دليل تنش در كنگره "اعتماد ملي" چه بود؟

 بخت آن‌قدر با «اعتماد ملي» يار نبود که درگيري پيش‌آمده در کنگره، با گوشي‌هاي موبايل ضبط نشود و همه از آنچه در جريان برگزاري اين کنگره رخ داده است، باخبر نشوند. انتشار فيلم کوتاه درگيري در دومين کنگره حزب اعتماد ملي که بعد از 10 سال برگزار شد، نام اين حزب و انتخابات دروني آن را بر سر زبان‌ها انداخت. اگرچه بروز اختلاف و تشنج در برگزاري کنگره‌هاي احزاب در ايران معمول است، اما انتشار فيلم درگيري حزب اعتماد ملي، وقوع چنين برخوردهايي در احزاب را از پشت درهاي بسته به انظار عموم آورد.

ماجرا چه بود

دومين کنگره حزب اعتماد ملي بعد از 10 سال در کانون توحيد برگزار شد. اين کنگره بعد از وقايعي بود که  از سال 88 اين حزب را درگير کرده بود؛ به‌طوري‌که حزب بعد از سال 92 دوباره تصميم به احياي فعاليت‌ها گرفت. نشست کانون توحيد هم با دعوتي که از سوي شاخه‌ها و کميته‌ها و شعب استاني صورت گرفته بود، با استقبال ويژه‌اي مواجه شد. نتيجه آن پرشدن دو طبقه سالن کانون توحيد و سرريزشدن جمعيت به راهروها و بيرون سالن کنفرانس بود. بهانه کنگره اصلاح اساسنامه و مرام‌نامه حزب با قانون جديد احزاب و با دستور وزارت کشور بود. همچنين بنا بود که حزب در اين جلسه، انتخابات شوراي مرکزي را هم در دستوركار قرار دهد. فيلمي هم که منتشر شده است به همين لحظه بازمي‌گردد. ابوالفضل کزازي که از اعضاي حزب «نداي ايرانيان» است، رياست هيئت رئيسه کنگره را بر عهده گرفته و با قيام و قعود، اعضاي شوراي مرکزي را مجددا ابقا مي‌کند. همين موضوع دليل اعتراض برخي از اعضاي حزب مي‌شود و موجبات درگيري را فراهم مي‌آورد.

دلايل اعتراض

معترضان معتقدند که هيئت رئيسه کنگره بايد با انتخاب اعضاي کنگره تعيين مي‌شد. آنها به حضور کزازي از نداي ايرانيان ايراد وارد کرده و در‌عين‌حال نسبت به اينکه چرا به‌جاي برگزاري انتخابات اعضاي شوراي مرکزي جديد، شوراي مرکزي قديمي با سيستم قيام و قعود ابقا شده است. ضمن آنکه برخي از اعضايي که خواستند نامشان منتشر نشود، به «شرق» گفتند در بخش دوم کنگره به غير از اعضاي حزب، ميهماناني حضور داشته‌اند که جلسه را ترک نکرده و حتي آنها در قيام و قعود شرکت کرده‌اند! اين عضو اعتماد ملي از نامه شيخ مهدي کروبي به اعضاي شوراي اجرائي حزب خبر داد که در آن خواستار برگزاري انتخابات براي تعيين شوراي مرکزي شده است. با اين حال، الياس حضرتي و اسماعيل گرامي‌مقدم، از اعضاي شوراي مرکزي حزب، اين ابهامات را پاسخ داده‌اند.

به‌خاطر ازدحام جمعيت!

الياس حضرتي، رئيس شوراي اجرائي حزب که در غياب دبيرکل، وظايف او را برعهده دارد، در گفت‌وگوي خود با «شرق» معتقد است درگيري ايجاد‌شده در حد وقوع يك اعتراض بوده و تأکيد مي‌کند که آنچه روي داده به‌دليل ازدحام جمعيت بوده است. حضرتي در توضيح اتفاقات کنگره اعتماد ملي گفت: تمام کميته‌ها و دفاتر و شاخه‌ها نيروهاي خود را به کنگره دعوت کرده بودند، به‌همين‌دليل جمعيت حاضر در کنگره افزايش پيدا کرد. در ادامه هم بحث مختصري پيش آمد که به دليل ازدحام جمعيت، طبيعي است. موضوع هم به دليل اختلاف درباره رأي‌گيري بود.
حضرتي در ادامه با بيان اينکه مخالفاني خارج از حزب هم بدشان نمي‌آيد حزب زمين بخورد، درباره دلايل اين مخالفان گفت: خيلي‌ها مخالف آقاي کروبي هستند و به همين دليل هم با حزب مخالف‌اند، البته نمي‌خواهم بگويم که اعتراض کنگره را اين گروه‌ها ايجاد کردند.

