امیرمسعود
شهرام‌نیا روز شنبه (18 مردادماه) در نشستی درباره برگزاری نمایشگاه‌های
استانی کتاب، تغییر آیین‌نامه اجرایی این نمایشگاه‌ها و همچنین حضور ایران
در نمایشگاه‌های بین‌المللی کتاب از جمله نمایشگاه کتاب فرانکفورت سخن گفت.
شهرام‌نیا در ابتدای این نشست با بیان اینکه سال گذشته 25 نمایشگاه کتاب استانی در کشور برگزار شده است، گفت: امسال نیز قرار است 26 نمایشگاه کتاب استانی برگزار شود.
او به نواقص موجود در آیین‌نامه اجرایی این نمایشگاه‌ها اشاره کرد و گفت: با توجه به مشکلاتی که هم در توزیع کتاب و هم در صنعت نشر وجود داشت تصمیم گرفته شد تا آیین‌نامه این نمایشگاه بازنگری شود که این تصمیم در پی توافق صنف نشر، مدیران استانی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، کتاب‌فروشان و ناشران استانی بود که اجرایی شدن این آیین‌نامه از نمایشگاه کتاب بجنورد کلید خورده است.
مدیرعامل موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی، آیین‌نامه برگزاری نمایشگاه‌های استانی کتاب در سال‌های گذشته را مخل حضور ناشران بزرگ و عرضه کتاب‌های آنان عنوان کرد و گفت: الزام تخفیف 20 درصدی برای این ناشران مقرون به صرفه نبود لذا ما در آیین‌نامه جدید میزان تخفیف را به 10 درصد کاهش دادیم تا ناشران به میل خود بتوانند به مخاطبان تخفیف بدهند. همچنین از این بعد ناشران نمی‌توانند به هر کسی نمایندگی عرضه آثارشان را در نمایشگاه استانی کتاب بدهند. سایت نمایشگاه نیز مورد بازنگری قرار گرفته است، همچنین سیستم عرضه کتاب و چیدن کتاب در غرفه‌های نمایشگاه‌های استانی مورد بازنگری قرار گرفته و دیگر شیوه سنتی که در آن کتاب‌ها روزی میز چیده می‌شد، تغییر پیدا کرده است.
او افزود: در آیین‌نامه جدید مقرر شده است که ناشران فهرست کتاب‌هایی را که قرار است در نمایشگاه عرضه کنند ثبت کنند.
شهرام‌نیا همچنین گفت: در شهریورماه قرار است نمایشگاه کتاب در همدان و سپس در زنجان، اصفهان، استان مرکزی و شهرکرد برگزار شود.
او به گزینش موضوعات مختلف برای حضور ناشران و کتاب‌ها در نمایشگاه‌های استانی اشاره کرد و گفت: سعی کرده‌ایم در گزینش ناشران برای حضور در نمایشگاه‌های استانی تناسب موضوعی را رعایت کنیم چنانکه در حال حاضر در 10 حوزه پزشکی، حقوقی، دانشگاهی، زبان، عمومی، کشاورزی، کمک‌آموزشی، کودک و نوجوان، مذهبی و هنر آثار ارائه می‌شوند.
مدیرعامل مؤسسه نمایشگاه‌های فرهنگی در ادامه در خصوص اینکه برگزاری نمایشگاه‌های استانی کتاب باعث افت فروش کتاب‌فروشی‌های شهرستان‌ها می‌شود، اظهار کرد: این حرف غلط است چون در بسیاری از استان‌ها کتاب‌فروشی مستقل وجود ندارد، چنانچه در برخی از شهرستان‌ها کتاب‌فروشی‌ها زیرمجموعه دیگر صنف‌ها مثل خرازی‌ها هستند، ضمن اینکه هدف برگزاری نمایشگاه‌های استانی برطرف کردن نقص شبکه توزیع و برطرف کردن نیاز مردم است.
