پیامدهای حمله شیمیایی دوما در غوطه شرقی

روزنامه جهان صنعت در یادداشتی به قلم دکتر صلاح‌الدین هرسنی مدرس علوم سیاسی و روابط بین‌الملل نوشت : اگرچه ارتش سوریه طی هفته‌های گذشته توانست بخش اعظمی از مناطق غوطه شرقی را به کنترل خود درآورد اما منطقه دوما در غوطه شرقی در شرق دمشق تنها منطقه تحت اشغال بوده که ارتش سوریه منتظر پاکسازی کامل آن بود‌. اما دوما بامداد دیروز مورد حملات شیمیایی با گاز کلر قرار گرفت‌. در این حمله 150 غیرنظامی کشته و صدها غیرنظامی دیگر مجروح شده‌اند‌. کارشناسان و تحلیلگران مسایل سوریه می‌گویند که حملات شیمیایی دوما توسط گروهک جیش‌الاسلام در پی پیشروی چشمگیر ارتش سوریه در دوما و با هدف فرار از شکست صورت گرفته است‌. در مقابل هم منابع غربی ارتش سوریه و سپس روسیه را به دلیل حمایت بی‌چون و چرا از بشار اسد، مسوول این حملات دانسته‌اند‌.

 در شرایط حاضر مساله درخور توجه آن نیست که مسببان و عاملان چنین حمله‌ای در دوما چه کسانی بوده‌اند، چراکه چنین حمله‌ای صورت گرفته و سانا، خبرگزاری رسمی سوریه و رویترز نیز آن را تایید کرده‌اند‌. حال در شرایط حاضر مساله درخور توجه پیامدی است که این حادثه می‌تواند به همراه داشته باشد‌. در این ارتباط بدیهی‌ترین پیامد حادثه دوما، بیشتر از همه متوجه ارتش سوریه است که در آستانه پیروزی کامل در غوطه شرقی است‌. پیروزی کامل ارتش سوریه در غوطه شرقی و کنترل دوما می‌توانست به معنای پایان بحران سوریه و طلیعه ثبات و سامان سیاسی و در نهایت بقای بدون چالش بشار اسد در نظام سیاسی سوریه باشد‌. حال این حادثه می‌تواند موجب تعلیق و تاخیر پیروزی ارتش سوریه و شاید تا میزانی شروع بحرانی تازه در سوریه باشد‌. در این شرایط، حادثه شیمیایی دوما با توجه به ابعاد مخرب آن می‌تواند بخشی از پازلی باشد که بحران سوریه را در کنار سایر بحران‌هایی به نقطه صفر خود نزدیک کند‌. از طرف دیگر حادثه دوما می‌تواند موجب بهره‌برداری واشنگتن علیه دولت سوریه شود‌. از آنجا که واشنگتن تمایل دارد این حادثه را ساخته و پرداخته ارتش سوریه و هدایت‌های سازمان‌یافته روسیه بداند، محققا نگاه واشنگتن می‌تواند موجب همراه‌سازی جامعه جهانی در پاسخ به اقدامات ویرانگر و مخرب جبهه سوری- روسی شود‌. به همین خاطر بود که هدر نائورت، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در واکنش به حادثه دوما اظهار کرد که اگر نقش ارتش سوریه و روسیه در حادثه دوما ثبات شود، در آن هنگام جامعه جهانی تحت رهبری آمریکا سریعا وارد عمل خواهند شد‌. نتیجه و برآیند طبیعی این واکنش آمریکا آن‌گونه که از مواضع اعلامی وزارت خارجه آن پیداست، موجب ورود آمریکا به بحران سوریه و فرسایشی کردن آن به منظور بی‌ثبات‌سازی و در نهایت سناریوی براندازی بشار اسد در نظام سیاسی سوریه خواهد بود‌. واقعیت آن است که واشنگتن در پیگیری و تعقیب سناریوی بحران آن هم در کشوری چون سوریه که روند‌های فعلی آن به نفع آن نیست، واهمه و هراسی ندارد و ریسک‌های رفتاری خود را بالا خواهد برد و چه‌بسا واشنگتن بخواهد رفتار حملات موشکی خود را در پایگاه هوایی شعیرات در استان حمص این بار در غوطه شرقی تکرار کند‌. به عبارت دیگر حادثه دوما بهانه‌ای به دست واشنگتن می‌دهد تا دوباره غوطه شرقی را مورد حمله موشکی قرار دهد‌. دلیلی هم برای انصراف واشنگتن در انجام چنین حمله‌ای وجود ندارد‌. پس بسیار پیداست که با حمله موشکی آمریکا، وضعیت و شرایط در غوطه شرقی چگونه خواهد شد.