نامه دفتر رهبر انقلاب به مدیران ارشد کشور درباره محیط زیست تهران

تهران را که از بالانگاه کنیم چند نقطه کوچک سبز بیشتر برایش نمانده است و هنوز هم کسی مسئولیت تخریب گسترده فضای سبز را قبول نمی کند. اعضای شورای شهر تهران هر چند هفته یک بار تذکری می دهند اما این تذکرها تنها سرعت آنهایی را که مسئول ساخت و ساز در این شهر هستند بالا می برد. شبانه روز خاکبرداری می کنند تا زمینی که قرار است، بوستان شود به پاساژی بزرگ بدل شود.

محمد حقانی دبیر کمیته محیط زیست شورای شهر تهران با بیان اینکه باغات تهران یعنی شهری که در دل خود آبادیهای قدیمی چون شمیران، ونک و... را جای داده از اوضاع خوبی برخوردار نیست به مهر گفت: با شرایط فعلی چشم انداز مناسبی را نمی توان برای آنها متصور شد و باغ های شهر تهران که در دامنه پربرکت البرز پرورش یافته دیگر در میان آهن و دود به نفس افتاده است. به طوریکه حجم بالای اثرات مخرب وارده به محیط زیست شهری به حدی است که در بسیاری از موارد جبران آلودگیها خارج از توان بالای طبیعت بوده و درختان هم خود بیمارند.

حقانی باغات تهران را به سه دسته تقسیم کرد و ادامه داد: اول پهنه های باقی متراکم و متمرکز مثل باقی مانده باغات کن که به صورت انبوه و متراکم درکنار هم قرار گرفته اند، دوم باغات پراکنده و غیرمتمرکز که به صورت منفرد و پراکنده از توسعه شهری به جای مانده و هیچگونه پیوستگی را تداعی نمی کنند مثل باغات واقع در محدوده منطقه یک و سوم باغات پراکنده و متفرق که این باغات از ابادی ها و روستاهای گذشته به جای مانده اند که در روند رشد شهر تهران در داخل بافت شهری قرار گرفته اند.

بررسی روند تغییرات کالبدی درتهران در طول سه دهه گذشته نشان می‌دهد که در حال حاضر 1.98 درصد معادل یکهزار و 215 هکتار از اراضی شهر تهران به باغ ها، 2.7 درصد معادل یکهزار و 660 هکتار به اراضی کشاورزی و در مجموعه 16.2 درصد که قریب به 10 هزار هکتار می‌شود به باغ ها و اراضی کشاورزی، پارکها و سایر اراضی سبز شهری اختصاص یافته است.

مطالعه مکانی اراضی سبز موجود در شهر تهران درطول سه دهه گذشته حاکی از آن است که اراضی سبز موجود در تهران به تدریج انسجام اولیه خود را از دست داده و پراکنده‌تر وکوچک تر شده است.طی ادوار گذشته سه هزار و 881 هکتار از اراضی سبز و باغ‌های سبز کاسته شده است.

حقانی یکی از دلایل تخریب باغات در پایتخت را رشد بی سابقه قیمت زمین، تقاضای بازار ساختمان، بازگشت نسبتا سریع سرمایه و رشد بخش دلالی، تبدیل مسکن از یک کالای مصرفی به کالای سرمایه ای دانست و گفت: صدور اسناد ملکی براساس موارد 147 و 148 قانون ثبت و خردشدن باغات و زمین ها از عوامل عمده تاثیرگذار بر انهدام باغ هاست .

او به طرح کمربند سبز جنوب تهران درسال 58 توسط دولت شهید رجایی اشاره کرد و گفت: در آن زمان شهرداری تهران به عنوان مجری مشخص شد اما برای اجرا تعهدات به سایر وزارتخانه ها و نهادها واگذار شد. از جمله تامین نهال توسط وزارت کشاورزی و تامین آب توسط وزارت نیرو قرار بود انجام شود، اما متاسفانه تاکنون کمتر از 5 درصد کمربند سبز جنوب تهران محقق شده است.

