عواقب آشنایی کودکان و نوجوانان با فیلترشکن

 کودکان امروزی با کودکانی که در دهه های پیش از خود بزرگ شده اند، فرق های اساسی دارند که این تفاوت ها با پیشرفت تکنولوژی گره خورده است. این روزها در دست کمتر کودکی گوشی های تلفن همراه را نمی بینیم؛ در مقایسه با بسیاری از اسباب بازی ها نیز توجه کودکان بیشتر به تلفن های همراه و یا تبلت ها جلب می‏شود. آنها به سایت های آموزشی می روند و یا بیشتر مشغول استفاده از بازی‏های اینترنتی می شوند. خانواده ها سعی کرده اند با کنترل این کودکان روش صحیح استفاده از اینترنت را به آنها آموزش دهند. در این بین کنجکاوی کودکان به برخی مسائل مانند مقوله های جنسی باعث می شود تا توجه آنها به این سایت ها نیز جلب شود که دراین مسیر با دیواری مواجه می شوند به نام فیلتر! در یک ماه اخیر باتوجه به فیلتر شدن برخی پیام رسان ها که علاوه بر والدین، کودکان نیز از آنها استفاده می کردند، کودکان با اصطلاح فیلترشکن آشنا شدند. اصطلاح «فیلترشکن» به خودی خود بار منفی را در خود جای داده است، حال اینکه در بحبوحه فیلتر سایت ها و پیام رسان هایی که در کشورمان استفاده می شد، این واژه بیش از پیش در این روزها تکرار می شود. ویدئویی در روزهای گذشته در فضای مجازی دست به دست شد که در آن کودکی در حال آموزش استفاده از فیلترشکن به فردی بزرگتر از خود است، به راستی آشنایی کودکان با ابزار های دور زدن فیلتر چه عواقبی برای آینده آنها به وجود خواهد آورد؟

ایرانیان، رکوردداران دانلود فیلتر شکن

در کشور ما بسیاری از سایت های پر مخاطب در جهان فیلتر است.

twitter ، facebook ، blogger ، flicker ، tumblr و ... سایت هایی هستند که در جهان مخاطبان بسیاری دارند اما در ایران تنها با فیلترشکن می توان به آنها دسترسی پیدا کرد. در کنار این سایت ها بسیاری وجود دارند که مربوط به تصاویر و ویدئوهای por- بوده و علاوه بر ایران در بسیاری دیگر از کشورها این سایت ها فیلتر هستند. در ایران اما به دلیل فیلتر بودن بسیاری از سایت ها نه تنها کودکان بلکه والدین نیز تمایلی به استفاده از این سایت ها ندارد. با این حال در ماه اخیر همراه با فیلتر شدن پیام رسانی که بیش از 40 میلیون ایرانی در آن فعال بودند، توجه بسیاری به استفاده از فیلتر شکن جذب شد. این ماجرا تا آنجا ادامه یافت که از 30 اپلیکیشن پر دانلود در یک ماه اخیر ایرانیان، بیش از 25 مورد را فیلتر شکن ها تشکیل داده بودند که در نوع خود در دنیا بی سابقه بود.
آن روی دیگر اینترنت پیش روی کودکان

دسترسی کودکان به تلفن همراه در سال های اخیر در میان خانواده مورد بحث بوده؛ نهایتا خانواده ها با این موضوع کنار آمدند و در حال حاضر بسیاری از کودکان یک تلفن همراه در جیب خود دارند. فیلتر بودن بسیاری از سایت ها و عدم آشنایی کودکان با مقوله فیلتر شکن باعث می شد تا آسیب کمتری متوجه آن ها باشد؛ هرچند جوینده یابنده است، حتی کودک! اما در یک ماه اخیر که یکی از محبوب‏ترین پیام رسان های ایرانیان از دور خارج شد، توجه بسیاری به فیلتر شکن جذب شد و کودکان نیز از این قاعده مستثنا نبودند. درمستندی که این روزها در فضای مجازی پخش شده است، یک کودک به طور کامل چگونگی اتصال به پیام رسان فیلتر شده تلگرام را به فردی بزرگتر از خودش توضیح می دهد. توضیحی کامل و بدون نقص که هم آموزش یافتن یک فیلتر شکن جدید را در بر دارد و هم چگونگی اتصال آن را! این بدان معنی است که کودکان ما در حال حاضر نه تنها می دانند فیلترشکن چیست! بلکه استفاده از آن را نیز فرا گرفته اند. حال باید از خود بپرسیم استفاده کودکان از تلفن همراه و شکستن قبح فیلتر شکن چه تبعاتی را می تواند برای آنها در بر داشته باشد؟ چرا که خانواده ‌ها زمان کافی برای آموزش صحیح استفاده از فیلتر شکن را نداشته اند و از طرفی کودک با مقوله‏ای آشنا شده است که می تواند دنیای دیگری از اینترنت را که تا پیش از این در مقابل دیدگانش شطرنجی شده بود را ببیند.

