسوخته باشد.» این جملات، شاه‌بیت سخنان حسن روحانی، در همایشی بود که به
منظور تشریح «سیاست‌های دولت برای خروج از رکود اقتصادی» برگزار شد. همایشی
که روحانی در آن به صراحت گفت: «معتقد نیستیم که پایه پولی بالا رود تا در
سایه آن تقاضا و حرکت تولید و خروج از رکود رقم بخورد»، بلکه قصد داریم با
افزایش تقاضا از مسیر «صادرات غیرنفتی»، از «دور باطل ایجاد رونق با تورم
جدید» و در ادامه «کاهش قدرت خرید و رکود» جلوگیری کنیم. روحانی در این
زمینه به «رشد 80 درصدی پایه پولی» در دولت سابق اشاره کرد که به تورم‌های
30 و 40 درصدی در دو سال اخیر انجامید. او با بیان اینکه «جامعه‌ای با
تورم ۴۵ درصدی، هیچ امید و روزنه‌ای ندارد که آینده روشن‌تری را ببیند»،
تاکید کرد: در شرایط تورم بالا، «سرمایه‌گذار ثباتی نمی‌بیند و نمی‌تواند
فردایش را پیش‌بینی کند و جرات سرمایه‌گذاری را از دست می‌دهد». به گفته
روحانی، «برای خروج از رکود نیاز به لکوموتیوهایی به‌عنوان پیشران داریم که
زنجیره پشت سر خود را بکشند و حرکت ایجاد کنند.»رئیس‌جمهور در جمع نخبگان اقتصادی کشور تشریح کرد
همه برنامه هاي دولت براي خروج از ركود
گروه خبر: همایش تبیین سیاست‌های اقتصادی دولت برای خروج از رکود، روز گذشته با سخنرانی رئیس‌جمهور در محل سالن اجلاس سران برگزار شد. حسن روحانی در این همایش به مثابه یک اقتصاددان ظاهر شد و اصول اقتصادی دولت خود را تشریح کرد. اصولی که به شهادت اقتصاددانان حاضر در این همایش بر علم اقتصاد تطبیق دارد. این اقتصاددانان در گفت‌و‌گو با «دنیای اقتصاد» در ارزیابی سخنان رئیس‌جمهور اعلام کردند که برای اولین بار است عالی‌ترین مقام اجرایی جمهوری اسلامی اقتصاد را به خوبی درک کرده و می‌داند که روی چه باید‌ها و نبایدهای اقتصادی باید پافشاری کند.
روحانی در این همایش به بیان راهبردهای دولت برای خروج از رکود طی سال‌های 93 و 94 پرداخت و سخنرانی خود را در دو بخش مطرح کرد. او در بخش نخست مشکلات کشور را برای جمع حاضر که مجموعه‌ای از دولتمردان، استادان دانشگاه، فعالان بخش خصوصی و نماینده رسانه‌های مختلف بودند، بازخوانی کرد.
او به بیان فهرستی از مشکلات پیش روی دولت یازدهم پرداخت و به حاضران گفت: «از فهرستی که برمی‌شمارم دو قصد دارم؛ هم می‌خواهم مشکلات را بگویم و هم از شما بخواهم که در این زمینه‌ها بیشتر فکر، کار و سرمایه‌گذاری کنید.»
رئیس‌جمهور مشکل اول را کمبود آب در کشور عنوان کرد و گفت: «در طول ۱۱ ماه گذشته نسبت به مساله تامین، صرفه‌جویی و مهار آب، تصمیماتی را اتخاذ و عملیاتی کردیم که بر این مبنا از امسال، سالانه حداقل ۲ میلیارد دلار برای مساله آب تامین اعتبار و هزینه خواهد شد.» روحانی آنگاه به مشکلات گوناگون در بخش محیط زیست پرداخت و گفت: «در زمینه محیط زیست احساس کردیم با معضلات بسیار بزرگی مواجه هستیم. از آلودگی هوای کلان‌شهرها و ورود ریزگردها گرفته تا خشک شدن تالاب‌ها و دریاچه‌ها و ده‌ها معضل دیگر از جمله خشک شدن جنگل‌های عظیم و بزرگ در زاگرس.»
