اجازه ندهیم آموزش‌عالی کاریکاتوری رشد کند

رئیس دانشگاه فنی و حرفه‌ای با تاکید بر اینکه نباید اجازه دهیم آموزش عالی کاریکاتوری رشد کند،گفت: متمرکز شدن در تعدادی از رشته‌های خاص دانشگاهی آسیب‌ها و تبعات اجتماعی و اقتصادی فراوانی بر جامعه وارد می‌کند. در چنین شرایطی که دانشگاه‌های کشور اسیر نوعی تقاضای کاذب اجتماعی شده‌اند، نباید اجازه دهیم سیاست‌گذاری‌های آموزشی اسیر تقاضاهای کاذب اجتماعی شود، چرا که جامعه ما به رشته‌ها و تخصص‌های مختلفی نیاز دارد.

دکتر ابراهیم صالحی‌عمران در گفت‌گویی با خبرنگاران ایسنا، به مهم‌ترین برنامه‌های آتی دانشگاه فنی و حرفه‌ای اشاره کرد و افزود: یکی از برنامه‌های این دانشگاه، توسعه رشته‌های مهارتی در کشور است، چرا که براساس سیاست وزارت علوم، دانشگاه فنی و حرفه‌ای موظف است رشته‌های مهارتی خود را توسعه دهد و توقعات اجتماعی و اقتصادی نیز می‌طلبد که این آموزش‌ها در جامعه رشد پیدا کند. ضمن اینکه امروزه این نگرش نیز در بین مسئولان وجود دارد.

وی در ادامه تصریح کرد: سال 97 برای دانشگاه فنی‌حرفه‌ای، سالی استثنایی خواهد بود چرا که با تغییر نظام آموزشی در کشور، برای امسال کنکور و فارغ‌التحصیل دیپلم نداریم و ورودی‌های این دانشگاه یک مرتبه که دوره کاردانی بودند  به طور ناگهانی  کاهش پیدا می‌کرد و اگر یکسال پذیرش دانشجو صورت نگیرد، به صورت 50 درصد کاهش ظرفیت خواهیم داشت و ظرفیت عظیم کارگاه‌ها و آزمایشگاه‌ها به شدت خالی می‌ماند.

مجوز تقویت دوره‌های کارشناسی فنی و حرفه‌ای

به گفته رئیس دانشگاه فنی‌و حرفه‌ای، در همین رابطه با وزارت علوم رایزنی کردیم که مجوز تقویت دوره‌های کارشناسی ناپیوسته در این دوره را نیز داشته باشیم تا به نوعی در حوزه مهارت‌های پیشرفته‌تر وارد شویم. خوشبختانه این مجوز از سوی وزارت علوم دریافت شد و حدود 330 رشته کارشناسی ناپیوسته در سراسر کشور از سوی شورای گسترش وزارت علوم دانشگاه به فنی‌حرفه‌ای داده شد و ما توانستیم کارشناسی ناپیوسته خود را تقویت کنیم.

حذف کدرشته در دانشگاه فنی حرفه‌ای نداریم

دکتر صالحی‌عمران با تاکید بر اینکه حذف کدرشته در دانشگاه فنی حرفه‌ای نداریم، خاطرنشان کرد: میزان تقاضای دانشگاه برای راه اندازی کدرشته‌های جدید بیشتر از تعداد مجوزهای دریافتی در این زمینه بوده است، اگرچه طی 15 سال اخیر آموزش‌های فنی حرفه‌ای به صورت فعلی گسترش نداشته است.

وی همچنین یادآور شد: ما معتقد هستیم کدرشته محل‌های دانشگاه فنی‌حرفه‌ای باید بر حسب نیاز جامعه توسعه پیدا کند و ما باید این رشته‌ها با حساسیت بیشتر در دانشگاه راه اندازی کنیم، چرا که هدف ما این است که فارغ‌التحصیلان ما در نهایت وارد بازار کار بشوند و باری بر دوش جامعه نباشند. بنابراین توسعه رشته‌ها باید براساس مطالبات بازار کار توسعه منطقی داشته باشند.

دکتر صالحی‌عمران تاکید کرد: دانشگاه فنی حرفه‌ای بعد از فارغ‌التحصیلی دانشجویان از دانشگاه به وضعیت اشتغال آن‌ها می‌اندیشد، و ما معتقد هستیم فارغ‌التحصیلان رشته‌های مهارتی نباید بعد از ترک دانشگاه نگران بازار شغلشان باشند.

