ماه گرفتگی چگونه بر روی پوست ایجاد می‌شود؟

 ماه گرفتگی (Birthmarks) یا خال مادرزادی، لکه‌های قرمز، قهوه‌ای، بنفش و یا آبی رنگی هستند که معمولا روی صورت و یا بدن نوزادان دیده می‌شود و آن‌ها را تا آخر عمر همراهی می‌کنند.

علت بروز این بیماری ناشناخته است و هنوز علت دقیق وقوع آن مشخص نیست، البته برخی افراد خرافات را وارد آن کرده اند و می‌گویند که اگر مادران باردار به پدیده ماه گرفتگی نگاه کنند سبب بروز لکه‌ای بد شکل بر روی پوست کودک می‌شود.

باوجود ناشناخته بودن این بیماری پزشکان علت‌های مختلفی را برای بروز آن معرفی کرده اند و ما سعی کردیم در این مطلب با جمع آوری پاسخ برخی به این سوال که " ماه گرفتگی چگونه بر روی پوست ایجاد می‌شود؟ " و انواع مختلف آن، به این موضوع بپردازیم.

Birthmarks نام یک بیماری است که به موجب آن لکه‌هایی روی پوست در هنگام تولد یا پس از تولد ایجاد می‌شود. این بیماری می‌تواند بسیاری از رنگ‌های مختلف، از جمله قهوه ای، برنزه، سیاه و سفید، آبی رنگ پریده، صورتی، سفید، قرمز، یا بنفش را روی پوست ایجاد نماید.

برخی معتقدند خال‌های مادرزادی یا اصطلاحا ماه گرفتگی‌ها فقط درسطح پوست ایجاد لکه‌های رنگی می‌کند.

اما برخی دیگر معتقدند این بیماری در سطح پوست منتشر شده و به سطوح زیرین پوست راه می‌یابد.

علت بیماری Birthmarks چیست؟
علت وجود این خال‌ها ناشناخته است. بسیاری از مردم آن را ازخانواده‌ی خود به ارث می‌برند.

بسیاری از قصه‌های عامیانه و افسانه‌ها در مورد علل این خال‌ها وجود دارد؛ اما از نظر علم امروز هیچ یک از این داستان‌ها نمی‌توانند علل واقعی این بیماری را بیان کنند.

برخی از پزشکان نیز علت ایجاد این ضایعات پوستی را اختلالات ژنتیک در شکل گیری عروق زیرپوستی دانسته اند.

والدین این کودکان معمولا علائمی از اختلالات پوستی ندارند و الزامی ندارد که مثلا پدر یا مادری خود این مشکل را داشته باشد تا فرزندی مبتلا از آن‌ها متولد شود.

از نظر ظاهری این اختلالات عروقی عموما صورت بیمار را درگیر می‌کند، گرچه احتمال درگیری هر نقطه‌ای از بدن نیز وجود دارد. میزان بروز بیماری بین یک تا دو درصد است. در ناحیه صورت انتشار ضایعات در مسیر عصب سه قلو است که وظیفه عصب رسانی به صورت را دارد و بالا و دور چشم، بالای گونه و لب و فک پایینی را درگیر می‌کند.

همچنین گستردگی ضایعات می‌تواند تا مخاط لب‌ها و لثه‌ها نیز برسد. ضایعات ابتدا به رنگ صورتی کم رنگ است، ولی تدریجا و با گذشت زمان رنگ آن‌ها پررنگ‌تر شده و ممکن است این رنگ ثابت بماند یا در ناحیه تنه یا دست‌ها کم رنگ‌تر شود.

در ناحیه صورت، لکه‌ها به تدریج ضخیم‌تر می‌شوند و برجستگی‌های بادکنکی شکل عروقی و دیگر اختلالات عروقی نیز ظاهر می‌شوند و کم کم منطقه درگیر بزرگ‌تر و زمخت می‌شود. استخوان‌ها بزرگ‌تر از سمت مقابل شده و دندان درآوردن نیز زودتر رخ می‌دهد و اگر گستردگی ضایعات به اندام‌های بیمار (دست‌ها یا پاها) رسیده باشد، این اعضا ممکن است بزرگ و ضخیم و بدشکل نیز شوند.

انواع لکه‌های ماه گرفتگی شایع
تکه‌های سالمون
رگه‌هایی از عروق خونی کوچک، صورتی و بر روی پوست دیده می‌شود.

تکه‌های سالمون در پشت گردن، بین چشم ها، روی پیشانی، بینی، لب فوقانی و یا پلک‌ها ظاهر می‌شود.

برخی از این تکه‌ها با رشد کودک، محو می‌شوند، اما معمولا تکه‌های پشت گردن از بین نمی‌روند.

هیچ درمانی برای تکه‌های سالمون وجود ندارد.