به گفته رئیس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران، 60 درصد درآمد شهرداری‌ از محل تغییر کاربری‌ و ساخت و ساز است که این بزرگترین تهدید برای باغات و درختان شهر است.

رشد تخریب باغهای در پایتخت به اندازه ای نگران کننده است که نامه ای از دفتر مقام معظم رهبری به سران نظام در خصوص حفظ محیط زیست پایتخت ارسال شده است .

این را حسین هاشمی، استاندار تهران گفت و ادامه داد: در دیدار با مدیران شهری نگرانی خود را درخصوص واگذاری تراکم در پایتخت اعلام کردیم. واگذاری تراکم در پایتخت بسیار بالاست و اگر به همین روال جلو برویم مشخص نیست تهران چه وضعیتی پیدا کند. در این زمینه شورای شهر باید معقولانه و پخته تر تصمیم گیری کند. زیرا فرمانداری تنها می تواند مصوبات آنها را براساس قوانین تایید یا رد کند اما نمایندگان مردم باید حساسیتهای لازم را داشته باشند.

او ادامه داد: ما با هرگونه تغییر کاربری فضای سبز به مسکونی اداری مخالفیم حتی زمانی که خبر باغ معنوی را شنیدیم با اینکه در اختیارات شهرداری بود از طریق شورای عالی شهرسازی مانع این موضوع شدیم زیرا به اعتقاد ما قطع درختان 20 ساله همانند قتل است.

استاندار تهران با اشاره به نامه ای که از دفتر مقام معظم رهبری برای حفظ محیط زیست پایتخت ارسال شده گفت: این موضوع نشان می دهد که چقدر فضای سبز پایتخت مهم و ارزشمند است و شهرداران نباید اجازه دهند در این فضا کاربری های دیگری تعریف شود.

کمیسیون عمران شورای شهر تهران نیز برای حفاظت باغات و نقاط سبز پایتخت برنامه دارد. اعضای این کمیسیون با توصیه مسوولان شهرداری بابت «جدیت به خرج دادن در تثبیت باغات»، اعلام کرده است: در سال93 برای صدور مجوز های ساختمانی در زمین های مشجر سختگیری های شدید اعمال خواهد شد.

دراین باره ابوالفضل قناعتی سخنگوی کمیسیون عمران شورا با بیان اینکه نگهداری وضع موجود باغات تهران در اولویت مدیریت شهری در سال جدید قرار دارد، درباره تاکتیک جدید گفت: یکی از شاخص ها برای صدور مجوز، شرایط حاد و موارد خاص، همچون خشک شدن درختان باغ است و در حال حاضر از هر 20 درخواست تخریب و ساخت وساز که از طرف مالکان باغ ها برای اخذ پروانه ساختمانی به کمیسیون های تخصصی شورا ارائه شده فقط با 2 مورد از آنها موافقت شده است.

به این ترتیب فاز جدید نظارت بر عملکرد مدیریت شهری پایتخت در بخش ساخت و ساز آغاز شده است.
به دنبال تاکید مقام معظم رهبری به مدیران شهری در باره حفظ باغها به عنوان ثروت های ملی و جلوگیری از ساخت و ساز در ارتفاعات تهران، اعضای شورای شهر تهران قرار است با تغییر تاکتیکی برنامه های شهری سال 93 روح نظارت بر عملکرد مدیران شهری را گسترده تر کنند. مقام معظم رهبری در دیدار با اعضای پارلمان محلی تهران و مدیران شهری در اواخر سال گذشته با تاکید بر قدر دانستن باغات و درخت های تهران و حفظ این ثروت های ملی، به موضوع ساخت و سازها در ارتفاعات تهران و لزوم جلوگیری از تبدیل منابع طبیعی به ساختمان نیز اشاره کردند.

برخی از کارشناسان حوزه شهری معتقدند تهران با وضعیت فعلی دیگر جای زندگی نیست این را می‌ توان از کوچ دسته ‌جمعی پرنده ‌ها از این شهر نیز فهمید و تنها پرندگان جان سختی مانند کلاغ و زاغ در تهران مانده‌ اند.