نخبگان آموزشی کشور به رشته‌های خاصی تمایل دارند

رئیس دانشگاه فنی و حرفه‌ای همچنین در خصوص طرح ساماندهی آموزش عالی نیز گفت: مقام معظم رهبری بر این موضوع تاکید کردند که به طور متوازن به رشته‌های مختلف توجه شود. متاسفانه آموزش عالی و دانشگاه‌ها تعداد محدودی از رشته‌ها مورد توجه قرار می‌گیرند و حضور نخبگان مستعد در برخی از رشته‌های خاص بیشتر تجمع پیدا کرده‌اند و اگر وضعیت داوطلبان کنکور را در گروه‌های مختلف پیدا کنیم متوجه این موضوع می‌شویم که اغلب  این داوطلبان تمایل دارند در برخی رشته‌هایی نظیر پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی شرکت کنند، بنابراین سیستم آموزش عالی در کشور ما به گونه‌ای شده است که نخبگان را به سمت رشته‌های خاص هدایت می‌کند.

دانشگاه‌ها اسیر تقاضای کاذب اجتماعی شدند

به گفته وی، متمرکز شدن در تعدادی از رشته‌های خاص دانشگاهی آسیب‌ها و تبعات اجتماعی و اقتصادی فراوانی بر جامعه وارد می‌کند. در چنین  وضعیتی دانشگاه‌های کشور اسیر نوعی تقاضای اجتماعی شده‌اند  و نباید اجازه دهیم سیاست‌گذاری‌های آموزشی اسیر تقاضاهای کاذب اجتماعی باشد، چرا که جامعه ما به رشته‌ها و تخصص‌های مختلفی نیاز دارد، ضمن اینکه نمی‌توان اهمیت رشته‌های علوم پایه که پایه علم یک کشور را نشان می‌دهد نادیده بگیریم.

دکتر صالحی‌عمران تاکید کرد: ما نیازمند این هستیم در رشته‌های مختلف فنی مهندسی و علوم پایه سیاست‌گذاری‌های مناسبی صورت بگیرد. اگر خطر وضعیت فعلی را درک کنیم، کشور ما در برخی تخصص‌ها دچار کمبود منابع انسانی نخواهد شد. متاسفانه با شرایط فعلی باید انتظار این را داشته باشیم که در برخی از رشته‌ها توسعه علمی نداشته باشیم، بنابراین باید توجه متوازنی نسبت به همه رشته‌های دانشگاهی مورد نیاز جامعه صورت بگیرد.

نباید آموزش عالی کاریکاتوری رشد کند

رئیس دانشگاه فنی و حرفه‌ای با تاکید بر اینکه نباید اجازه دهیم آموزش عالی به صورت کاریکاتوری رشد و توسعه پیدا کند، ادامه داد: با اجرای برخی سیاست‌ها نظیر سرمایه‌گذاری‌های خاص و اعطای بورسیه می‌توان رشته‌ها را به صورت متوازن در دانشگاه‌ها توسعه داد، چرا که اگر برخی رشته‌ها مشوق‌های مشخص نداشته باشند، مورد توجه داوطلبان قرار نمی‌گیرند.

دکتر صالحی با تاکید بر اینکه آموزش عالی برای ایجاد اوضاع‌ و احوال آموزش (نظام آموزشی و نظام آموزش عالی) از جهات مختلفی مورد انتقاد است،‌گفت: توسعه آموزش و کیفیت آن با نیازهای اقتصادی و تقاضاهای اجتماعی هم خوانی ندارد و گسترش کمی آموزش، کمتر رابطه‌ای با نیازها و امکانات اقتصادی و آموزشی داشته و جامعه را در معرض از مشکلات فراوانی قرار داده است که می‌توان بیکاری فارغ‌التحصیلان آموزش عالی را از مهم‌ترین آنها قلمداد کرد.

وی در ادامه افزود: آموزش عالی به‌عنوان بالاترین سطح آموزشی، نقش اساسی در رشد و توسعه همه جانبه در ابعاد فناوری، علمی، فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی ایفا می‌کند و حاصل کلیه فعالیت‌ها و تلاش‌های نظام آموزش عالی در ابعاد ذکر شده منعکس می‌شود.

