آیا کاخ سفید به سیاست "تغییر نظام" بازگشته است؟

 رسانه‌های آمریکایی و غربی، بویژه رسانه‌های وابسته به جریان نئوکان‌ها، به طور مکرر ادعا می‌کنند که شرایط درونی ایران برای ایجاد تغییر مهیا شده است. ناآرامی‌های چندماه پیش ایران و نیز سقوط ارزش ریال در ماه‌های اخیر، در کانون تحلیل‌ها و گزارش‌های رسانه‌های مزبور قرار دارد.

 صدای حامیان به کارگیری سیاست تغییر رژیم در ایران، مجددا در واشینگتن بلند شده است.

 همزمان با پایین آمدن ارزش ریال در برابر دلار و نیز نزدیک شدن پایان ضرب الاجل دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، برای "اصلاح" توافق هسته‌ای موسوم به برجام، برخی محافل ذی‌نفوذ واشینگتن، اعلام کرده‌اند دولت آمریکا سیاست تغییر رژیم در ایران بازگشته است.

رسانه‌های آمریکایی و غربی، بویژه رسانه‌های وابسته به جریان نئوکان‌ها، به طور مکرر ادعا می‌کنند که شرایط درونی ایران برای ایجاد تغییر مهیا شده است. ناآرامی‌های چندماه پیش ایران و نیز سقوط ارزش ریال در ماه‌های اخیر، در کانون تحلیل‌ها و گزارش‌های رسانه‌های مزبور قرار دارد.

البته بازگشت به سیاست تغییر رژیم، فقط در تحلیل‌ها یافت نمی‌شود بلکه مقامات رسمی واشینگتن نیز علنا درباره اتخاذ رویکرد تغییر رژیم در ایران اظهار نظر می‌کنند.

آخرین اظهارات در این خصوص از جانب وکیل ترامپ بیان شد. رودی جولیانی، وکیل ترامپ و شهردار سابق نیویورک، روز شنبه گذشته، از سیاست تغییر رژیم در ایران حمایت کرد و گفت دونالد ترامپ "به اندازه ما به تغییر رژیم متعهد است".

جولیانی با اشاره به حلقه نزدیک ترامپ - مایک پومپئو، وزیر خارجه، و جان بولتون، مشاور امنیت ملی- مدعی شد که رئیس جمهور آمریکا از توافق هسته‌ای خارج خواهد شد.

جولیانی که در مراسم یکی از گروه‌های نزدیک به مجاهدین خلق (منافقین) سخنرانی می‌کرد، ادای پاره کردن و انداختن آب دهان بر ورقه نمادین برجام را در آورد.

جولیانی در اکتبر گذشته، به عنوان وکیل ترامپ در پرونده دخالت روسیه در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶ آمریکا استخدام شد.

وی تغییر رژیم ایران را "تنها راه صلح در خاورمیانه" دانست و آن را از توافق میان فلسطینی‌ها و اسرائیلی هم مهمتر دانست. اظهارات جولیانی در حالی مطرح می‌شود که چندماه پیش، در زمان ناآرامی‌های دی‌ماه ایران، ترامپ در چند توئیت درباره این ناآرامی‌ها اظهارنظر کرد و گفت "زمان تغییر فرا رسیده است".

برخی از چهره‌های دولت ترامپ، به حمایت از تغییر رژیم ایران مشهور هستند. جان بولتون، که در ماه مارس گذشته به عنوان مشاور امنیت ملی به کاخ سفید پیوست، توافق هسته‌ای را یک "شکست استراتژیک" خوانده بود. او در ژانویه گذشته در گفت‌وگو با شبکه فاکس نیوز گفته بود که برجام باید لغو شود و تحریم‌های اقتصادی علیه ایران بازگردد و از سیاست تغییر رژیم حمایت کرد.

همسو با مقامات آمریکا، تحلیلگران نئوکان، ضمن انتقاد شدید از برجام، از سیاست تغییر رژیم در ایران حمایت می‌کنند. در روز‌های اخیر، یادداشت‌های متعددی از این تحلیلگران، بخصوص کارشناسان اندیشکده بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها، درباره لزوم لغو برجام منتشر شده است. لغو توافق هسته‌ای برای این گروه از تحلیلگران دروازه ورود به سیاست تغییر رژیم شده است.

با مطرح شدن بحث تغییر رژیم، برخی از تحلیلگران درباره تبعات به کارگیری این سیاست به عنوان راهی برای متوقف کردن برنامه هسته‌ای ایران هشدار می‌دهند. در همین رابطه، نشریه آمریکایی آتلانتیک، طی یادداشتی به قلم فیلیپ گوردون، دستیار ویژه سابق رئیس‌جمهور آمریکا، درباره بازگشت آمریکا به سیاست تغییر رژیم در ایران هشدار داد و خطاب به طرفداران آن نوشت: "برای متوقف کردن برنامه هسته‌ای ایران، روی تغییر رژیم حساب نکنید".

اخیرا در همین نشریه، یادداشتی از روئل مارک گرخت، مخالف سرسخت برجام منتشر شده که در آن از تغییر رژیم ایران حمایت شده است. گرخت نه تنها به براندازی در ایران امیدوار است بلکه خواهان تسریع آن از طریق تحریم‌های بیشتر و مقابله با ایران در منطقه شده است.

گرخت مدعی شده که "تغییر" در ایران نزدیک شده و بنابراین آمریکا نیازی به انجام توافق هسته‌ای با نظام کنونی ایران ندارد. این کارشناس در استدلال‌هایش به ناآرامی‌ها و برخی از اعتراضات ایران استناد می‌کند.

به گفته گوردون، اینکه از علایم نارضایتی در میان برخی از اقشار مردم ایران این نتیجه گرفته شود که جمهوری اسلامی به پایان نزدیک شده، نمی‌تواند درست باشد و به مثابه اتکا بر آرزو به جای تجربه است. علاوه بر این، گوردون این پرسش استفهامی را مطرح کرده که چگونه سابقا برخی از منتقدان برجام اصرار می‌کردند که محدودیت‌های غنی سازی ۱۰ تا ۱۵ ساله، اصلا به زمان کافی برای تغییر سیاسی محتمل در ایران نزدیک نشده، اما اکنون ادعا می‌کنند که تغییر رژیم در ایران نزدیک شده است؟

گرخت برای دستیابی به "تغییر" در ایران، خواستار حمایت آمریکا از آنچه "اپوزیسیون" می‌خواند، شده است. گوردون، اما، معتقد است که درگیر شدن آمریکا در ایجاد یک "خیزش خشونت‌آمیز" در ایران، بسیار غیرمسئولانه است.

گوردون که خودش هم از تغییر رژیم حمایت می‌کند، معتقد است که سیاست‌های آمریکا برای ایجاد تغییر درونی در ایران کارآمد نخواهد بود و بنابراین، کسی در آمریکا نمی‌داند که این تغییر در چه زمانی اتفاق خواهد افتاد. به همین دلیل است که از حفظ توافق و مهار ایران حمایت می‌کند. از دیدگاه گوردون بهترین راه برای مقابله با ایران به کارگیری راهبرد "مهار طولانی مدت، صبورانه، محکم و هوشیارانه" است.