او در خصوص کاهش یارانه کتاب به مخاطبان نمایشگاه‌های استانی کتاب نیز بیان کرد: در حال حاضر یارانه‌ای که دولت برای کمک به کتاب و کتاب‌خوانی می‌دهد افت چشمگیری پیدا کرده است، مثلا این یارانه در پایان دوره دولت آقای خاتمی به صورت تخمینی حدود 150 میلیون دلار بود و در دولت نهم با این دلیل که گفتند یارانه باید به مصرف‌کننده تعلق بگیرد عملا در یک شیب سریع آن‌قدر کم شد که فکر می‌کنم برای سال جاری به عددی بین 30 تا 35 میلیون تومان رسیده است که بخش کمی از این یارانه به نمایشگاه‌های استانی می‌رسد. البته ما امیدواریم که حمایت از مصرف‌کننده کتاب در آینده افزایش پیدا کند.
در ادامه این نشست به احتمال حذف برگزاری نمایشگاه‌های استانی در برخی از شهرها اشاره شد که این دلایل از جمله علت این تصمیم‌گیری برشمرده شد: تمایل نداشتن ناشران برای حضور، وجود نداشتن امکانات و فضای نمایشگاهی، کافی نبودن بودجه برخی از استان‌ها برای برگزاری نمایشگاه و حذف برخی از استان‌ها به دلیل نزدیکی به استان‌های بزرگ.
در بخش دیگری از این نشست شهرام‌نیا توضیحاتی درباره حضور ایران در نمایشگاه‌های خارجی بیان کرد و گفت: در دنیا تقریبا 45 کشور نمایشگاه بین‌المللی کتاب برگزار می‌کنند و در بسیاری از کشورها برگزاری این نمایشگاه‌ها بزرگترین رویداد فرهنگی کشورشان است که این اتفاق در کشور ما هم رخ داده است. با توجه به اهمیتی که این رویداد دارد و ارتباطاتی که با سایر ناشران صنعت نشر شکل می‌گیرد و همچنین به دلیل رویکرد صدور ارزش‌های فرهنگی کشور ما حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی کتاب برای ما فرصت خوبی است تا در جهت استفاده فرهنگی از آن بهره ببریم.
او افزود: حضور ما در نمایشگاه‌های بین‌المللی یک فرصت فرهنگی است که البته ممکن است دستاوردهای سیاسی هم داشته باشد.
مدیرعامل مؤسسه نمایشگاه‌های فرهنگی سپس به حضور ایران در سال‌های گذشته در نمایشگاه‌های بین‌المللی اشاره کرد و گفت: در حال حاضر ما در سه دسته نمایشگاه‌ها حضور فعال داریم. دسته اول نمایشگاه‌های بین‌المللی مهم دنیاست که به دلیل اهمیت و جایگاهی که صنعت نشر آن‌ها دارند ما حضور جمهوری اسلامی را در آن‌ها ضروری می‌دانیم که در رأس آن‌ها نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت است. نمایشگاه کتاب لندن، بولونیای ایتالیا و پاریس نیز از این دسته‌اند که ما در تدارک حضور در این نمایشگاه‌ها هستیم. دسته دوم نمایشگاه‌هایی هستند که به دلیل رویکرد فرهنگی و تعاملات منطقه ما خود را ملزم به حضور در آن‌ها می‌کنیم که از جمله این نمایشگاه‌ها نمایشگاه کتاب باکو، تفلیس گرجستان، تاجیکستان، مسکو، شارجه، استانبول، کویت، دوحه قطر، مسقط در عمان و ابوظبی در عمارت متحده عربی است.
او سپس به گروه سوم اشاره کرد و گفت: گروه سوم کشورهایی هستند که برگزاری نمایشگاه در آن‌ها قطعی است ولی دلیل شرکت ما به دلیل مسائل منطقه نیست که از جمله آن‌ها نمایشگاه کتاب پکن، تونس، الجزایر، بیروت، قاهره و دهلی نوست.