او خطاب به فعالان اقتصادی کشور گفت: «از شما هم خواهش می‌کنم هر موردی را که به محیط زیست مربوط می‌شود، به عنوان اولویت در سرمایه‌گذاری بدانیم و دولت حتما در این زمینه از کارآفرینان و سرمایه‌گذاران حمایت خواهد کرد.» رئیس دولت یازدهم هزینه‌های درمان را سومین مشکل دانست و گفت: «در مساله سلامت مردم با معضل بسیار بزرگی مواجه بودند، گاهی باید همه پس‌انداز زندگی‌شان را به خاطر یک عمل جراحی یا بستری شدن یکی، دو ماهه پرداخت کنند که برای این مساله هم چاره‌اندیشی کردیم و قدم‌های بسیار مهمی را برداشته است. امروز در بیمارستان‌های دولتی در شهرها، 5/7 درصد مخارج را بیمار پرداخت می‌کند که البته این میزان در روستاها ۵ درصد است. قدم بسیار مهمی برداشته‌ایم و مصمم هستیم این راه را ادامه دهیم و اعتبارات آن را برای امسال و سال‌های آینده تامین خواهیم کرد.»
رئیس‌جمهور سپس از «سیاست خارجی» و «اقتصاد»، به عنوان دو مساله مهم کشور نام برد که خود راسا در جلسات آن حضور می‌یابد.
او گفت: «بنده به عنوان رئیس‌جمهور هفته‌ای نبوده که مستقیما جلسه یا جلساتی درباره این دو مساله مهم نداشته باشم و مسائل کلان و مهم این دو بخش را مستقیما نظارت و اداره جلساتش را خود بر عهده گرفته‌ام.»
روحانی گفت: «در بحث اقتصاد با یک رکود تورمی بی‌سابقه در کشور مواجه بودیم و هستیم. اگر آمار و ارقام اقتصادی بانک مرکزی را از سال ۱۳۳۸ در نظر بگیریم، به استثنای سال‌های اولیه انقلاب، هیچ زمانی شرایط سال‌های 91 و 92 را نداشته ایم که رکودی ۲ سال پشت سر هم تداوم داشته باشد. رشد اقتصادی کشور بر‌اساس آمار بانک مرکزی در سال ۹۱، منفی 8/6 بوده و البته بنا بر آمارهای بانک مرکزی در سال ۹۲ به منفی 1/1 رسيده است.»
روحانی گفت: «این رکود توأم با تورم بالای ۳۰درصد بود که چنین شرایطی در تاریخ کشورمان کمتر سابقه داشته یا بی‌سابقه بوده است.»
رئیس‌جمهور با اشاره به وفور درآمدهای نفتی در سال‌های گذشته گفت: «دولت در سال ۸۵ تا ۹۰ دلارهای نفتی فراوانی در اختیار داشت که آن را بی‌حساب به بازار سرازیر کرد و سیل واردات و کاهش تولید را در پی داشت. بر این اساس در مدت چند سال، دو هزار واحد تولیدی تعطیل و ۵۰۰ هزار نفر در بخش صنعت بیکار شدند.» او گفت: «ممکن است برخی بگویند رکودی که در سال ۹۱ و ادامه‌اش در ۹۲ به وجود آمد، صرفا در سایه تحریم بوده است، اما حتی اگر تحریمی هم نبود ما در سال ۹۱ مشکل پیدا می‌کردیم و آثار آن سیاست‌ها، ظهور و بروز پیدا می‌کرد.»
روحانی تصریح کرد: «بسیاری از آنچه امروز کشور به عنوان مشکل اقتصادی، وارث آن است، ارثی تحمیلی بر ماست. در بحث تورم هم چنین است. اگر دست دولت بی‌محابا در کیسه بانک مرکزی باشد و هر لحظه تصمیم گرفت، به رئیس بانک مرکزی دستور دهد تا پایه پولی را افزایش دهد و مشکلات ریال را در هر کجا که می‌خواهد رفع کند، آن روزش، روز قشنگی است اما فردایش، فردای سیاهی خواهد بود.»
او گفت: «۴۰ هزار میلیارد تومان از بانک مرکزی گرفتند و مسکن مهر ساختند. بیش از ۸۰ درصد پایه پولی کشور را افزایش دادند. از آن روزی که این پول خلق شد، آثار تورم بالای ۴۰ درصد را به دنبال داشت.»
دولت مظلوم
رئیس‌جمهور در ادامه دولت یازدهم را دولتی مظلوم دانست و گفت: «از دولت مظلوم‌تر، ملت نجیب و شریف ایران هستندکه بار سنگینی را در زندگی روزمره خود و خانواده تحمل کردند.» روحانی پس از بیان مشکلاتی که دولت در طول یک سال گذشته با آن مواجه بوده است به راهکارهای در نظر گرفته شده برای حل این مشکلات پرداخت و گفت: «قادریم مشکلات را یکی پس از دیگری حل کنیم. البته دنیای سیاست نه عصای موسی دارد و نه معجزه و نه از سوی دیگر درهای آن برای همیشه بسته است. باید همفکری و تدبیر کنیم و معضلات اقتصادی را یکی بعد از دیگری حل كنيم و موانع را از پیش پا برداریم.»