بندر شراب
این لکه در هنگام تولد، از یک علامت مسطح و سرخ رنگ شروع می‌شود و به تدریج با افزایش سن، تیره‌تر و ارغوانی رنگ می‌شود. علت وجود این لکه، اتساع مویرگ‌ها می‌باشد.

بیشتر این لکه ها، با افزایش سن، بزرگ‌تر و ضخیم‌تر می‌شوند.

لکه‌هایی که پلک‌ها را گرفتار می‌کنند، ممکن است خطر ابتلا به گلوکوم (آب سیاه چشم) را افزایش دهند.

روش‌های درمان این لکه‌ها عبارت است از: لیزر، پیوند پوست و پوشش پوست.

لکه مغولی
این لکه‌ها دارای علامتی مسطح و صاف هستند که از زمان تولد ظاهر می‌شوند. غالبا در باسن کودک یا قسمت پایین پشت وجود دارند.

رنگ آن‌ها به طور کلی، آبی است که می‌تواند آبی – خاکستری، آبی- سیاه و یا قهوه‌ای نیز باشد.

این لکه، شبیه کبود شدن پوست می‌باشد. نقاط مغولی، بیشتر در نوزادان پوست تیره شیوع دارد.

معمولا این لکه‌ها با بزرگ شدن کودک، محو می‌شوند، اما مواردی هم دیده شده که این نقاط، از بین نرفته اند.

افرادی که لکه مغولی را دارند، به هیچ درمانی نیاز ندارند.

لکه قهوه با شیر
این لکه‌ها مسطح و بیضوی می‌باشند.

رنگ این لکه از قهوه‌ای روشن تا تیره می‌باشد. به همین خاطر نام این لکه را قهوه با شیر می‌نامند.

این لکه در باسن، پا‌ها و تنه یافت می‌شود. این لکه‌ها با افزایش سن، ممکن است بزرگتر و تیره‌تر شوند.

دارا بودن چندین لکه بزرگ می‌تواند مربوط به غده سلول عصبی باشد.

اگر کودک شما دارای چندین لکه بود، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

همانژیوم‌های توت فرنگی
مجموعه‌ای از رگ‌های خونی کوچک و به هم چسبیده می‌باشد. بر روی سطح پوست، معمولا روی صورت، پوست سر، پشت و یا سینه ظاهر می‌شود. ممکن است قرمز و یا بنفش رنگ باشد که می‌تواند برجسته باشد.

این لکه‌ها معمولا، چند هفته بعد از تولد عارض می‌شوند.

در طی یک سالگی، رشد آن‌ها سریع است و در سن ۹ سالگی از بین می‌روند. برخی از آن‌ها که بدون رنگ و یا چروک شده اند، ممکن است باقی بمانند.

هیچ درمانی، مورد نیاز نیست. اما اگر آن‌ها رشد کردند و نزدیک چشمان و یا دهان رسیدند و یا در جاییکه می‌تواند خونریزی کند و یا عفونی شود، بودند، باید برداشته شوند.

همانژیوم‌های کاورنو
لکه‌های عمیق در زیر پوست که به شکل یک توده اسفنجی برآمده و به رنگ آبی مایل به قرمز می‌باشند.

اگر این لکه‌ها به اندازه کافی عمیق باشند، لایه‌های بالایی پوست طبیعی به نظر می‌آید.

این لکه‌ها معمولا در سر یا گردن ظاهر می‌شوند. اغلب در سن بلوغ ناپدید می‌شوند.

ترکیبی از همانژیوم‌های توت فرنگی و کاورنو در نوزادان نیز می‌تواند رخ دهد.

ناهنجاری‌های وریدی
این ناهنجاری ها، غیر طبیعی شکل گرفته اند و موجب گشاد شدن ورید‌ها می‌شوند. این ناهنجاری‌ها یا در زمان تولد یا دوران کودکی و یا بزرگسالی به وجود می‌آیند.

این ناهنجاری‌ها اغلب در فک، گونه، زبان و لب یافت می‌شوند. این ناهنجاری‌ها در هر جای بدن نوزاد می‌توانند وجود داشته باشند.

رشد این ناهنجاری‌ها به کندی صورت می‌گیرد. درمان شامل اسکلوتراپی و یا جراحی می‌باشد.

خال مادرزادی
این خال‌ها در بدو تولد ظاهر می‌شوند.

سطح این خال‌ها ممکن است صاف، برجسته و یا ناهموار باشد. این خال‌ها در هر جای بدن می‌تواند رشد کنند.

بیشتر این خال‌ها بدون خطر می‌باشند، اما خال‌های مادرزادی بزرگ، باعث افزایش ملانوم (یکی از خطرناک‌ترین انواع سرطان پوست) می‌شوند.