وبا چگونه منتقل می شود؟

 وبا از بیماریهای عفونی قدیمی است که از حدود 40 سال پیش در فصل گرما در کشور شیوع می یابد و البته در 4 سال اخیر به علت افزایش آگاهی مردم و به خصوص تأمین آب سالم کنترل شده و به طور متوسط سالانه کمتر از 100 مورد از این بیماری گزارش می شود.

بیماری وبا به عنوان یکی از بیماریهای واگیر تهدیدکننده، برای نخستین بار در سال 1344 در کشور اتفاق افتاد و در سال های 1377 تا 1384 نیز در ایران تعداد موارد ابتلا به وبا 12 هزار و 33 مورد رسید و موارد مرگ ناشی از این بیماری نیز در این سال ها حدود 149مورد بوده است.
بر اساس آخرین گزارش اپیدمی کشور در سال 77، حدود 11هزار نفر در همه استانهای کشور به وبا مبتلا شده بودند و در سال 78 نیز حدود هزار مورد ابتلا به وبا تایید و طی چهار سال اخیر نیز به طور متوسط 100 مورد ابتلا به وبا در کشور گزارش شد.

وبا از بیماری‌های عفونی قدیمی است که تا کنون هفت مورد پاندمی (همه گیری) در جهان ایجاد کرده است. 6 پاندمی اولیه وبا که از قرن 19 آغاز شده و تا قرن 20 ادامه داشته، با از نوع کلاسیک بوده است. آخرین اپیدمی وبا در جهان به سال 1992 میلادی بازمی‌گردد که در بنگلادش و جنوب آسیا افراد بسیاری به این بیماری مبتلا شدند.
آخرین پاندمی وبا در سال 1961 میلادی و از نوع جدید التور بود. شناسایی التور به سال‌های دور برمی‌گردد، ولی بروز آن در سال 1961 و در آخرین پاندمی وبا بوده است.
کارشناسان سلامت بر این باروند که وبا از بیماری‌های بومی ایران محسوب می‌شود و نزدیک به 40 سال است که در کشور ما وجود دارد، به طوری که قانون مصوب سال 1322 مجلس ایران، پزشکان را ملزم کرد تا در صورت مواجهه با این بیماری موارد را فورا گزارش کنند.
وبا یک بیماری اسهالی حاد و آبکی است که از طریق آب و غذای آلوده به انسان منتقل می‌شود، عامل آن یک باکتری به نام ویبلیوکلراست که در آبهای سطحی و فاضلابها وجود دارد و منشا آن انسانهای آلوده هستند، کسی که به وبا مبتلا می‌شود مدفوع و آب محیط را آلوده می‌کند و افراد دیگری نیز به بیماری مبتلا می شوند.

* آب و غذای آلوده نخورید
مرضیه معتمدی، استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفت و گو با خبرنگارمانا می گوید: راه انتقال بیماری وبا دهانی بوده به این معنی که وقتی اگر فردی غذا و آب آلوده به مدفوع انسانی را بخورد، باعث انتقال می شود.
وی، وبا را بیماری بومی کشور می داند که هر ساله مواردی از بیماری را که بعضی از سالها بیشتر و بعضی از سالها کمتر است، داریم.
این متخصص داخلی، می افزاید: علائم بیماری وبا اسهال شدید و آبکی است، وقتی بیمار به وبا مبتلا می‌شود، اسهال آن قدر شدید و آبکی است که اگر بیمار در عرض چند ساعت به مرکز درمانی منتقل نشود ممکن است، جان خود را از دست بدهد.

*درمان وبا آسان است
معتمدی در عین حال درمان وبا را آسان بیان می کند و می گوید: اگر بیمار مبتلا به وبا به مرکز درمانی برسد، با جبران مایعات از دست رفته و آنتی بیوتیک به سرعت بهبود می یابد، نکته اصلی در سرعت شروع درمان است و اگر درمان را به موقع شروع کنیم ممکن است هیچ تلفاتی نداشته باشیم.
وی در مورد راههای پیشگیری از وبا توضیح می دهد: در فصل گرما برای پیشگیری از ابتلا به بیماریهای روده ای از جمله وبا، سبزیجات و میوه ها را قبل از مصرف تمیز بشویید زیرا بیماری های روده ای بر اثر مصرف میوه ها و سبزی های آلوده و آب آشامیدنی ناسالم به ویژه در فصل گرما بروز می کند.
این استاد دانشگاه ادامه می دهد: مهمترین راه انتقال این بیماری رعایت نکردن بهداشت فردی و نشستن دستها قبل از غذا است. از سوی دیگر مردم تصور می کنند که آب چاه، برکه، رودخانه ها و چشمه ها ظاهرا شفاف و برای نوشیدن بسیار گواراست در حالی که این آبها دارای انواع انگل هستند و خوردن آنها باعث بیماریهای روده ای از جمله وبا می شود.

