هجمه‌های جدید به یک سریال نوروزی

 پخش مجموعه پایتخت در حالی ادامه دارد که حاشیه‌های مربوط به آن هر روز بیشتر می‌شود. در کنار این حاشیه‌ها، اعتراضات عوامل و بازیگران مجموعه نیز روز به روز برنده‌تر و تندتر می‌شود. در آخرین سانسوری که در مورد این مجموعه اعمال شد، سکانسی مربوط به رویابافی خانواده‌ی نقی بود که حذف شد. پس از این سانسور، محسن تنابنده و احمد مهران‌فر بازیگران این مجموعه، انتقادات تندی را در صفحه‌های اینستاگرام خود متوجه عوامل سانسور کردند.

آفتاب یزد نوشت:محسن تنابنده که افزون بر بازیگر به عنوان یکی از نویسندگان این مجموعه مشغول به کار است، نوشت: «آقا میزتون رو نمی‌گیرن، سانسور نکنید». بر اساس سخن این بازیگر، اگر واقعا عده‌ای از ترس از دست دادن جایگاه و شغل خود، اقدام به سانسور می‌کنند، پس چگونه از ابتدا با پخش این مجموعه در شبکه یک سیما موافقت شده است؟ بحث سانسور فیلم و مجموعه‌های تلویزیونی همیشه از آن بحث‌هایی است که هر کسی که در آن دستی دارد، خودش را ناچار به انجام عمل سانسور تعریف کرده، سانسور را چیزی خارج از دایره‌ی تصمیمات شخصی‌اش دانسته است و بدین ترتیب خواه ناخواه وجود یک ناهماهنگی را در محیط کاری‌اش به نمایش گذاشته است. اما چرا باید در یک سازمانی مانند صدا و سیما چنین ناهماهنگی وجود داشته باشد؟ این ترسی که به جان کارمندان برای سانسور مجموعه‌های تلویزیونی آن هم مجموعه‌ای میهنی با چنین محبوبیتی افتاده است، از کجا سرچشمه می‌گیرد؟

ناکارآمدی صدا و سیما

دیروز از محسن تنابنده گفت‌وگویی در فرهیختگان به چاپ رسید. وی در این گفت‌وگو به این ناهماهنگی در صدا و سیما انتقاد کرد: «آنچه مسلم است این که تغییر سیاست در تلویزیون و تغییر مداوم مدیران باعث شده امروز در این رسانه، سیاست واحدی وجود نداشته باشد و هنرمندان و اساسا گروه برنامه‌ساز به ‌طور مشخص ندانند که هنگام ساخت یک اثر با چه موضعی در صدا و سیما مواجه هستند. متاسفانه در سال‌های اخیر، قشر از کار افتاده‌ای در بخش تخصصی و تولیدی و به‌ خصوص فیلم‌نامه در صدا و سیما، سمت مدیریتی را به ‌عهده گرفته‌اند و مزیدی بر علت ناکارآمدی بیشتر این رسانه شده‌اند. این عده به دلیل نداشتن اشراف و آگاهی و دانش نمی‌توانند به تشخیص درستی در تلویزیون بپردازند. به‌ خصوص در زمان مدیریت آقای سرافراز که مشاورانی را همراه خود به صدا و سیما آورد. این مشاوران به معنای واقعی ضربه بزرگی به تلویزیون وارد کردند و موجب قطع ارتباطاتی شدند که می‌توانست در رونق گرفتن دوباره تلویزیون نزد مردم موثر باشد.» تنابنده همچنین درباره‌ی بازی کارمند شبکه‌ی جم در مجموعه پایتخت گفت: «ما قسمت‌هایی که این خانم در آن حضور داشته را یک ماه قبل‌تر برای بازبینی به صدا و سیما فرستاده‌ایم، بنابراین اگر مشکلی داشت آن‌ها هم دیده بودند و اعلام می‌کردند، پس همان قدر که آن‌ها متوجه پیشینه کاری این خانم نشدند ما هم نشده بودیم ... ما تلاش کرده‌ایم کار بامعدل به تلویزیون ارائه بدهیم تا مخاطبان به سمت سریال‌های شبکه جم نروند، بنابراین دست‌اندرکاران صدا و سیما باید خیلی بهتر از ما این مسئله را بدانند که بروز این مسئله تعمدی نبوده است.»