رییس انجمن آموزش عالی ایران تصریح کرد: در سالیان گذشته توجه به آموزش عالی برای تربیت نیروی متخصص و تأمین سرمایه انسانی کشور در بخش های دولتی و خصوصی صورت گرفته، ولی متاسفانه امروز اشتغال دانش آموختگان دانشگاهی مهم ترین چالش پیش روی آموزش عالی کشور است زیرا بیشترین بیکاران را فارغ التحصیلان دانشگاهی تشکیل می دهند و این نشانگر اشکالاتی در زمینه کیفیت آموزش و عدم تناسب آموزش های نظری با نیاز بازار کار است.

وضعیت شاخص نیروی انسانی در ایران

صالحی عمران با اشاره به اینکه در دنیا شاخص های سرمایه انسانی از ثبت نام در دانشگاه تا مشارکت در صنعت و بازار کار رصد می شود گفت: سرمایه انسانی» یکی از با ارزش ترین ذخایر اقتصادی کشورهاست. در این رابطه «مجمع جهانی اقتصاد» در تازه‌ترین گزارش از سلسله گزارش‌های سالانه سرمایه انسانی خود، رتبه‌بندی «شاخص سرمایه‌ انسانی ۲۰۱۷» را منتشر کرد. این رتبه‌بندی برای ۱۳۰ کشور در چهار زیر شاخص «ظرفیت»، «به‌کارگیری»، «توسعه» و «دانش فنی» ارائه شده است و با استانداردهای فوق تا نقطه مطلوب فاصله زیادی داریم.

رئیس دانشگاه فنی و حرفه ای گفت: یکی دیگر از انتقادهایی که به بدنه آموزش عالی در کشور مطرح است نبود بهره وری و نقش مؤثر  دانشجویان در جامعه است. با نگاهی به کشورهای در حال توسعه در می یابیم   که سرمایه انسانی تحصیل کرده فاقد دانش و مهارت لازم  برای جذب در  بازار کار و اشتغال است.

حضور 80 درصد دانشجویان کشور در 20 رشته تحصیلی

وی با اشاره بر اینکه رشته های موجود در آموزش عالی درصدی از حرفه و مشاغل بازار کار را تحت پوشش قرار می‌دهند، اظهار داشت: با تحقیق در آموزش عالی کشور در 30 سال اخیر در می یابیم حدود 80درصد دانشجویان در حدود 20 رشته تجمع یافته‌اند.

صالحی عمران تصریح کرد: سرمایه گذاری و سیاست گذاری آموزش عالی زمانی هدفمند خواهد بود که در جهت آموزش‌های مهارتی باشد.

رئیس انجمن آموزش عالی، قدرت هر کشور را در توانمند سازی جوانان دانست و گفت: امروزه قدرت و توسعه هر کشور به نیرو های توانمند  با پشتوانه مهارت آموزی بستگی دارد.

وی در ادامه تصریح کرد: عامل مهم ارتقاء کیفیت در آموزش عالی، آموزش بر مبنای نیاز جامعه و تناسب استاد به دانشجو است.

ظرفیت دانشگاه‌ها برای پذیرش دانشجوی مهارتی

وی یادآور شد: دانشگاه‌های علمی کاربردی و فنی حرفه‌ای به صورت بالقوه ظرفیت پذیرش دانشجو در رشته‌های مختلف را دارد و حدود 1 میلیون و 300 نفر از دانشجویان کشور در رشته‌های مهارتی مشغول به تحصیل هستند. بنابراین اعلام آمادگی می‌کنم که توان پذیرش دانشجو بیش از ظرفیت فعلی را داریم، فقط باید بحث هدایت تحصیلی و آموزشی در این زمینه اتفاق بیفتد.

منتظر مستقل شدن از آموزش و پرورش هستیم

دکتر صالحی‌عمران در خصوص استقلال دانشگاه فنی و حرفه‌ای از وزارت آموزش و پرورش نیز گفت: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور این قول را داده‌اند که دانشگاه فنی حرفه‌ای از نظر بودجه‌ای از آموزش و پرورش مستقل و بودجه جداگانه‌ای دریافت کنند که البته هنوز این اتفاق نیفتاده است و منتظر اجرایی شدن این اقدام هستیم. امیدوارم در سال جاری این اتفاق صورت بگیرد تا بودجه دانشگاه تقویت پیدا کند.