روحانی افزود: «در طول یکسال گذشته تورم ماهانه کشور به طور متوسط 14/1درصد بوده است. در بحث تورم قدم جدی برداشته‌ایم. از همان آغاز به مردم شریف‌مان قول دادیم که در پایان سال ۹۲ تورم را به ۳۵ درصد خواهیم رساند که البته تورم این سال از این رقم هم کمتر شد. همان وقت به مردم قول دادیم که تورم سال ۹۳ به ۲۵ درصد خواهد رسید. امروز خوشحالم که اعلام کنم، طبق محاسبات و پیش بینی ها، به ویژه بر اساس بررسی‌های دو ماه اخیر، در پایان سال ۹۳ نرخ تورم به مراتب کمتر از ۲۵درصد خواهد بود که رقم دقیقش را در آینده اعلام خواهم کرد.»
او گفت: «دولت‌هایی بوده‌اند که تورم را برای یک یا دو سال مهار کردند و بعد مهار آن از دستشان خارج شده است. این دولت هم اگر حواسش جمع نباشد، از این آسیب مصون نیست. دولت مصمم به مهار مستمر تورم است تا روزی که تورم را به سطح یک رقمی برساند. امید و برنامه‌ریزی دولت بر این است که در سال ۹۵ کشور شاهد تورم یک رقمی باشد.»
روحانی با اشاره به نامه‌های وارده به دولت از سوی اقتصاددانان در چند ماه گذشته افزود: «در این نامه‌ها نوشته‌اند که یکی از اشتباهات دولت یازدهم آن است که همه توان خود را بر مهار تورم متمرکز کرده، در حالی که رکود به‌مراتب خطرناک‌تر از تورم است. اصل این حرف درست است. رکود خطرناک‌تر از تورم است، اما در جامعه‌ای که تورم نقطه به نقطه ۴۵ درصد است و هیچ امیدی و روزنه‌ای به آینده‌ای روشن نیست، کدام سرمایه‌گذار است که جرأت سرمایه‌گذاری داشته باشد. سرمایه‌گذاری که ثبات را نمی‌بیند و هزینه فردای کالایش را نمی‌تواند پیش‌بینی کند، خیلی کار سختی پیش رو دارد، ضمن اینکه فشار تورمی بر مردم و جامعه بسیار شدید بود.»
او گفت: «اگر تورم مهار نشود، قدرت خرید از کجا می‌آید؟ این جنسی که می‌خواهید تولید کنید به چه کسی می‌خواهید بفروشید. پس ناچار شدیم ضمن اینکه می‌دانستیم مساله رکود بسیار مهم است، شروع کار از مهار تورم باشد، امروز هم می‌خواهم اعلام کنم سیاست مهار تورم دولت در کنار سیاست‌های خروج از رکود ادامه خواهد داشت و نسبت به پایه پولی نیز همچنان دقت و توجه خواهیم داشت تا رشد آن محدود و کنترل شده باشد.»
رئیس‌جمهور افزود: «البته معمولا بحث خروج از رکود که پیش می‌آید می‌گویند شما باید تقاضا را تحریک کنید، چرا که تا تقاضا تحریک نشود، تولید حرکت نمی‌کند و تحریک تقاضا وابسته به سیاست‌های انبساطی است. می‌گویند باید اجازه دهید بانک‌ها به راحتی تسهیلات را در اختیار تولیدکنندگان قرار دهند. تا اینجایش خیلی ممکن است دعوا نباشد، اما بانک‌ها از کجا بیاورند؟»
به افزایش پایه پولی معتقد نیستم
او گفت: «معتقد نیستم پایه پولی بالا برود تا در سایه آن تقاضا ایجاد شود و در سایه تقاضا، تولید حرکت کند تا از رکود خارج شویم. باید حواسمان در این زمینه بسیار جمع باشد. باید تقاضا را تحریک کنیم، اما چرا نمی‌آییم صادرات غیرنفتی را فعال‌تر کنیم تا این تقاضا تحریک شود؟ اگر بخواهیم با ایجاد تورم نو، در سایه بالا بردن پایه پولی به رونق برسیم، همزمان تورم و قیمت‌ها بالا می‌رود و قدرت خرید پایین می‌آید. این دور باطلی است که کشور را دوباره هم به تورم و هم به رکود بر‌می‌گرداند، اما اگر تقاضا را از طریق صادرات غیرنفتی تحریک کنید، آن وقت دیگر مشکل پایه پولی نخواهید داشت.»