دسترسی کودکان و نوجوانان به فیلترشکن حرکتی به سوی تبعاتی جبران ناپذیر

مینا دادگسترمقدم ، روانشناس در گفت و گو با خبرنگار اجتماعی روزنامه «ابتکار» در این باره می گوید: «در رابطه با موضوع فیلتر شکن ها در ابتدا به ساکن باید سواد رسانه ای جامعه را بررسی کنیم. ما در جامعه ای زندگی می کنیم که افراد آن از سواد رسانه ای برخوردار هستند؛ که پیش از این آسیب های بسیاری به همین دلیل متوجه آن شده است. آشنایی با مقوله فیلترشکن در حال حاضر، موضوع سواد رسانه‏ای را متوجه کودکان و نوجوانان ما کرده است. کودکان و نوجوانان نسبت به بزرگسالان آسیب پذیرتر هستند و درنتیجه پیش‏بینی می شود، تبعات آن نیز بزرگتر از قبل باشد.»

این خانواده درمانگر ادامه می دهد: «به دو دلیل می گوییم کودکان و نوجوانان آسیب بیشتری خواهند دید. یک کنجکاوی آنها و دو علامت سوال هایی است که جامعه پیش از این برای آنها ایجاد کرده است. همین دو دلیل باعث می شود آنها بیش از دیگران وارد این مسائل شوند. موضوعی با عنوان مسائل جنسی که در جامعه ما به صورت فیلتر شده به آنها آموزش داده می شد و حال کودک و نوجوان ما با در اختیار داشتن فیلترشکن راحت تر به آن دسترسی پیدا خواهد کرد. همراه با آشنایی کودکان و نوجوانان با مقوله فیلتر شکن به دلیل کنجکاوی این قشر و تابویی که در جامعه در مواجه با مسائل جنسی وجود داشته، آنها می روند که ببینند در این رابطه چه چیزی وجود دارد که آنها نمی دانند.» دادگسترمقدم با بیان اینکه از 10 سال پیش با پررنگ شدن اینترنت در کشور آسیب های زیادی متوجه جوانان ما شد، می افزاید: «برای نوجوانان و کودکان ما اکنون زمینه ها آماده شده است تا به مطالب و سایت هایی که مسائل جنسی در آن وجود دارد، دسترسی پیدا کنند. همین موضوع باعث می شود در این سن کم آنها با دو مقوله «بلوغ زودرس» و «بیداری جنسی» روبه رو شوند و در حال حاضر شدیدتر از 10 سال پیش خواهد بود. آنها وارد دنیایی می شوند که اطلاعاتی از آن ندارند . از طرفی سواد رسانه ای خانواده ها و والدین به میزانی نیست که به کودکان و نوجوانان طریقه استفاده از فیلترشکن و اینترنت را آموزش دهند و فضای جدیدی از اینترنت بدون هیچ مراقبت و آموزشی دراختیار آنها قرار گرفته است.» این روانشناس ادامه می دهد: «موضوعی که درروانشناسی جنسی مورد بررسی قرار می گیرد این است که والدین وظیفه آموزش مسائل جنسی به فرزندانشان را به عهده دارند و هیچ نهادی به اندازه خانواده نمی تواند به درستی این آموزش ها را در اختیار آنها بگذارد. متاسفانه این تصور غلط در جامعه ما وجود دارد که والدین بگذارند کودک خودش بیاموزد؛ به این معنی که او را آزاد بگذارند تا در اینترنت بچرخد و یا در محیط های دیگر مسائل جنسی را بیاموزد. عادی سازی آموزش مسائل جنسی از طریق اینترنت را می توان با آشنایی با مواد مخدر مقایسه کرد؛ چرا که فرد اگر آموزش درستی در این زمینه نبیند بیشتر در منجلاب اعتیاد فرو می‏رود.» دادگستر مقدم در ارتباط با تبعات کوتاه مدت و بلند مدت در اختیار قرار گرفتن بی پرده اینترنت برای کودکان و نوجوانان می گوید: «اولین آسیب هایی را که تا چند سال کودک ما با آن مواجه خواهد شد را می توان مواردی چون افزایش «خودارضایی»، «استرس»، «افسردگی»، «کاهش ارتباط با اعضای خانواده»، «وسواس فکری»، «پنهان کاری» و «افت تحصیلی» در کودکان و نوجوانان نام برد.» این روانشناس می افزاید: «در ارتباط با آسیب های طولانی مدت با توجه به اینکه فرهنگ جنسی در کشورهای مختلف متفاوت است؛ شاهد اختلالات جنسی در میان زوجین خواهیم بود. آنها با مسائلی آشنا می شوند که پیش از این در کشور وجود نداشته و برای آنها دست یافتنی نیست. به عبارت دیگر در آینده ذائقه جنسی افراد تغییر خواهد کرد؛ همانگونه که تحقیقات نشان می دهد در 10 سال اخیر در کشور این اتفاق رخ داده است.»

وی در پایان می گوید: «در مواجه با این آشنایی ناگهانی کودکان و نوجوانان با فیلترشکن و دسترسی به سایت های پورنوگرافی دو راهکار پیشنهاد می شود. یک، مراقبت و کنترل توسط والدین و دوم نزدیک شدن رابطه والدین و فرزندان در حد یک رفیق. اگر کودک ما سوال جنسی داشت به آن میزان با والدین راحت باشد که آن را عنوان کند و والدین نیز پاسخ مناسب را در اختیار او قرار بدهند. خانواده ها سعی کنند از تلفن همراه مشترک با فرزند خود استفاده کنند. خلوت کودک خود را پر کنند و سعی کنند با ایجاد فضایی نشاط آور این فضای خالی را پر کنند تا کودک کمتر به سمت مسائل اینچنینی حرکت کند. حال اینکه موازی با این اتفاق آموزه های جنسی را در اختیار فرزند خود قرار دهند.»