*میزان کشندگی وبا 30 تا 40 درصد است
معتمدی تصریح می کند: میزان کشندگی بیماری در صورت عدم جایگزینی سریع مایعات در بدن 30 تا 40 درصد است. البته حدود 80درصد بیماران مبتلا به وبا بدون علامت هستند و فقط 20 درصد افراد مبتلا به وبا دچار اسهال حاد آبکی می شوند. از این تعداد 10 تا 20 درصد دچار اسهال آبکی شدید همراه با استفراغ می شوند.

* هوشیاری جامعه در زمینه پیشگیری از وبا
معتمدی خاطرنشان می کند: بهترین راه پیشگیری از وبا تامین آب آشامیدنی سالم، بهسازی محیط، سلامت غذا و آمادگی و هوشیاری جامعه است.
وی ادامه می دهد: تعداد میکروب وبا در هر میلی لیتر مدفوع بیش از یک میلیون عدد است و هر بیمار مبتلا به وبا ممکن است طی دوران بیماری خود به طور متوسط بیش از 10 تا 20لیتر مدفوع آبکی دفع کند. راه سرایت وبا، آب یا غذای آلوده به مدفوع انسانی است چون ناقل بیماری فقط انسان است. معمولا 12 ساعت تا 6روز پس از مصرف مواد غذایی یا آب آلوده، بیماری ایجاد می شود و در طول این مدت امکان انتقال بیماری به نفر دیگر نیز وجود دارد. این مساله می تواند به عنوان یک عامل خطر در شیوع این بیماری تلقی شود. ضمن اینکه هر چیزی که آلوده به باکتری وبا شده باشد، آلوده کننده است.

* وبا از بیماریهای واگیر عفونی است
محمود نبوی، معاون مرکز مدیریت بیماریهای واگیر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در این زمینه به خبرنگار ایرنا می گوید: وبا یکی از بیماریهای واگیر عفونی است که عامل بیماری زایی آن یک باکتری به نام ویبریوکلرا است. این بیماری بر اثر سم تولید شده و به صورت باکتری در روده کوچک تکثیر می‌ یابد.
وی اضافه کرد: عامل بیماری وبا به مدت زیادی در آب زنده می‌ماند و در مناطقی که سطح آبهای زیر زمینی آن بالاست، بیشتر شایع است. بیشتر عامل بیماریزا از طریق مدفوع و فاضلاب قابل انتقال است و وبا از طریق خوردن آب ناسالم، سبزی ها و صیفی های آلوده به انسان منتقل می شود.
نبوی ادامه می دهد: با توجه به اینکه 98 درصد آب آشامیدنی کشور کلرینه می‌شود و سیستم لوله کشی و تصفیه آب در کشور وجود دارد هر سال در فصل گرما مواردی بیماری وبا شیوع می یابد و اسهال آبکی از مهمترین علائم این بیماری است.

معاون مرکز مدیریت بیماریهای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با اشاره به اینکه افراد باید از آب آشامیدنی سالم در سفرها و اماکن عمومی استفاده کنند، تصریح می کند: باید سبزیجات را حتما قبل از مصرف ضدعفونی کرد، مایع ظرفشویی به دلیل اینکه حساسیت زاست، برای این کار مناسب نیست و باید از مواد ضدعفونی کننده آن هم به مقدار کم استفاده کرد.

* سبزی پخته مصرف شود
نبوی، می افزاید: اگر ضدعفونی کردن سبزی برای افراد مقدور نیست باید از سبزیجات پخته استفاده کنند.
وی افزود: میوه هایی مانند خیار، گوجه فرنگی، انگور، توت فرهنگی، خربزه و هندوانه نیز باید به خوبی شست و شو داده شوند و با توجه به اینکه کاهو برای سالاد بیشتر استفاده می شود و احتمال انتقال وبا ازر آن وجود دارد، بهتر است افراد سالاد شیرازی مصرف کنند.
نبوی با اشاره به اینکه امسال موردی از ابتلا به بیماری وبا گزارش نشده است، می گوید: با گرمتر شدن هوا و آغاز سفرهای تابستانی، مردم باید بیش از پیش بهداشت فردی را رعایت کنند تا از بروز وبا پیشگیری شود.