او افزود: «امروز زمینه برای صادرات مهیا است و این روزها بیشتر هم شده است. دولت باید تسهیلات لازم و بانك‌ها باید تضمین‌های لازم را برای صادرات غیرنفتی فراهم كنند. این راه را باید باز كنیم تا تقاضا تحریك شده و حركت شروع شود. من به وزیر محترم اقتصاد و رئیس‌كل محترم بانك مركزی می‌گویم كه باید موانع صادرات غیرنفتی را برداریم و مشكلات آنها را حل کنیم تا راه این صادرات تسهیل شود. این یك حركت در زمینه تولید خواهد بود که رئیس‌جمهور شخصا این مساله را دنبال خواهد كرد، تا راه‌های خروج از ركود را كه یكی از آنها تسهیل در صادرات غیرنفتی است، آماده كنیم.»
او در ادامه به رابطه بانک‌ها و بنگاه‌ها پرداخت و به طنز گفت: «اگر بتوانیم مشكل بانك را حل كنیم، مشكل این عالم را هم ظاهرا می‌شود حل كرد! بانك‌ها امروز با مشكلات زیادی مواجه‌اند. این مساله را از خودمان یعنی از دولت شروع كنیم: اول اینكه دولت به بانك‌ها بدهكار است و دوم اینکه این بانك‌ها هم به بانك مركزی بدهكارند. باید این مساله را طوری حل و فصل كنیم تا دولت بدهی بانك‌ها را پرداخت كند و بانك‌ها هم بتوانند بدهی خود را به بانك مركزی بپردازند. ضمن اینکه بانك‌ها سود كلانی به بانك مركزی پرداخت می‌كنند که با بازپرداخت این بدهی‌ها آن سود حذف شده و بانك‌ها نفس راحتی می‌كشند.»
او با اشاره به اینکه بانك‌ها اموال مازادی دارند كه باید به فروش برسانند، گفت: «بانك‌ها باید اموال مازادشان را به فروش برسانند تا با آن فروشی كه انجام می‌دهند، نقدینگی بالا برود و بتوانند تسهیلات بدهند و كار خودشان را انجام بدهند. بانك‌های ما كار غیر بانكی می‌كنند، اگر بانك‌ها كار بانكی كنند مسائل حل می‌شود. بانك‌ها خودشان شده‌اند بنگاهدار، هر پولی هم كه به دست می‌آورند به بنگاه خودشان می‌برند. بانك باید از بنگاهداری خارج شود چون که این کار خلاف اصول بانكداری است. بانك باید فقط واسطه باشد و پول‌های مردم را جمع كند تا با عنوان تسهیلات و با نرخ عادلانه، نه با نرخ كمرشكن خدمات ارائه کند. حالا كه تورم قدم به قدم در حال پایین آمدن است و تا پایان سال به رقم خوبی خواهد رسید و سال بعد هم این كاهش ادامه پیدا خواهد کرد، شورای پول و اعتبار و بانك مركزی هم باید به صحنه بیایند و سود تسهیلات بانکی را عادلانه كنند البته نه بر مبنای زمانی كه تورم ۴۰ درصد یا ۳۵ درصد بود.»