توسعه مراکز آموزش عالی تحت تاثیر توقعات سیاسی اتفاق افتاده است

رئیس دانشگاه فنی و حرفه ای گفت: توسعه کمی و عددی مراکز آموزش عالی به نظر من یکی از اقدامات نامناسب در کشور بوده است. بطوریکه در حال حاضر بیش از 2 هزار و 600 دانشجو در کشور وجود دارند. این در حالی است که ما به این تعداد از مراکز آموزش عالی نیاز نداشتیم و این مراکز تحت تاثیر توقعات سیاسی شکل گرفته اند و بیشتر الگوهای سیاسی  در این زمینه پیاده‌سازی شده است.

در حوزه آموزش عالی باید ادغام، تجمیع و هم‌افزایی صورت بگیرد

دکتر صالحی عمران همچنین به آخرین وضعیت کمیته مشترک دو دانشگاه فنی حرفه‌ای و علمی کاربردی در وزارت علوم اشاره کرد و یادآور شد: توسعه بی رویه مراکز آموزش عالی در عرصه آموزش‌های علمی کابردی نیز اتفاق افتاده است و در دوره‌ای حدود 1100 مرکز علمی کاربردی در کشور توسعه پیدا کرد، بدون اینکه الزامات زیرساختی نظیر کارگاه‌، آزمایشگاه و مربی برای این مراکز در نظر گرفته شود، از طرفی نیز جمعیت این مراکز کاهش پیدا کرده است. بنابراین فاکتور جمعیتی این مراکز نیز در نظر گرفته نشده است. لذا برای ساماندهی این مراکز باید سیاست‌های جدی و منظمی را داشته باشیم.

رئیس دانشگاه فنی و حرفه‌ای خاطرنشان کرد: معتقد هستم در وضعیت فعلی بحث ادغام و هم‌افزایی آموزش‌های مهارتی امری است که باید بررسی‌های کارشناسی در آن صورت بگیرد تا براساس آن آموزش عالی ساماندهی مناسبی داشته باشد. بنابراین به عنوان یک کارشناس این عرصه معتقد هستم در حوزه آموزش عالی باید ادغام، تجمیع و هم‌افزایی صورت بگیرد که البته این بحث در عرصه آموزش‌های مهارتی نیز در جامعه اتفاق بیفتد تا بتوانیم به توقعات اجتماعی پاسخ بدهیم.

دانشگاه فنی و حرفه‌ای الزامی برای استخدام فارغ‌التحصیلان ندارد

به گفته وی دانشگاه فنی و حرفه‌ای الزامی برای استخدام فارغ‌التحصیلان ندارد،‌ چرا که یک دانشگاه مهارتی دانشجویان را براساس نیاز بازار کار جذب و تربیت می‌کنند تا بعد از فارغ‌التحصیلی جذب بازار کار شوند و دولت به اندازه کافی بزرگ است ، جایی برای برای استخدام در نهادهای دولتی وجود ندارد.

دکتر صالحی عمران تاکید کرد: البته ما اخیرا مجوزی را از سازمان نظام وظیفه دریافت کرده‌ایم که براساس آن فارغ التحصیلان مستعد دانشگاه فنی و حرفه‌ای به عنوان مربی در داخل دانشگاه مشغول به کار شوند.

رشته های فنی و حرفه‌ای بر اساس نیاز بازار تدوین می شوند

رئیس دانشگاه فنی و حرفه‌ای در خصوص میزان تمایل صنعت برای استفاده از آموزش‌های مهارتی این دانشگاه نیز گفت: اخیرا تفاهم‌نامه‌ای با اتاق بازرگانی منعقد کرده‌ایم تا براساس آن نیازهای بخش خصوصی و آموزش‌های مهارتی را شناسایی و براساس آن نیروهای متخصص صنعت را تربیت کنیم،‌ ضمن‌ اینکه سرفصل‌ها و برنامه‌ریزی درسی در دانشگاه فنی و حرفه‌ای براساس نیاز صنعت تدوین خواهد شد. بر این اساس برنامه‌ریزی‌های کمی و محتوایی در این دانشگاه جهت‌دار صورت می‌گیرد.