تماشاگران را فراری ندهید

محسن تنابنده در روزهای گذشته به بسیاری از هجمه‌ها و حاشیه‌های مربوط به مجموعه‌ی پایتخت پاسخ داده است. اما در مورد سانسور اخیر، احمد مهران فر نیز لب به گلایه گشود. وی با انتشار عکسی که مربوط به سکانس سانسور شده این مجموعه بود، گفت: «تیغ سانسور پخش صدا و سیما کم بود اوج هم اضافه شد. دمتون گرم، امشب خوب دست به ‌دست هم دادین تا تماشاگران سریال رو فراری بدین. قصه تکراری همیشگی، خسته نباشی مدیریت، خسته نباشی دلاور، خسته نباشی قهرمان.» نام سازمان اوج که یک سازمان هنری رسانه‌ای وابسته به یک نماد نظامی است چند روزی است که از ابتدای پخش پایتخت 5 بر سر زبان‌ها افتاده است. این سازمان حمایت مالی پنجمین فصل از پایتخت را عهده‌دار است. تنابنده در ادامه گفت‌وگویش در این باره گفت: «اجازه بدهید اول به این نکته اشاره کنم که این ما بودیم که از اوج درخواست کردیم بودجه این سریال را متقبل شود. ما براساس نیازهای قصه در این فصل به دنبال سرمایه‌گذاری بودیم که بتواند تمام مخارج سریال را مرتفع کند. واضح است که اگر کسی سبزی بخواهد به طلافروشی نمی‌رود، ما در این فصل از داستان پایتخت به ادوات مفصلی احتیاج داشتیم و با تلویزیونی مواجه بودیم که با بودجه‌ای که در اختیار دارد حتی نمی‌تواند دو تفنگ ترقه‌ای برای این سریال فراهم کند. طبیعی بود در چنین شرایطی به دنبال اسپانسری باشیم که توان مهیا کردن تمام این امکانات را برای ما داشته باشد.»

و اما انتقادهای کیهان!

در این میان روزنامه کیهان که حامی دولت احمدی‌نژاد بود نیز به یکی از منتقدان پایتخت تبدیل شد. این روزنامه در یکی از گزارش‌های خود نوشت: «سریال پایتخت 5 متهم به همکاری با عوامل فعال شبکه جم در ترکیه شده است. در این سریال همچنین از صدای یک خواننده مبتذل ترکیه‌ای نیز استفاده شد که این موضوعات با انتقاد بسیاری از مردم مواجه شده است. سریال پایتخت، امسال هم با استقبال گسترده مردم مواجه شد. دلیل استقبال مردم از این سریال علاوه ‌بر طنزآمیز بودن آن، توجه به فرهنگ بومی و ارزش‌های اخلاقی و مذهبی قسمت‌های گذشته این سریال بود. در این قسمت نیز به سفارش سازمان اوج، سریال پایتخت در قسمت‌های پایانی خود به مسائل منطقه و مقاومت در برابر داعش توجه کرده است. با این حال، این سریال به برخی از حواشی آلوده شده است؛ از جمله حضور عوامل شبکه ماهواره‌ای جم که یکی از آن‌ها به عنوان بازیگر در یکی از قسمت‌ها ایفای نقش کرد، استفاده از ترانه‌های ابراهیم تاتلیس خواننده ترکیه‌ای و همچنین تبلیغ آشکار جاذبه‌های توریستی کشور ترکیه. حاشیه‌هایی که طی روزهای اخیر با انتقاد شدید مردم و کاربران فضای مجازی مواجه شد.» این روزنامه در ادامه از انتخاب بعضی از عوامل مجموعه گلایه کرد و آرزو کرد که «ای کاش سازمان انقلابی اوج نظارت بیشتری بر داستان و انتخاب عوامل سریال یاد شده می‌کرد.» با این توصیفات شاید باید شاهد حذف و سانسور سکانس‌های بیشتری از این مجموعه در روزهای پایانی پخش آن باشیم. اینکه بر سر سایر قسمت‌های پایتخت که توانایی میخکوب کردن قشرهای زیادی از مردم را جلو تلویزیون‌ها دارد چه خواهد آمد، در روزهای آینده مشخص خواهد شد.