چگونگی تامین مالی بنگاه‌ها
او سپس به نحوه تامین مالی بنگاه‌ها پرداخت و افزود: «اگر همه بنگاه‌های كوچك، بزرگ و متوسط بخواهند برای تامین مالی سراغ بانك‌ها بروند، بانك قادر به تامین همه این درخواست‌ها نیست، در حالی كه بازار سرمایه یك توانمندی دارد و برنامه دولت فعال کردن این توانمندی است. در ستاد اقتصادی این بحث را كردیم و در مصوبات‌مان برای خروج از ركود به آن توجه داریم. دولت باید این سیاست را دنبال كند و وزیر اقتصاد به جد به دنبال آن باشد که تامین مالی بنگاه‌های بزرگ متكی به بازار سرمایه شود و بانك‌ها باید تامین مالی بنگاه‌های كوچك و متوسط را بر عهده بگیرند. اگر بتوانم در عمل این تقسیم‌بندی را انجام دهیم، بخشی از بار را از دوش بانك‌ها بر می‌داریم و در این زمینه می‌توانیم به بنگاه‌های كوچك و متوسط كه با وجود بنگاه‌های بزرگ دستشان از منابع و تسهیلات بانکی کوتاه می‌ماند کمک کنیم تا فعال‌تر شوند.» رئیس‌جمهور افزود: «دولت در این مصوبات پیش‌بینی كرده که چون بانك‌ها به هر حال توانمندی محدودی دارند و تقاضای تسهیلات زیاد است، اولویت با بنگاه‌هایی است كه در شرایط سخت سال‌های اخیر توانستند خوب كار كنند. قرار نیست به آن بنگاه‌هایی كه كارشان خوب نبوده جایزه‌ای اعطا كنیم. آن دسته از بنگاه‌هایی كه خوب كار كردند و تراز‌شان این را نشان می‌دهد، باید در اولویت قرار بگیرند.» رئیس‌جمهور به ادامه ثبات در فضای اقتصادی کشور نيز اشاره کرد و گفت: «دولت گاهی برای كارآفرینان و بنگاه‌ها مشكل‌آفرین بوده است. فعالان اقتصادی صبح كه از خواب بیدار می‌شدند، رادیو یا تلویزیون را روشن می‌كردند تا ببینند بانك مركزی دستورالعمل جدیدش چگونه است یا سخن جدید وزیر اقتصاد چیست؟ هر روز یك بیانیه و هر روز یك اعلامیه، هر روز یك نرخ. گاهی دولت خودش مشكل آفرین بوده است، اما همه تلاش ما در این یك سال این بوده كه دیگر برای شما مشكل ایجاد نکنیم. اگر در زمینه اقتصاد حرفی می‌زنیم، حساب شده و هماهنگ باشد. ثباتی كه در یك سال گذشته در بازار مشاهده می‌كنیم، انضباطی كه در سیاست‌ها در بخش مالی و پولی مشاهده می‌كنیم و روند امید بخشی كه در این یك سال می‌بینیم، همه به این دلیل است كه دولت با مشورت و حساب‌شده قدم بر‌می‌دارد.» او گفت: «باید باور كنیم که تسهیلات را در اختیار بخش خصوصی بگذاریم و موانع را از پیش پای آنها برداریم؛ والله بالله بخش خصوصی اقتصاد را بهتر می‌فهمد و می‌داند كجا باید سرمایه گذاری كند. بگذاریم اینها سرمایه گذاری كنند، كار كنند و ما مشكلات آنها را حل كنیم. بنابراین تلاش ما بر این است كه مشكلات و موانع را برداریم و اگر به وفور دلار نفتی رسیدیم، شما یادمان بیندازید كه خطای قبلی‌ها را تكرار نكنیم. شرایطی بوده كه در عرض یك سال و اندی ۲۱ میلیارد دلار (ارز) به صورت اسكناس آمد در بازار‌های مختلف و در خیابان‌های مختلف تهران فروخته شد، كجا رفت این پول‌ها و چه شد و چی آمد و چقدر بیرون رفت. حالا با خداست و این دولت هم باید حواسش جمع باشد به آن روزی كه به وفور دلار نفتی می‌رسیم.» او گفت: «برای رفع تحریم قدم‌های بزرگی را برداشتیم و تحریم را تضعیف كردیم، پایه‌های تحریم را لرزان كردیم و شرایط تحریم‌ها در هر موقعیتی كه قرار بگیریم، به وضع گذشته بر نخواهد گشت. در مذاكرات هسته‌ای با دنیا هم جدی هستیم هم مصمم، اما در عین حال دنیا هم باید بداند فرصتی كه ملت ایران در اختیار آنها گذاشته فرصتي بی‌انتها نیست.»
رفع تحریم‌ها به نفع همه است
رئیس‌جمهور تصریح کرد: «برنامه‌های اقتصادی خود را بر مبنای شرایط فعلی طراحی كردیم به این دلیل كه به هیچ عنوان متكی به بحث تحريم‌ها و رفع آن نباشیم، اما در عین حال چون توافق به نفع همه است و چون ادامه تحریم به ضرر همه و رفع تحریم به نفع همه است و حتی به یك معنا به ثبات و امنیت كل منطقه كمك خواهد كرد، اراده ما هم جدی است. امیدواریم طرف مقابل هم این اراده جدی را داشته باشد تا در زمان مقرر بتوانیم مسائل را به حل و فصل نهایی برسانیم.»
منبع: دنیای اقتصاد
ارسال نظر