شهرام‌نیا سپس توضیحاتی درباره حضور امسال ایران در نمایشگاه کتاب فراکنفورت ارائه کرد و در این زمینه نیز گفت: امسال ما در این نمایشگاه یک غرفه 200 متری در سالن بزرگسال این نمایشگاه و یک غرفه 40 متری در سالن کودک و نوجوان داریم و سعی کرده‌ایم در موضوعات مختلف گام‌های خوبی برداریم.
او در این زمینه توضیح داد: به منظور حضور در نمایشگاه فرانکفورت، امسال شورای سیاست‌گذاری با حضور نمایندگان تشکل‌ها برگزار شد، همچنین حضور ایران در این نمایشگاه از طرف وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و وزارت خارجه مورد حمایت قرار گرفت.
مدیرعامل موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی در ادامه اظهار کرد: امسال غرفه بزرگسال نمایشگاه فرانکفورت را به سه بخش تقسیم کردیم که در قسمتی از آن کانترهایی در اختیار ناشران قرار می‌گیرد که خود مستقیما می‌توانند به فروش آثارشان بپردازند. برای در اختیار گرفتن این کانترها تا به حال حدود 15 ناشر ثبت نام کرده‌اند. همچنین امسال یکی-دو آژانس ادبی مثل آژانس ادبی «غزال» و آژانس «کیا» مسوولیت پیگیری عقد قراردادها را بر عهده خواهند داشت.
او با خودداری از اعلام نام گفت: امسال چند میهمان ویژه در این نمایشگاه خواهیم داشت که شامل یک نویسنده بزرگسال و یک نویسنده کودک و نوجوان می‌شود. همچنین تعدادی از میهمانان تشکل‌ها و ناشران در این نمایشگاه حضور پیدا می‌کنند که به نوعی ما از آن‌ها هم حمایت می‌کنیم.
شهرام‌نیا درباره اعزام مدیران به این نمایشگاه بیان کرد: رویکرد ما امسال بیشتر به سمت چهره‌های کارآمد بوده است تا مدیران، به همین خاطر امسال از موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی حداکثر چهار نفر به این نمایشگاه اعزام می‌شوند. همچنین امکانات حضور 35 ناشر توسط موسسه فراهم شده است.
مدیرعامل موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی در ادامه درباره علت فروش پایین رایت کتاب‌ها در نمایشگاه‌های بین‌المللی پیشین از جمله نمایشگاه کتاب سال گذشته فرانکفورت به خبرنگار ایسنا، گفت: حضور ما در نمایشگاه‌های بین‌المللی سه سطح دارد؛ سطح اول برای معرفی و اطلاع‌رسانی درباره صنعت نشر است که حداقلی است. سطح دوم حضور برای ارتباط و تعاملات فرهنگی و آشنا شدن با بدنه صنعت نشر و ارتباطات است که معمولا دوجانبه است و سطحی متوسط تلقی می‌شود. سطح سوم که عمیق‌ترین سطح حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی است مربوط به بحث‌های اقتصادی است که ما هنوز به این مرحله نرسیده‌ایم. دلیل آن هم این است که ما هنوز در مرحله اول توقف کرده‌ایم.
او در ادامه گفت: باید برای ورود به سطح اقتصادی زمینه‌سازی و برنامه‌ریزی کنیم ضمن اینکه من فروش کپی‌رایت تنها پنج کتاب را در نمایشگاه سال گذشته نه تکذیب می‌کنم نه تأیید، چون مسئله فروش کپی‌رایت کتاب‌ها به دلیل نپیوستن ما به کنوانسیون‌های بین‌المللی حقوق مولف دچار اشکالاتی است. همچنین یکی دیگر از اهداف ما در این نمایشگاه که سال گذشته هم تحقق پیدا کرد بازاریابی برای حضور ناشران مختلف در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران است.