الياس حضرتي ادامه داد: شما اگر در «شرق» افطاري برگزار و هزار نفر ميهمان دعوت کنيد، ممکن است به خاطر جمعيت دو تا ظرف هم بشکند! مي‌خواهم بگويم به دليل حساسيت‌هايي که درباره حزب وجود دارد، اين موضوع بزرگ جلوه داده شد. حضرتي در ادامه گفت‌وگويش يک‌به‌يک همه مواردي را که منجر به اعتراض برخي اعضاي حزب به روند جاري در کنگره بود، تکذيب کرد. او درباره حضور کزازي به‌عنوان رئيس هيئت‌رئيسه کنگره گفت: دکتر کزازي از اعضاي اعتمادملي است. از همان ابتدا فعاليت داشت و جزء چهره‌هايي است که قبل از حصر کروبي، محل مشورت او بود و در انتخابات سال 88 نیز جزء اتاق فکر کروبي محسوب مي‌شد. با‌اين‌حال، حزب نداي ايرانيان درباره حضور کزازي بيانيه‌اي صادر کرده و او را از اعضاي شوراي مرکزي سابق اعتمادملي برشمرده است.
در بيانيه ندا آمده است: «حضور جناب آقاي دکتر ابوالفضل کزازي نيز از جايگاه عضو سابق شوراي مرکزي حزب اعتمادملي در کنگره مذکور يک تصميم شخصي بوده که قطعا در صورت شکل‌گرفتن شوراي مرکزي جديد در حزب اعتمادملي، لازم است از عضويت مؤثر در آن حزب کناره‌گيري نمايند».
الياس حضرتي در ادامه همچنين حضور میهمانان در بخش دوم کنگره را تکذيب کرده و گفت تمام کساني که حضور داشتند، از اعضاي حزب بودند. حضرتي توضيح داد: روز برگزاري کنگره، برخي از مدعوين و علاقه‌مندان برگه عضويت در حزب پر کردند و قرار شد حضور آنها به‌طور ناظر و بدون حق رأي در کنگره فراهم شود. به گفته حضرتي، اين افراد در بخش دوم کنگره نیز حضور داشتند.
او ادامه داد: دو نظر درباره برگزاري انتخابات وجود داشت؛ يکي اينکه شوراي مرکزي قبل با قيام و قعود ابقا شود و دليل آن هم ادامه دبيرکلي شيخ‌مهدي کروبي بود و نظر ديگر هم قائل به برگزاري انتخابات بود. قرار بود درباره اين دو نظر رأي‌گيري شود که فرصت نشد.

حضرتي درعين‌حال گفت هيئت‌رئيسه موقت با رأي‌گيري اعضاي کنگره انتخاب شد. او جمعيت حاضر در سالن را هزارو 800 تا دو هزار نفر برآورد كرد و درباره دليل اين حجم از دعوت اعضا به کنگره گفت: ما فکر نمي‌کرديم به دليل ماه رمضان اعضا قبول و در کنگره شرکت کنند، اما به دليل محبوبيت آقاي کروبي، اين استقبال از کنگره انجام شد.

گرامي‌مقدم: شوراي مرکزي ابقا شد

اسماعيل گرامي‌مقدم، از ديگر اعضاي اعتمادملي، در گفت‌وگوي خود با «شرق» درباره حاشيه ايجادشده چنين توضيح داد: افرادي بايد در هيئت‌رئيسه موقت حضور داشته باشند که عضو شوراي مرکزي نبوده و قصد نامزدي در انتخابات شوراي مرکزي را نیز نداشته باشند. به همين دليل، در ميان اعضايي که در هيئت‌رئيسه قرار گرفتند، هم اعضاي معمولي حزب اعتمادملي بودند و هم برخي چهره‌هاي بي‌طرف. کزازي نیز به دليل بي‌طرفي او و بر اساس پرسشي که انجام گرفت، انتخاب شد. او البته درباره عضويت کزازي در حزب اعتمادملي ابراز بي‌اطلاعي کرد. گرامي‌مقدم درباره اينکه نتيجه اين کنگره چه شد و اينکه آيا انتخابات ديگري برگزار خواهد شد يا خير، گفت: چون وقت کم بود، درباره شوراي مرکزي فعلي با قيام و قعود رأي‌گيري به عمل آمد و به‌اين‌ترتيب شوراي مرکزي ابقا شد. ما منتظر نتيجه وزارت کشور خواهيم بود. اگر وزارت کشور کنگره را تصويب کند، رأي‌گيري تأييد خواهد شد، اما چنانچه وزارت کشور ايرادي را بر روند کنگره وارد بداند، بعدا درباره آن تصميم‌گيري‌مي‌کنيم.